Nadelen van positief opvoeden: Wat ouders moeten weten

Positief opvoeden wordt vaak gezien als een moderne, effectieve manier om kinderen op te voeden. Het idee is om goed gedrag te belonen en slecht gedrag te negeren, zodat kinderen zich op een positieve manier ontwikkelen. Maar is dat ook echt zo? Volgens verschillende bronnen, waaronder wetenschappelijke studies en ervaringen van opvoeders, zijn er ook nadelen aan positief opvoeden. In dit artikel bespreiden we deze nadelen, en kijken we naar alternatieven die beter kunnen werken.

Wat is positief opvoeden?

Positief opvoeden, ook wel bekend als Triple P (Positive Parenting Program), is een opvoedmethode die wordt aangeboden door verschillende instellingen, waaronder het Nederlands Jeugdinstituut. Het uitgangspunt van deze methode is om positief gedrag van je kind te belonen en slecht gedrag te negeren. De nadruk ligt op het stimuleren van goed gedrag door middel van complimentjes, beloningen en bewuste aandacht. Ook wordt er aandacht besteed aan het opbouwen van een sterke ouder-kindrelatie.

Deze methode wordt vaak als een oplossing voorgeschoteld voor problemen met gedrag, zoals het luidruchtig zijn van kinderen, of het weigeren van bepaalde taken. De overheid en jeugdzorgorganisaties zien het als een manier om ouders te versterken en hun opvoedcapaciteiten te vergroten.

De nadelen van positief opvoeden

Hoewel positief opvoeden veel voordelen heeft, zoals het stimuleren van positief gedrag en het opbouwen van betere relaties tussen ouder en kind, zijn er ook nadelen. Deze worden in verschillende bronnen genoemd, waaronder wetenschappelijke studies en ervaringen van opvoeders.

1. Beloningen kunnen verslavend zijn

Eén van de grootste nadelen van positief opvoeden is dat het gebruik van beloningen kan leiden tot verslaving. Dit komt doordat kinderen steeds vaker op beloningen uitkijken, waardoor ze zelf niet meer in staat zijn om vanuit eigen motivatie te handelen. Volgens bron [5] is belonen vergelijkbaar met suiker: het is lekker, maar ook ongezond en verslavend. Als je kind regelmatig beloningen krijgt, wordt dit ‘normaal’ en raakt het kind afhankelijk van deze externe beloningen.

2. Beloningen verliezen hun waarde

Een ander nadeel is dat beloningen hun waarde verliezen. Dit komt doordat kinderen steeds vaker op beloningen uitkijken. Als je kind bijvoorbeeld elke keer een sticker krijgt als het zijn kamer opruim, dan wordt dit voor het kind gewoon een normaal onderdeel van het dagelijks leven. Het werkt dus niet meer als stimulans. Dit is ook genoemd in bron [5], waarin wordt aangegeven dat beloningen onderhevig zijn aan inflatie.

3. Kinderen leren geen echte motivatie

Een ander nadeel is dat kinderen die op een positieve manier worden opgevoed, niet leren om vanuit eigen motivatie te handelen. Volgens bron [5] leert een kind alleen wát goed gedrag is, maar niet waaróm het goed gedrag is. Dit is belangrijk om werkelijk volwassen en zelfstandig te worden. Als kinderen alleen beloningen krijgen, dan leren ze niet dat het goed gedrag ook een waarde heeft op zichzelf.

4. Negatief gedrag wordt genegeerd

Een van de kernprincipes van positief opvoeden is het negeren van negatief gedrag. Dit betekent dat ouders proberen om slecht gedrag te vermijden door het te negeren. Maar wat gebeurt er als het kind blijft protesteren of zich blijft gedragen alsof het geen aandacht krijgt? In bron [5] wordt opgemerkt dat het negeren van negatief gedrag een vreemd denkbeeld kan bevorderen: dat een kind alleen aandacht verdient als het zich wenselijk gedraagt. Dit kan leiden tot een situatie waarin het kind zich niet kan ontwikkelen in een omgeving waarin het ook mag falen.

5. Ouders worden moe van het positief zijn

Positief opvoeden vereist dat ouders altijd positief blijven, zelfs in moeilijke situaties. Dit kan leiden tot uitputting. In bron [5] wordt opgemerkt dat het moeilijk is om altijd positief te blijven, vooral als je al chagrijnig, moe of cynisch bent. Het betekent dat je je ergernis moet wegstoppen en frustraties moet inslikken. Dit is niet goed voor de ouder noch voor het kind.

6. Kwalijke gevolgen voor het gedrag van kinderen

Er zijn ook studies die aangeven dat positief opvoeden niet altijd werkt. In bron [6] wordt opgemerkt dat in steeds meer onderzoeken wordt gesteld dat straffen en belonen geen positieve invloed hebben op het gedrag van kinderen. Dit betekent dat positief opvoeden niet altijd werkt en dat er andere oplossingen nodig zijn.

7. Positief opvoeden kan leiden tot verwende kinderen

Critici van positief opvoeden vragen zich af of dit leidt tot verwende kinderen. In bron [7] wordt opgemerkt dat kinderen die altijd beloningen krijgen, mogelijk geen echte grenzen leren kennen. Ze leren niet dat het niet altijd goed gaat en dat ze ook eens moeten wachten. Dit kan leiden tot kinderen die zich niet kunnen aanpassen aan de werkelijkheid.

Alternatieven voor positief opvoeden

Hoewel positief opvoeden veel voordelen heeft, zijn er ook alternatieven die beter kunnen werken. In plaats van alleen te focussen op belonen en negeren, kun je ook werken aan het opbouwen van een sterke ouder-kindrelatie, waarin je kind zich veilig voelt om te experimenteren met gedrag en grenzen.

1. Opvoeden zonder straffen en belonen

Een alternatief is om te werken aan opvoeden zonder straffen en belonen. In bron [3] wordt uitgelegd dat kinderen minder intrinsieke motivatie hebben als ze alleen worden beloond. In plaats daarvan kun je werken aan het stimuleren van positief gedrag door het fijne gevoel van ‘meewerken’ te benadrukken. Dit leidt tot een betere relatie met je kind en een langdurigere invloed op het gedrag.

2. Verzorgen van behoeften

In plaats van alleen op beloningen en straffen te focussen, kun je je richten op het begrijpen van de behoeften van je kind. In bron [3] wordt uitgelegd dat kinderen vaak een bepaalde behoefte hebben die onder het gedrag zit. Als je deze behoefte begrijpt, kun je het gedrag op een positieve manier aanpakken. Dit leidt tot een betere relatie en een beter begrip van je kind.

3. Duidelijke grenzen stellen

Een ander alternatief is om duidelijke grenzen te stellen. In bron [4] wordt uitgelegd dat het belangrijk is om duidelijk te zijn in je instructies, regels en grenzen. Kinderen moeten leren dat ze niet altijd het goede doen en dat er ook gevolgen zijn als ze zich niet goed gedragen.

Conclusie

Positief opvoeden is een veelgebruikte methode die veel voordelen heeft, maar ook nadelen. Het kan leiden tot verslaving, het negeren van negatief gedrag en het ontbreken van intrinsieke motivatie bij kinderen. Daarnaast kan het ook leiden tot uitputting bij ouders. Er zijn alternatieven, zoals opvoeden zonder straffen en belonen, het begrijpen van de behoeften van je kind en het stellen van duidelijke grenzen. Deze methoden kunnen beter werken en leiden tot een betere ontwikkeling van het kind.

Bronnen

1. Waarom positief opvoeden niet werkt bij pittige kinderen
2. Nadelen van positief opvoeden
3. Opvoeden zonder straffen en belonen
4. Triple P: positief opvoeden
5. Stop met positief opvoeden
6. Triple P kritisch bekeken
7. Positief opvoeden: zin of onzin?
8. Nadelen van positief opvoeden
9. Stop met positief opvoeden
10. Nadelen van positief opvoeden
11. Positief opvoeden: psycholoog