Nationale Wetenschapsagenda: Opvoeding en Onderwijs in de Focus

De Nationale Wetenschapsagenda (NWA) is een initiatief dat gericht is op het versterken van de verbinding tussen wetenschap en samenleving. Het programma is ontstaan uit een innovatief proces waarbij burgers en wetenschappers samenwerken om urgente vraagstukken te identificeren en te onderzoeken. De route “Jeugd in ontwikkeling, opvoeding en onderwijs” staat hierbij centraal, met als doel om kennis te genereren die helpt bij het bevorderen van het welzijn en de ontwikkeling van kinderen en jongeren. Deze route heeft drie thema’s geïdentificeerd die gamechangers kunnen zijn voor toekomstig onderzoek: “Leren en ontwikkelen in verschillende contexten”, “Diversiteit en ongelijkheid” en “Normativiteit van opvoeding en onderwijs”. Deze thema’s geven wetenschappers, beleidsmakers en jeugdprofessionals handvatten om nieuwe kennis te ontwikkelen voor de jeugd.

De Focus op Opvoeding en Onderwijs

De route “Jeugd in ontwikkeling, opvoeding en onderwijs” is gericht op het bevorderen van het welzijn en de ontwikkeling van kinderen en jongeren. Het doel is om een betere kijk te krijgen op de complexe wisselwerking tussen de diverse sociale contexten waarin jongeren opgroeien. Hierbij wordt aandacht besteed aan de invloed van oude en nieuwe media op individu en samenleving, de impact van big data en de rol van plasticiteit en netwerken op verschillende niveaus. Ook wordt er onderzoek gedaan naar hoe jongeren die een grote diversiteit aan achtergronden hebben, op een volwaardige manier deel kunnen nemen aan de samenleving en zich optimaal kunnen ontwikkelen. Daarnaast wordt er onderzoek gedaan naar de normen en waarden die aan de basis liggen van onderwijsprogramma’s, zorgprotocollen en hulpaanbod, met als doel inclusieve aanpak in onderwijs, ondersteuning en zorg te waarborgen.

De Drie Gamechangers

De drie thema’s die deel uitmaken van de route “Jeugd in ontwikkeling, opvoeding en onderwijs” zijn:

1. Leren en ontwikkelen in verschillende contexten

Kinderen en jongeren leren en ontwikkelen zich binnen verschillende contexten, relaties en netwerken (thuis, op school, op straat, online). Deze contexten zijn tot nu toe te weinig in samenhang bestudeerd. Onderzoek naar de complexe wisselwerking tussen de diverse sociale contexten waarbinnen kinderen en jongeren opgroeien, kan tot nieuwe inzichten leiden over de ontwikkeling van de huidige generatie jeugdigen. Dit thema past bij het onderzoeksthema “stress”.

2. Diversiteit en ongelijkheid

Deze thema’s richten zich op de manier waarop jongeren die een grote diversiteit aan achtergronden hebben, op een volwaardige manier deel kunnen nemen aan de samenleving en zich optimaal kunnen ontwikkelen. Het thema past bij de onderzoeksthema’s “gezondheidsverschillen” en “sociale uitsluiting”.

3. Normativiteit van opvoeding en onderwijs

Dit thema richt zich op de normen en waarden die aan de basis liggen van onderwijsprogramma’s, zorgprotocollen en hulpaanbod, met als doel inclusieve aanpak in onderwijs, ondersteuning en zorg te waarborgen. Het thema past bij het onderzoeksthema’s “21st century skills”, “normen en waarden in pedagogische relaties” en “sociale identiteit”.

Sociale Cohesie en Participatie

Een belangrijk onderdeel van de route “Jeugd in ontwikkeling, opvoeding en onderwijs” is de bevordering van sociale cohesie in een cultureel en religieus diverse samenleving. Hierbij wordt aandacht besteed aan het versterken van sociale relaties met leeftijdgenoten, die van wezenlijk belang zijn voor de ontwikkeling van kinderen en jongeren. Langere tijd was er in onderzoek vooral aandacht voor het belang voor jeugd van relaties met volwassenen (bijvoorbeeld door hechting, opvoeding). Het is echter belangrijk om ook de dynamiek en effecten van onderlinge sociale relaties tussen kinderen en jongeren beter te begrijpen. Hierbij spelen thema’s als “sociale cohesie in de klas”, “culturele sensitiviteit van professionals in jeugd en onderwijs”, “buitenschools leren en ongelijkheid (risico- en succesfactoren)” en “verbinding onderwijs en jeugdzorg” een rol.

Onderzoek naar Mentale Gezondheid

Een ander belangrijk thema binnen de route “Jeugd in ontwikkeling, opvoeding en onderwijs” is de mentale gezondheid van leerlingen. Er is sterke aandacht voor het begrijpen van de dynamiek en effecten van onderlinge sociale relaties tussen kinderen en jongeren. Hierbij worden baanbrekende wetenschappelijke theorieën over de ontwikkeling van sociale relaties onderzocht, zoals resource control, deviancy training, selectie en invloed, pestrollen, populariteit, co-ruminatie. Deze theorieën zijn vanwege hun betekenis voor de mentale gezondheid van de jeugd van groot belang. Het is belangrijk om deze theorieën te toetsen en toe te passen in de context van Nederlands (voortgezet) (speciaal) onderwijs.

Samenwerking en Participatie

De route “Jeugd in ontwikkeling, opvoeding en onderwijs” is gericht op samenwerking tussen wetenschappers, beleidsmakers, jeugdprofessionals, scholen, ouders en kinderen. Dit gebeurt via een actieve participatie van kinderen of jongeren in aanvraag, opzet, uitvoering en interpretatie van onderzoek. Hierbij dient concreet aangegeven te worden op welke wijze kinderen of jongeren in alle stadia in het project participeren. Daarnaast wordt er onderzoek gedaan naar leerlingen in beroepsgerichte onderwijsvormen (praktijkonderwijs, vmbo basis en kader, mbo) en het (voortgezet) gespecialiseerd onderwijs. Het is belangrijk om juist met deze leerlingen onderzoek te doen, omdat er sterke aanwijzingen zijn dat zij meer risico hebben op een lagere mentale gezondheid en omdat onderwijsprofessionals in deze onderwijsvormen geregeld aangeven handelingsverlegen te zijn.

Invloed op de Jeugd

De route “Jeugd in ontwikkeling, opvoeding en onderwijs” heeft als doel om de positie van jongeren in een veerkrachtige samenleving te versterken. Hierbij wordt aandacht besteed aan de invloed van globalisering op onze culturele identiteit en het bepalen van de positie van Nederland in de wereld. Ook wordt er onderzoek gedaan naar de vitaliteit van en het vertrouwen in de democratie, en hoe deze kunnen worden versterkt. Daarnaast wordt er onderzoek gedaan naar de houdbaarheid van de welvaartsstaat in het licht van de veranderende bevolking (vergrijzend, hier en daar krimpend en beïnvloed door migratie). Het doel is om een goede balans te vinden tussen vrijheid en (individuele en collectieve) verantwoordelijkheid, en om het probleem met ongelijkheid te begrijpen.

Conclusie

De Nationale Wetenschapsagenda (NWA) is een belangrijk initiatief dat gericht is op het versterken van de verbinding tussen wetenschap en samenleving. De route “Jeugd in ontwikkeling, opvoeding en onderwijs” is gericht op het bevorderen van het welzijn en de ontwikkeling van kinderen en jongeren. De drie thema’s “Leren en ontwikkelen in verschillende contexten”, “Diversiteit en ongelijkheid” en “Normativiteit van opvoeding en onderwijs” geven wetenschappers, beleidsmakers en jeugdprofessionals handvatten om nieuwe kennis te ontwikkelen voor de jeugd. De route richt zich op samenwerking tussen wetenschappers, beleidsmakers, jeugdprofessionals, scholen, ouders en kinderen. Hierbij wordt aandacht besteed aan sociale cohesie, mentale gezondheid, samenwerking en participatie. De route is gericht op het versterken van de positie van jongeren in een veerkrachtige samenleving, met als doel om een betere kijk te krijgen op de complexe wisselwerking tussen de diverse sociale contexten waarin jongeren opgroeien.

Bronnen

1. Nationale Wetenschapsagenda
2. Nationale Wetenschapsagenda - Route Jeugd in ontwikkeling, opvoeding en onderwijs
3. Hogescholen en deelname aan thema's
4. Startbijeenkomst van de routes 'NeuroLabNL' en 'Jeugd in ontwikkeling, opvoeding en onderwijs'
5. Onderzoek naar mentale gezondheid van leerlingen
6. Pedagogische functie van onderwijs en opvoeding
7. Route Jeugd in ontwikkeling, opvoeding en onderwijs
8. Oproep voor bijdrage aan jeugd-ontwikkeling, opvoeding en onderwijs
9. Nationale Wetenschapsagenda - Route Jeugd
10. Duurzaamheidsinformatie Nationale-Nederlanden Bank