De Nijmeegse Vragenlijst voor de Opvoedings-situatie: Een hulpmiddel voor gezinsondersteuning bij scheiding
juli 8, 2025
De opvoeding van kinderen in meerdere talen, ook wel meertalig of tweetalig opvoeden genoemd, is een veelbesproken onderwerp in het onderwijs en de gezondheidszorg. Veel ouders vragen zich af of het voordeel of nadeel is om hun kind in meerdere talen op te voeden. In dit artikel worden de nadelen van een meertalige opvoeding besproken, maar ook de voordelen en hoe deze kunnen worden beheersd. De informatie is gebaseerd op wetenschappelijke studies en praktijkervaringen die in de bronnen zijn terug te vinden.
De voorsprong in taalontwikkeling
Een van de bekende nadelen van een meertalige opvoeding is dat de taalontwikkeling van het kind tijdelijk achteruit kan gaan. Volgens onderzoek kan het vocabulaire per taal kleiner zijn dan bij een enkeltalig kind. Dit kan er voor zorgen dat het kind op het eerste gezicht een taalachterstand lijkt te hebben. Echter, het is belangrijk om te weten dat dit een tijdelijke situatie is. Meertalige kinderen hebben namelijk twee taalsystemen die tegelijkertijd worden ontwikkeld. In totaal heeft het kind een even groot vocabulaire als een enkeltalig kind. Bovendien kan het kleiner worden vocabulaire in een taal snel worden vergroot. Gedurende de basisschoolperiode wordt de achterstand in woordenschat meestal weggewerkt.
Tijdelijke taalachterstand: een normaal verschijnsel
De bronnen laten zien dat een tijdelijke taalachterstand bij meertalige kinderen voorkomt. Dit gebeurt doorgaans in de vroege jaren van de taalontwikkeling. De hersenen van meertalige kinderen zijn actiever bij het werken aan taal, wat leidt tot een betere concentratie en een snellere uitvoering van taken. Ook hebben meertalige kinderen een voorsprong in het besef van correcte grammatica. De ontwikkeling van de 'theory of mind' is bij tweetalige kinderen vaak ook beter. Dit betekent dat het kind beter kan anticiperen op het gedrag van anderen. De precieze oorzaak van deze voorsprong is nog niet volledig duidelijk, maar het blijkt wel dat meertaligheid een positief effect heeft op de cognitieve ontwikkeling.
Sociale en emotionele aspecten
Meertaligheid heeft ook invloed op de sociaal-emotionele ontwikkeling van kinderen. Het helpt bij het leren om met anderen te communiceren, en het versterkt de band met de eigen familie. Meertalige kinderen kunnen namelijk met hun grootouders of andere familieleden communiceren in hun moedertaal. Daarnaast geeft meertaligheid toegang tot het culturele kapitaal van die andere taal, zoals literatuur, theater en films. Dit leidt tot een bredere blik op de wereld en versterkt het gevoel van identiteit. Bovendien is er sprake van een economisch voordeel: meertaligheid is een troef op de arbeidsmarkt.
De rol van de ouder en de opvoeding
Een van de belangrijkste factoren bij de meertalige opvoeding is het gebruik van de juiste taalstrategieën. Er zijn verschillende manieren om meertalig op te voeden, zoals de 'one parent, one language'-strategie (OPOL), waarbij elke ouder zijn of haar eigen taal spreekt. Deze aanpak is vaak te vinden in gemengde koppels. De kans dat een kind meertalig wordt is vrij groot, maar het lukt niet altijd. Dit heeft te maken met de 'derde ouder', de opvang of school, die vaak Nederlands spreekt. Daardoor kan het kind de minderheidstaal soms niet opnemen. Bovendien is het vaak onhaalbaar om de OPOL-strategie strikt toe te passen, omdat ouders hun kind niet alleen kunnen opvoeden.
De invloed van het onderwijs
Het onderwijs speelt een cruciale rol in de meertalige ontwikkeling van kinderen. Het is belangrijk dat leerkrachten en medewerkers van opvanginstellingen goed worden opgeleid om met meertalige kinderen om te gaan. Onderzoek laat zien dat anderstalige kleuters minder ondersteuning krijgen in de opvang of op school, wat leidt tot een taalachterstand. Dit is echter geen gebrek aan de kinderen, maar een gebrek aan adequaat onderwijs. Daarom is het belangrijk dat ouders en professionals samenwerken om de taalontwikkeling van meertalige kinderen te ondersteunen.
Kansarmoede en onderwijs
Een ander nadeel van een meertalige opvoeding is dat de taalachterstand van kinderen vaak wordt toegeschreven aan kansarmoede of slecht onderwijs. Het is belangrijk om te weten dat ook Nederlandstalige kinderen taalachterstand kunnen oplopen. Daarom is het belangrijk om de oorzaak van de taalachterstand te bepalen. Is het te wijten aan een taalontwikkelingsstoornis (TOS), dan is een logopedist nodig. Is het te wijten aan een tekort aan taalinput, dan is het belangrijk om het kind te stimuleren met boeken, filmpjes en interactie.
De rol van de maatschappelijke context
De maatschappelijke context speelt ook een rol in de meertalige opvoeding. Soms wordt meertaligheid gezien als een nadeel, vooral wanneer de betrokken talen lager staan in de pikorde. Dit kan leiden tot een ongunstige houding tegenover meertaligheid, wat op zijn beurt weer kan bijdragen aan een gevoel van onzekerheid bij ouders. Het is daarom belangrijk dat de maatschappelijke context de meertalige opvoeding ondersteunt en niet belemmert.
Conclusie
Hoewel er enkele nadelen zijn bij de meertalige opvoeding, zoals een tijdelijke taalachterstand en een tekort aan taalinput, zijn de voordelen van meertaligheid duidelijk zichtbaar. Meertalige kinderen hebben betere executieve functies, kunnen zich beter in anderen verplaatsen en zijn creatiever. Daarnaast hebben ze een bredere blik op de wereld en kunnen ze met meer mensen communiceren. Het is belangrijk dat ouders en onderwijsinstellingen samenwerken om de meertalige ontwikkeling van kinderen te ondersteunen. Met de juiste strategieën en ondersteuning kan meertaligheid dus zeker een voordelige opvoedingsmethode zijn.
Vorige week een nieuwe gevel bij de BSO gekregen. Nieuwe kozijnen, nieuw glas en deur.
