De Nijmeegse Vragenlijst voor de Opvoedings-situatie: Een hulpmiddel voor gezinsondersteuning bij scheiding
juli 8, 2025
In de huidige tijd, waarin technologie steeds meer invloed heeft op ons dagelijks leven, is het ook niet meer weg te denken uit de opvoedingspraktijk. Online opvoedingsondersteuning is daar een voorbeeld van. Dit is een vorm van ondersteuning waarin ouders via digitale kanalen, zoals e-mail, chat, of video-oproepen, advies en begeleiding krijgen van professionals. Het is een methode die steeds meer in de praktijk wordt gebracht, met name in tijden van beperkte fysieke contacten, zoals tijdens de coronapandemie. Het onderzoek naar de werking en het effect van deze vorm van ondersteuning is van groot belang voor ouders en professionals die zich inzetten voor de opvoeding van kinderen.
Christa Nieuwboer, een onderzoeker en docent bij Fontys Hogeschool Pedagogiek, heeft zich intensief gericht op de invloed van online opvoedingsondersteuning. Ze is aangesteld als lector bij het lectoraat ‘Opvoeden voor de toekomst’, dat onderzoek doet naar opvoedingswaarden en opvoedingsdilemma’s die ouders en professionele opvoeders in de huidige samenleving tegenkomen. In haar dissertatie, die in 2014 is gedaan aan de Universiteit van Amsterdam, onderzoekt zij hoe ouders via e-mailadviezen hun zelfvertrouwen kunnen vergroten in hun rol als opvoeder.
Een van de centrale conclusies uit haar onderzoek is dat ouders die een e-mailadvies krijgen, meer zelfvertrouwen hebben in hun opvoedingsrol dan voordat ze de vraag stelden. Daarnaast blijkt dat eenmalig e-mailconsult een veelvoorkomende vorm van persoonlijke online opvoedingsondersteuning is. Dit suggereert dat digitale ondersteuning een effectieve manier is om ouders te helpen bij hun opvoedingsuitdagingen.
De praktijk van online opvoedingsondersteuning wordt steeds meer geïntegreerd in het werk van jeugdzorg, kinderopvang, en onderwijs. De technologie stelt ouders in staat om sneller en efficiënter advies te krijgen, zonder dat ze fysiek naar een professional hoeven te gaan. Dit is vooral belangrijk voor ouders die last hebben van beperkte reiskansen of tijdsgebrek.
In de praktijk werkt online opvoedingsondersteuning als volgt: ouders sturen hun vraag of probleem op via een digitale platform, en krijgen daarnaantekeningen of advies van een professionele opvoeders, sociaal werker, of pedagoog. Dit kan via e-mail, chat, of via specifieke apps die hiervoor zijn ontworpen. De communicatie is meestal gericht op het versterken van de eigen kracht van ouders, zodat zij zichzelf beter kunnen begeleiden en het probleem beter kunnen oplossen.
De technologie heeft een grote invloed gehad op de manier waarop ouders en professionals met elkaar communiceren. De toegankelijkheid van internet en de stijgende populariteit van digitale tools maken het mogelijk om communicatie sneller en efficiënter te maken. Dit heeft ook gevolgen voor de opvoeding, omdat ouders steeds vaker gebruikmaken van online bronnen om informatie over opvoeden te verkrijgen.
In het kader van de vloeibare modernisering, waarin zekerheden, normen, en langdurige verbintenissen steeds minder duidelijk zijn, is het belangrijk dat ouders en professionals op de hoogte zijn van de veranderingen in de samenleving. Dit betekent dat opvoedingsstrategieën moeten worden aangepast aan de huidige situatie, waarin diversiteit en snel veranderende omstandigheden een rol spelen.
Er is al enig onderzoek gedaan naar de werking van online opvoedingsondersteuning. Zo blijkt uit onderzoek dat ouders die online ondersteuning krijgen, vaker hun eigen kracht kunnen versterken. Dit is belangrijk, omdat het helpt bij het oplossen van problemen en het verbeteren van de relatie met hun kind.
Daarnaast wordt er steeds meer onderzoek gedaan naar hoe online programma’s voor ouders kunnen worden ontwikkeld. Deze programma’s zijn meestal interactief en maken gebruik van multimedia, waardoor ze makkelijker toegankelijk zijn voor ouders. Daarnaast zijn er ook veel mogelijkheden voor professioneel advies, inclusief peer support, wat helpt bij het opbouwen van een netwerk van ondersteuning.
Stichting Opvoeden.nl is een belangrijke organisatie die zich inzet voor het verschaffen van betrouwbare en waardevolle informatie over opvoeding. Ze ontwikkelt informatie op basis van drie pijlers: wetenschap, professionals, en ouders. Deze benadering, genaamd evidence based practice, zorgt ervoor dat de informatie op een objectieve en betrouwbare manier wordt gegeven.
De stichting onderzoekt ook hoe de opvoedinformatie kan worden aangepast aan de behoeften van ouders met een niet-westerse migratieachtergrond. In 2017 is er een diversiteitsonderzoek uitgevoerd door Christa Nieuwboer, met als doel om te onderzoeken hoe de opvoedinformatie beter aansluit op deze groep ouders. De resultaten van dit onderzoek zijn beschikbaar via de website van de stichting.
Hoewel online opvoedingsondersteuning veelbelovend is, zijn er ook beperkingen en uitdagingen. Een van de belangrijkste uitdagingen is het vaststellen van de juiste informatie en het vermijden van onjuiste of onbetrouwbare bronnen. De stichting Opvoeden.nl benadrukt dat informatie vanuit wetenschap, professionals, en ouders moet komen, en dat dit een gecombineerde inspanning is van verschillende instellingen en beroepsverenigingen.
Daarnaast is er het risico dat informatie niet past bij de culturele achtergrond van ouders. Dit betekent dat de opvoedinformatie moet worden aangepast aan de verschillende culturele en sociale contexten waarin ouders zich bevinden. Daarom is het belangrijk dat informatie op een manier wordt gegeven die ouders in hun eigen context herkenbaar maakt.
Online opvoedingsondersteuning is een belangrijke vorm van ondersteuning voor ouders, die steeds meer in de praktijk wordt gebracht. Het is een manier om ouders te helpen bij hun opvoedingsuitdagingen, en helpt bij het versterken van hun eigen kracht. De rol van professionals, zoals pedagogen en sociaal werkers, is hierbij van groot belang. Daarnaast is het belangrijk dat informatie op een betrouwbare en betrokken manier wordt gegeven, zodat ouders zich erin herkennen en de adviezen kunnen accepteren.
De toekomst van de opvoeding ligt in de handen van ouders en professionals, die samenwerken om de beste opvoedinformatie te bieden. De stichting Opvoeden.nl en het onderzoek van Christa Nieuwboer spelen hierbij een belangrijke rol. Het is belangrijk dat ouders en professionals zich bewust zijn van de veranderingen in de samenleving, en dat ze zich aanpassen aan de huidige situatie.
Wie niet van een kind geniet, ziet het allermooiste niet