Leraren als opvoeders: Verantwoordelijkheid, gezag en het belang van voorleven

De rol van leraren als opvoeders is een centraal thema in het onderwijs. In de bronnen wordt duidelijk gemaakt dat de opvoedingsverantwoordelijkheid van leraren niet alleen ligt in het geven van kennis, maar ook in het vormen van kinderen tot sociaal bewuste, verantwoordelijke en evenwichtige individuen. De koppeling tussen onderwijs, opvoeding en gezag vormt een kernpunt in de discussie over de huidige stand van zaken in het onderwijs. In dit artikel wordt ingegaan op de uitdagingen en kansen die leraren als opvoeders hebben, en worden de kernprincipes van een betere opvoeding besproken.

De rol van leraren in de opvoeding

Leraren spelen een cruciale rol in de opvoeding van kinderen. Volgens de bronnen is het belangrijk dat leraren niet alleen hun vakinhoudelijke competenties tonen, maar ook een sterke morele gevoeligheid en een passende houding aannemelijk maken. De transformatie van de pedagoog gaat om de ontwikkeling van een houding van aandacht, ontvankelijkheid en responsiviteit. De werkelijk pedagogische houding zorgt ervoor dat de ander niet in een afhankelijke en vooraf bepaalde positie wordt gefixeerd, maar dat er iets kan verschijnen, dat iets tot spreken wordt gebracht. Dit vereist een diepe betrokkenheid van de leraar op emotionaal en sociaal niveau.

De bronnen benadrukken ook dat leraren hun rol als opvoeder moeten combineren met een sterke betrokkenheid van ouders. Een van de oorzaken van het gebrek aan gezag is het gebrek aan steun van de ouders. De ouders verlangen aan de ene kant dat docenten de kinderen opvoeden, maar aan de andere kant mag het kind niet worden aangepakt. Daarnaast blijkt uit het onderzoek dat door de leerkrachten wordt gevoeld dat de ouders desinteresse hebben en hun deskundigheid in twijfel worden getrokken. Als de ouders al geen respect meer hebben voor de school, dan kunnen ze dit ook niet overbrengen aan hun kinderen.

Het gebrek aan gezag in het onderwijs

In de bronnen wordt duidelijk gemaakt dat er sprake is van een afnemend gezag van de docenten. Dit wordt onder meer veroorzaakt door het gebrek aan steun van de schoolleiding, het gebrek aan economische investeringen en het ontbreken van het economische aspect in het onderwijs. Onderwijs wordt de laatste tijd steeds meer gezien als zelfontplooiing, wat leidt tot gebrek aan gezag. Leerlingen en ouders zien niet goed het belang van onderwijs in. Dit leidt ertoe dat leraren hun taak niet goed kunnen uitvoeren, wat weer het gevolg heeft dat kinderen niet goed kunnen leren en hun toekomst niet goed kunnen opbouwen.

Een potentiele uitkomst zou ook het communiceren met de leerling en ouder zijn, opdat er wederzijds respect komt en weer rust in de klas. Misschien zullen er ook strengere eisen voor een leraar moeten komen en vervolgens een hoger salaris, kleinere klassen is ook een prima idee. Ook zal de schoolleiding weer achter haar personeel moeten gaan staan. De beste oplossing is niet direct te vinden, maar de hoeksteen van de samenleving is respect en dat zou weer terug moeten komen in de school. Leerlingen moeten weer inzicht krijgen in het belang van onderwijs en dat je je op school moet gedragen.

Van straffen en belonen naar vertrouwen en verantwoordelijkheid

De overgang van straffen en belonen naar vertrouwen en verantwoordelijkheid is een kernpunt in de opvoeding. In de bronnen wordt benadrukt dat kinderen niet alleen moeten worden bestraft of beloond, maar ook moeten leren om verantwoordelijk te zijn. Het is belangrijk dat kinderen weten waar ze aan toe zijn en dat ze kunnen rekenen op duidelijke, stabiele, zich van hun verantwoordelijkheden bewuste leerkrachten. Kinderen hebben het recht om te weten waar ze aan toe zijn.

Een belangrijk aspect is het voorleven, dat wil zeggen dat kinderen leren om te vertrouwen op hun eigen vermogens en verantwoordelijkheid te nemen. Dit vereist een omgeving waarin kinderen worden geacht om hun eigen keuzes te maken en zich netjes en overwegen te gedragen. De opvoedkundige taak van de leerkracht en de ouders is hierbij essentieel. Het is belangrijk dat ouders hun kinderen leren om te respecteren en te luisteren naar hun leerkrachten. Ook moet de opvoeding van de kinderen in kwestie worden aangepakt, want tegenwoordig mag alles.

De rol van spel en creativiteit in de opvoeding

Een andere kernfactor in de opvoeding is het spel. In de bronnen wordt benadrukt dat kinderen en volwassenen mét en van elkaar kunnen leren door te spelen. Het is belangrijk dat kinderen spelen, want dat is een manier waarop ze de wereld kunnen leren kennen. Spelen is een vorm van creativiteit, improvisatie en flexibiliteit. Kinderen moeten spelen en die behoefte om te spelen neemt met het ouder worden niet af, maar wordt dikwijls onderdrukt. We moeten dus niet alleen met kinderen spreken, maar ook en vooral met kinderen spelen. Want het is door te spelen dat we ons op een creatieve, scheppende manier kunnen verhouden tot de wereld.

De toekomst van het onderwijs

In de bronnen wordt benadrukt dat het onderwijs moet worden gericht op de toekomst. Er is sprake van een radicaal nieuwe manier waarop kinderen worden gezien door opvoeders. In de laatste decennia is het gewoon geworden kinderen als tere zieltjes te zien, emotioneel kwetsbare wezentjes van wie je niet kunt verwachten dat ze een echte intellectuele uitdaging aankunnen. De opvoedkundige taak van de leerkracht is hierbij essentieel. Het is belangrijk dat kinderen serieuzer worden genomen, opkomen voor hun vermogen kennis te veroveren en ze een prikkelende, leerzame omgeving bieden.

De discussie over het gezag van de docent is opgeloond na een incident in Nieuwe Gein. In Nieuwe Gein was een adjunct-directeur opgepakt, nadat hij een jongen ‘hardhandig’ uit de klas had gezet en vervolgens werd bedreigd door de vader van de desbetreffend jongen. Dit is een voorbeeld van afnemend gezag van de docent. Maar dit incident staat niet op zichzelf, uit het rapport van de CNV Onderwijs blijkt dat de docent het gezag van zichzelf lager beoordeelt dan twintig jaar geleden. Dit is een probleem want het is belangrijk dat wij in Nederland goed onderwijs hebben. Gebrek aan gezag zorgt dat de docenten niet meer goed hun taak kunnen doen.

Conclusie

De rol van leraren als opvoeders is van cruciaal belang in het onderwijs. De opvoedingsverantwoordelijkheid van leraren ligt niet alleen in het geven van kennis, maar ook in het vormen van kinderen tot sociaal bewuste, verantwoordelijke en evenwichtige individuen. De discussie over het gezag van de docent is van groot belang, en het is belangrijk dat ouders en leraren samenwerken om kinderen op te voeden. Daarnaast is het belangrijk dat kinderen leren om te vertrouwen op hun eigen vermogens en verantwoordelijkheid te nemen. De toekomst van het onderwijs is gericht op de toekomst, en het is belangrijk dat kinderen serieuzer worden genomen, opkomen voor hun vermogen kennis te veroveren en ze een prikkelende, leerzame omgeving bieden.

Bronnen

1. https://www.scholieren.com/verslag/beschouwing-nederlands-gezag-op-school
2. https://nivoz.nl/nl/prikkelend-essay-over-onderwijs-en-opvoeding-deel-1-het-is-niet-aan-ons
3. https://nivoz.nl/nl/van-straffen-en-belonen-naar-vertrouwen-en-verantwoordelijkheid-het-belang-van-voorleven
4. https://www.beteronderwijsnederland.nl/blogs/2008/04/wat-willen-we-met-onderwijs/