De Nijmeegse Vragenlijst voor de Opvoedings-situatie: Een hulpmiddel voor gezinsondersteuning bij scheiding
juli 8, 2025
In de negentiende eeuw veranderde de rol van de overheid in de kunstzorg aanzienlijk, maar ook in de jaren daarna bleef de invloed van de kunst op het onderwijs en de opvoeding van kinderen een belangrijk onderwerp. In het Kunstmuseum Den Haag en andere musea worden sinds lang educatieve programma’s aangeboden voor scholieren, waarbij de nadruk ligt op kunst, cultuur en maatschappelijke vraagstukken. Deze programma’s zijn bedoeld om leerlingen kritisch en creatief na te denken over kunst en haar betekenis in de maatschappij. In dit artikel worden de belangrijkste educatieve programma’s en hun doelstellingen toegelicht, met aandacht voor de invloed van kunst en cultuur op het onderwijs van kinderen.
Onderwijs in het kunstmuseum: een historische en hedendaagse aanpak
De negentiende eeuw was een periode van grote veranderingen in de kunstzorg. In de jaren 1848 en 1851 werd er overwogen om de overheidsbemoeienis met kunst te beperken, maar tegelijkertijd werd er ook gekeken naar manieren om kunstenaars te steunen. In de loop van de eeuw ontstond er een groeiende aandacht voor de rol van de overheid bij het bevorderen van kunst en kunstenaars. Deze discussies zijn ook in de jaren daarna van invloed geweest op het onderwijs in musea, waaronder het Kunstmuseum Den Haag.
In het Kunstmuseum Den Haag worden sinds lang educatieve programma’s aangeboden voor scholieren vanaf de onderbouw tot aan de bovenbouw. Deze programma’s zijn bedoeld om leerlingen te leren omgaan met kunstwerken, hen te leren nadenken over de betekenis van kunst en hen te leren reflecteren op maatschappelijke thema’s. De programma’s zijn opgebouwd rond verschillende thema’s, zoals ‘Kunst en maatschappij’, ‘Modetentoonstellingen’, ‘Moderne kunst’ en ‘Kunst en muziek’. Ze zijn afgestemd op de kerndoelen van het basisonderwijs en het voortgezet onderwijs, en sluiten aan bij het centraal schriftelijk examen Kunst Algemeen.
Educatieve programma’s voor scholieren
Het Kunstmuseum Den Haag biedt verschillende educatieve programma’s aan, waarvan de meeste gericht zijn op het leren van leerlingen om met kunstwerken om te gaan. Hieronder volgt een overzicht van de belangrijkste programma’s.
Kunst Actief – Examenkijkwijzer
Kunst Actief – Examenkijkwijzer is een actieve rondleiding door een museumdocent, waarbij leerlingen leren omgaan met kunstwerken en deze interpreteren in een historische context. De leerlingen oefenen het beschouwen van kunst door echte kunstwerken te bekijken en de selectie kunstwerken sluit aan bij de stofbeperking van het eindexamen. De opdrachten die de leerlingen krijgen, helpen hen om kunstwerken te beschrijven en te onderzoeken, en hen leren om verbanden te leggen tussen kunstwerken en de maatschappelijke context.
Deze activiteit is bedoeld voor examenklassen havo en vwo, en wordt aangevuld met boekjes die per leerling worden uitgereikt. De duur van de activiteit is 75 minuten, en de prijs is € 115 per 15 leerlingen, inclusief maximaal 15 boekjes.
Kunst Actief – Ontdek het Moderne
Kunst Actief – Ontdek het Moderne is een programma dat gericht is op de ontwikkeling van de moderne kunst. De leerlingen leren verschillende verschijningsvormen van moderne en hedendaagse kunst kennen en leren kunstwerken met een overkoepelend thema, zoals ‘de mens’ of ‘het landschap’, interpreteren. De activiteit is bedoeld voor leerlingen van de bovenbouw en helpt hen om inzicht te krijgen in de visie van kunstenaars op de maatschappij.
De activiteit sluit aan bij de thema’s Maatschappelijke Betrokkenheid en Maatschappelijke vraagstukken, en helpt leerlingen om te reflecteren op de maatschappij en hoe kunst kan bijdragen aan het oplossen van maatschappelijke vraagstukken. De duur van de activiteit is 75 minuten, en de prijs is € 85 per 15 leerlingen.
Mode Actief – Titanic
Mode Actief – Titanic is een programma dat gericht is op de modetentoonstelling in het Kunstmuseum Den Haag. De activiteit is bedoeld voor leerlingen vanaf de bovenbouw, en helpt hen om de rol van mode in de maatschappij te begrijpen. De leerlingen onderzoeken hoe mode een spiegel vormt van haar tijd, en worden gereflecteerd op maatschappelijke thema’s die ook in onze huidige tijd een grote rol spelen.
De activiteit is geïnspireerd op de modetentoonstelling Titanic, die in de zomer van 2025 opent. De activiteit sluit aan bij de thema’s Maatschappelijke Betrokkenheid en Maatschappelijke vraagstukken, en helpt leerlingen om te reflecteren op de maatschappelijke veranderingen die door mode worden weerspiegeld.
Klinkende kunst
Klinkende kunst is een programma waarbij leerlingen de overeenkomsten en verschillen tussen muziek en beeldende kunst ontdekken. De leerlingen ontdekken dat een schilderij ritme laat zien, net zoals muziek kleur laat horen. De activiteit vindt plaats in verschillende museumzalen waar leden van het Residentie Orkest live spelen bij de kunstwerken. De leerlingen gaan erover in gesprek met de musici en beschouwen samen met onze museumdocent verschillende kunstwerken uit de collectie.
De activiteit is bedoeld voor examenklassen havo, vwo en is vanaf dit schooljaar expliciet afgestemd op het centraal schriftelijk examen Kunst Algemeen. De duur van de activiteit is 2 uur, en de prijs is € 85 per 15 leerlingen.
Wonderkamers
Wonderkamers is een interactieve museumgame waarin leerlingen in tweetallen op pad gaan met een tablet en in elke kamer een nieuwe uitdaging krijgen. De activiteit is bedoeld voor leerlingen vanaf klas 2 havo en vwo, en helpt hen om creatief en samenwerkelijk te denken. De activiteit is bedoeld om leerlingen te leren werken met verschillende vaardigheden, zoals samenwerken, communiceren, informatie verzamelen en toepassen, creatief denken en handelen, en sociale vaardigheden.
De duur van de activiteit is 120 minuten, en de prijs is € 6 per leerling. De activiteit is beschikbaar van dinsdag tot en met vrijdag, tussen 10.00 en 17.00 uur.
Onderwijs in het Educatorium Ootmarsum
Naast het Kunstmuseum Den Haag biedt ook het Educatorium Ootmarsum educatieve programma’s aan voor scholieren. In het Onderwijsmuseum Educatorium Ootmarsum wordt de ontwikkeling van het onderwijs door de decennia heen getoond. Het museum bevat klassen uit verschillende jaren, zoals een klasje uit 1662 en een kleuterklas. De activiteiten in het museum zijn bedoeld om leerlingen kennis te laten maken met de historie van het onderwijs en de veranderingen die in de loop van de tijd hebben plaatsgevonden.
De activiteiten zijn bedoeld voor leerlingen van het basisonderwijs en het voortgezet onderwijs. Het museum biedt een overzicht van de verschillende vormen van onderwijs en helpt leerlingen om inzicht te krijgen in de veranderingen in het onderwijs door de jaren heen.
Conclusie
Educatieve programma’s in musea zoals het Kunstmuseum Den Haag en het Educatorium Ootmarsum bieden scholieren de kans om kritisch en creatief na te denken over kunst en cultuur. Deze programma’s zijn gericht op het leren omgaan met kunstwerken, het leren nadenken over de betekenis van kunst en het reflecteren op maatschappelijke thema’s. De programma’s zijn afgestemd op de kerndoelen van het basisonderwijs en het voortgezet onderwijs, en sluiten aan bij het centraal schriftelijk examen Kunst Algemeen. Door educatieve programma’s aan te bieden, helpen musea bij het bevorderen van kunst- en cultuureducatie, en geven ze leerlingen een beter inzicht in de rol van kunst in de maatschappij.
Vorige week een nieuwe gevel bij de BSO gekregen. Nieuwe kozijnen, nieuw glas en deur.
