Opvoeddingen: Een overzicht van de dienstverlening en werkwijze bij Ruimte! voor Opvoed-dingen
juli 8, 2025
Opvoeden is een cruciale taak voor ouders en opvoeders, die gericht is op het begeleiden van kinderen bij hun ontwikkeling tot autonome, sociale volwassenen. In Nederland is de opvoeding van kinderen een belangrijk onderwerp, waarover veel informatie beschikbaar is. Op basis van de bronnen van het Nederlands Jeugdinstituut (NJI) en andere betrouwbare bronnen wordt in dit artikel een overzicht gegeven van de belangrijkste principes, praktische aanpakken en hulpbronnen voor ouders en opvoeders.
Belangrijke principes bij opvoeden
Bij opvoeden geldt een aantal belangrijke principes die de ontwikkeling van een kind positief kunnen beïnvloeden. Een veilige en stimulerende omgeving is essentieel. Een veilige omgeving laat kinderen ongestoord ontdekken. Ouders hoeven minder te verbieden. In een stimulerende omgeving met boeiende activiteiten vervelen kinderen zich minder snel en is er minder kans op negatief aandacht vragen en vervelend gedrag.
Positieve ondersteuning is eveneens belangrijk. Complimenten en aanmoediging zijn motiverend om nieuwe dingen te leren. Ouders stimuleren zo de zelfstandigheid van hun kind en bieden ondersteuning bij moeilijkheden. Daarnaast is aansprekende discipline van invloed. Kinderen ontwikkelen zich het best in een duidelijke en voorspelbare omgeving, waarbij ouders duidelijke regels stellen, op een heldere manier instructies geven, en snel reageren wanneer het kind ongewenst gedrag vertoont.
Realistische verwachtingen zijn eveneens van belang. Ieder kind is uniek en ontwikkelt zich in een eigen tempo. Wanneer ouders te veel van het kind verwachten of willen dat het meteen alles goed doet, kunnen er problemen ontstaan. Ieder kind maakt fouten en meestal niet met opzet. Goed voor jezelf zorgen is belangrijk. Het is belangrijk dat het goed gaat met je kind. Maar het is ook belangrijk dat het goed gaat met jou als ouder. Neem tijd voor jezelf, zorg voor rust en ontspanning. Dan ben je weer opgeladen om je kind op te voeden.
Opvoedingsdoelen
Iedere ouder kijkt anders tegen de opvoeding en ontwikkeling van kinderen aan en stelt andere doelen in de opvoeding. De tien belangrijkste doelen in de opvoeding volgens ouders zijn: verantwoordelijkheidsgevoel hebben, opkomen voor jezelf, rekening houden met anderen, respect hebben voor ouderen, goede manieren hebben, zelfstandig oordelen, eigen doelen nastreven, verdraagzaam zijn, goede schoolresultaten hebben, ijverig en ambitieus zijn.
Deze doelen zijn van belang om kinderen te begeleiden bij hun ontwikkeling. Ze helpen bij het opbouwen van een gezonde identiteit, het leren omgaan met anderen, en het ontwikkelen van een positieve houding ten opzichte van het leven.
Opvoedingsstrategieën
Een aantal strategieën kunnen helpen bij het opvoeden van kinderen. Eén van de belangrijkste is het bieden van een verzorgende en beschermende omgeving. Dit kan worden gedaan door affectie te tonen, sensitief en adequaat op behoeftes van het kind te reageren. Daarnaast is het belangrijk om structuur te bieden, zoals regelmaat en orde, en consistent te handelen. Het overdragen van kennis en het bijbrengen van waarden en normen is eveneens belangrijk. Dit kan worden gedaan door uitleg en informatie te geven, eigen verantwoordelijkheid te stimuleren, ongewenst gedrag ontmoedigen of negeren, en goed gedrag te belonen.
Hulp bij opvoeden
Ouders hebben vaak vragen over de opvoeding en ontwikkeling van hun kinderen. Het is belangrijk dat ouders weten waar ze terecht kunnen met hun vragen. Het NJI biedt informatie over waar je met jouw vraag terechtkunt. Ook kunnen ouders steun vinden bij familie, vrienden, de mensen van de kinderopvang of de school.
Er zijn ook cursussen en programma’s die ouders kunnen helpen bij het opvoeden. Een voorbeeld hiervan is "Opvoeden & Zo", een preventieve oudercursus die zich richt op de ontwikkeling en opvoeding van kinderen met als doel het zelfvertrouwen en de opvoedcompetenties van ouders te versterken. De cursus bestaat uit zes bijeenkomsten van twee uur, waarin informatie wordt overgedragen, vaardigheden worden geoefend en ervaringen worden uitgewisseld. De cursus is bedoeld voor ouders van kinderen in de basisschoolleeftijd die vragen hebben over de opvoeding en ontwikkeling van hun kinderen of soms onzeker zijn over de eigen opvoedcompetentie en behoefte hebben aan een steuntje in de rug bij het opvoeden.
Ontwikkelingsfasen en opvoedtaken
Elk kind is uniek en ontwikkelt zich in een eigen tempo. In de ontwikkelingsfasen van 0 tot 2 jaar is de belangrijkste taak het opbouwen van een veilige band met de opvoeders. Dit noemen we hechting. In deze ontwikkelingsfase leert je kind omgaan met andere mensen. Je kind leert verschil te zien tussen jou en een vreemde. Ook leert je kind bewust te spelen met voorwerpen en te spelen naast andere kinderen. Je kind leert dat het een eigen persoon is, een individu. In deze fase ontwikkelt je kind ook lichaamsbeheersing. Denk bijvoorbeeld aan het vastpakken van speelgoed, zitten, kruipen, enzovoort.
Vanaf 2 tot 4 jaar is het belangrijk om structuur en duidelijkheid te bieden. Je kind leert omgaan met andere kinderen, en het begint met het leren van taal en sociale vaardigheden. Vanaf 4 tot 6 jaar wordt het belangrijk om te leren omgaan met anderen, en het kind leert omgaan met regels en grenzen. Vanaf 6 tot 12 jaar wordt het kind steeds zelfstandiger en kan het ook emoties steeds beter herkennen en aanpassen. Het kind leert omgaan met bijvoorbeeld vervoer, geld en media. Schoolse vaardigheden ontwikkelen zich verder.
Vanaf 12 tot 16 jaar is het belangrijk om met je kind te praten, vragen te stellen en te luisteren naar je kind. Het is belangrijk om met je kind te praten over seksualiteit, media, en andere onderwerpen. Het is ook belangrijk om met je kind te praten over het omgaan met angst en zorgen, en het leren omgaan met de uitdagingen van het leven.
Hulpmiddelen en ondersteuning
Er zijn verschillende hulpmiddelen en ondersteuning beschikbaar voor ouders en opvoeders. Het NJI biedt informatie over opvoeden, inclusief vragen en antwoorden over opvoeden, en hoe je als ouder met je opvoedvragen terechtkomt. Ook zijn er verschillende publicaties en rapporten beschikbaar, zoals "Opgroeien en opvoeden. Normale uitdagingen voor kinderen, jongeren en hun ouders", dat informatie geeft over de normale uitdagingen bij het opvoeden van kinderen.
Daarnaast zijn er ook programma’s en cursussen beschikbaar die ouders kunnen helpen bij het opvoeden. Een voorbeeld hiervan is "Opvoeden & Zo", een preventieve oudercursus die zich richt op de ontwikkeling en opvoeding van kinderen met als doel het zelfvertrouwen en de opvoedcompetenties van ouders te versterken. De cursus bestaat uit zes bijeenkomsten van twee uur, waarin informatie wordt overgedragen, vaardigheden worden geoefend en ervaringen worden uitgewisseld. De cursus is bedoeld voor ouders van kinderen in de basisschoolleeftijd die vragen hebben over de opvoeding en ontwikkeling van hun kinderen of soms onzeker zijn over de eigen opvoedcompetentie en behoefte hebben aan een steuntje in de rug bij het opvoeden.
Conclusie
Opvoeden is een belangrijke taak voor ouders en opvoeders, die gericht is op het begeleiden van kinderen bij hun ontwikkeling tot autonome, sociale volwassenen. Belangrijke principes zoals een veilige en stimulerende omgeving, positieve ondersteuning, aansprekende discipline, en realistische verwachtingen zijn essentieel voor een gezonde ontwikkeling van kinderen. Daarnaast is het belangrijk om opvoedingsdoelen te stellen, strategieën te kiezen, en hulpbronnen te raadplegen. Door deze principes en strategieën toe te passen, kunnen ouders en opvoeders kinderen helpen bij het opgroeien tot gezonde, zelfstandige volwassenen.
Vorige week een nieuwe gevel bij de BSO gekregen. Nieuwe kozijnen, nieuw glas en deur.
