Muzikale opvoeding in het leerplan: een overzicht van doelen, praktijk en didactiek

Muzikale opvoeding speelt een belangrijke rol in het onderwijs, met name in de basisschool. Het leerplan voor muzikale opvoeding bevat specifieke doelen, praktische aanpak en didactische strategieën die gericht zijn op het ontwikkelen van muzikale vaardigheden bij kinderen. In dit artikel worden de kernaspecten van het leerplan voor muzikale opvoeding besproken, inclusief de kerndoelen, methoden, evaluatie en praktische uitvoering. De informatie is gebaseerd op de beschikbare bronnen, waaronder leerplannen, evaluatiefiches en didactische materialen.

Kernaspecten van het leerplan voor muzikale opvoeding

Het leerplan voor muzikale opvoeding is gericht op het ontwikkelen van muzikale vaardigheden bij leerlingen in de basisschool. De kern van het leerplan is het ontwikkelen van een brede culturele, muzikale en kunstzinnige wereldinteresse, die zich laat vertalen naar het concrete schoolleven. De leerlingen leren verschillende stijlen en genres kennen, en leren muziek uit andere tijden en van andere culturen. De nadruk ligt op het actief muziekbedrijven, het beluisteren van muziek en het vastleggen van muziek.

De kerndoelen zijn opgedeeld in verschillende domeinen. De belangrijkste zijn:

1. Muziek maken: leerlingen leren muziek te spelen, te zingen en te componeren.
2. Muziek beluisteren: leerlingen leren muziek te herkennen, te analyseren en te begrijpen.
3. Spreken over muziek: leerlingen leren muziek te bespreken, te analyseren en te beoordelen.
4. Vastleggen van muziek: leerlingen leren muziek te noteren en te vastleggen.

Deze kerndoelen zijn opgesteld in overleg met het leerplan en de praktijk van de basisschool. Het is belangrijk dat leerkrachten deze doelen goed begrijpen en kunnen toepassen in hun lesgeven.

Praktijk en uitvoering van muzikale opvoeding

In de praktijk gebeurt muzikale opvoeding op verschillende manieren. Het is vaak gericht op het zingen, het spelen van instrumenten en het luisteren naar muziek. De nadruk ligt op het actief muziekbedrijven, waarbij leerlingen samenwerken en samen muziek maken. De leerkracht speelt hierbij een leidende rol, waarbij hij of zij de leerlingen helpt bij het opbouwen van muzikale vaardigheden.

In de basisschool wordt muzikale opvoeding vaak uitgevoerd in groepen, waarbij de leerlingen samenwerken aan muziekstukken. Dit kan zowel in groepswerk als in individueel werk plaatsvinden. De leerkracht moet hierbij goed voorzien in de behoeften van de leerlingen en hen aanmoedigen om actief deel te nemen aan muziekactiviteiten.

Muzikale activiteiten en methoden

Er zijn verschillende methoden en activiteiten die gebruikt worden in de muzikale opvoeding. Een veelgebruikte methode is ‘Moet je doen’. Deze methode is laagdrempelig en voldoet aan de kerndoelen. De methode bevat uitgeschreven lessen, cd’s met liedjes en muziekfragmenten, bordplaten en kopieerbare werkbladen. Tijdens de invoeringsbijeenkomsten wordt aandacht besteed aan de thema’s uit de methode, waarbij praktisch bezig is. Daarnaast wordt muziek gemaakt, wordt er geluisterd, en wordt er besproken wat er met beweging en muziek gedaan kan worden.

Er zijn ook andere methoden, zoals ‘De muziektent’ en ‘Hoy, een lied!’. Deze methoden bevatten een breed repertoire van liederen, die geschikt zijn voor verschillende groepen van het basisonderwijs. De liederen zijn traditioneel en eigentijdse, en zijn in verschillende talen en uit verschillende culturen. Ook wordt er aandacht besteed aan de toonhoogte van de liederen, zodat leerlingen deze kunnen zingen.

Evaluatie en beoordeling

In het leerplan voor muzikale opvoeding wordt geen sprake van tests of examens. In plaats daarvan wordt er gewerkt met permanente evaluatie, waarbij de leraar een objectief beeld krijgt van de capaciteiten en de ontwikkeling van de leerlingen. De evaluatie is gericht op zowel de koorzang als de solozang. Niet het individuele technische peil wordt getoetst, maar wel de ontwikkeling en vooruitgang die de leerlingen maken, evenals het groeien van een zekere rijpingsgraad.

Er zijn evaluatiefiches beschikbaar, die kunnen worden gebruikt na een muzisch moment of een opdracht muzische opvoeding. Deze fiches kunnen zowel door de leerling als de leerkracht worden ingevuld. Daarnaast zijn er ook beoordelingsfiches voor het vak muzische opvoeding, die gericht zijn op de ontwikkeling van de leerlingen.

Muzikale opvoeding in de Steinerpedagogie

In de Steinerpedagogie wordt muzikale opvoeding gezien als een heilzame geesteshygiënische wisselwerking met de andere vakken. Het leerplan voor muzikale opvoeding in de tweede graad van de ASO bevat specifieke doelen en praktische uitvoering. Hierbij wordt aandacht besteed aan de indeling in stemgroepen, het gebruik van instrumenten, en het samenwerken in groepen.

De muzikale opvoeding in de Steinerpedagogie is gericht op het ontwikkelen van een gevoel van maat, orde en proportie, wat de leerlingen aanzet tot voortdurende verfijning en introspectie. De nadruk ligt op het actief muziekbedrijven, waarbij leerlingen samenwerken aan muziekstukken. Dit kan zowel in groepswerk als in individueel werk plaatsvinden.

Muzikale activiteiten in de klas

In de klas worden verschillende muzikale activiteiten uitgevoerd. Dit kan zijn het zingen van liedjes, het spelen van instrumenten, het luisteren naar muziek, en het vastleggen van muziek. De leerkracht speelt hierbij een leidende rol, waarbij hij of zij de leerlingen helpt bij het opbouwen van muzikale vaardigheden.

De muzikale activiteiten worden vaak uitgevoerd in groepen, waarbij de leerlingen samenwerken aan muziekstukken. Dit kan zowel in groepswerk als in individueel werk plaatsvinden. De leerkracht moet hierbij goed voorzien in de behoeften van de leerlingen en hen aanmoedigen om actief deel te nemen aan muziekactiviteiten.

Muzikale opvoeding in de praktijk

In de praktijk gebeurt muzikale opvoeding op verschillende manieren. Het is vaak gericht op het zingen, het spelen van instrumenten en het luisteren naar muziek. De nadruk ligt op het actief muziekbedrijven, waarbij leerlingen samenwerken en samen muziek maken. De leerkracht speelt hierbij een leidende rol, waarbij hij of zij de leerlingen helpt bij het opbouwen van muzikale vaardigheden.

In de basisschool wordt muzikale opvoeding vaak uitgevoerd in groepen, waarbij de leerlingen samenwerken aan muziekstukken. Dit kan zowel in groepswerk als in individueel werk plaatsvinden. De leerkracht moet hierbij goed voorzien in de behoeften van de leerlingen en hen aanmoedigen om actief deel te nemen aan muziekactiviteiten.

Conclusie

Muzikale opvoeding speelt een belangrijke rol in het onderwijs, met name in de basisschool. Het leerplan voor muzikale opvoeding bevat specifieke doelen, praktische aanpak en didactische strategieën die gericht zijn op het ontwikkelen van muzikale vaardigheden bij kinderen. De kern van het leerplan is het ontwikkelen van een brede culturele, muzikale en kunstzinnige wereldinteresse, die zich laat vertalen naar het concrete schoolleven. De leerlingen leren verschillende stijlen en genres kennen, en leren muziek uit andere tijden en van andere culturen. De nadruk ligt op het actief muziekbedrijven, het beluisteren van muziek en het vastleggen van muziek.

De kerndoelen zijn opgedeeld in verschillende domeinen, waaronder muziek maken, muziek beluisteren, spreken over muziek en vastleggen van muziek. De praktijk van muzikale opvoeding gebeurt op verschillende manieren, waaronder het zingen, het spelen van instrumenten en het luisteren naar muziek. De nadruk ligt op het actief muziekbedrijven, waarbij leerlingen samenwerken en samen muziek maken.

Bronnen

1. Federatie R.Steinerscholen - leerplan Muzikale Opvoeding IIde graad
2. Muzikale opvoeding - leerplan 'muzische vorming: muzikale opvoeding'
3. Profielwerkstuk muziek - muziek in het basisonderwijs
4. Lesmateriaal muzische opvoeding
5. Muzikale opvoeding - leerplan van de Rudolf Steinerscholen
6. Leerlijnen muziek - kunstzinnige vorming
7. Bronnen muziekonderwijs voor het primair onderwijs
8. Muzikale opvoeding - leerplan van de Rudolf Steinerscholen