Nieuwe manieren van opvoeden: een overzicht van huidige trends en aanpakken
juli 8, 2025
In de opvoeding van kinderen speelt de rol van moeder en vader een cruciale positie. De vraag of moeders betere opvoeders zijn dan vaders, is al jaren onderwerp van veel onderzoek. Uit verschillende studies blijkt dat moeders in bepaalde aspecten van de opvoeding vaak beter presteren dan vaders, maar het verschil is niet altijd groot. In dit artikel worden de resultaten van onderzoeken besproken, de rol van sensitiviteit, autonomie en gedragsregulerende strategieën onderzocht, en wordt ingegaan op de uitdagingen en kansen die vaders en moeders in de opvoeding tegenkomen.
Onderzoek naar opvoedstijl
Uit het onderzoek van Liesbeth Hallers-Haalboom blijkt dat moeders in verschillende aspecten van de opvoeding beter presteren dan vaders. Ze corrigeren ongehoorzaam gedrag sneller en vaker, zijn gevoeliger voor het gedrag van hun kind en geven hun kinderen meer ruimte voor eigen initiatief. Dit verschijnt vooral in de vroege jaren van het kind, waarin het opvoedingsgedrag een grote invloed heeft op de ontwikkeling van het kind.
Deze verschillen in opvoedstijl blijken volgens Hallers te ontstaan door verschillen in het gedrag van moeders en vaders, maar ook door het feit dat moeders vaker tijd doorbrengen met hun kind dan vaders. Daarnaast speelt ook het testosteronniveau een rol, want hoger testosteron kan het aanvoelen van kinderen beïnvloeden. Vaders die betrokken raken bij de zorg voor hun kinderen, zien een daling van hun testosteronniveau, wat hun opvoedingsgedrag kan beïnvloeden.
Sensitiviteit en autonomie
Een belangrijk aspect van de opvoeding is de sensitiviteit van de ouder. Sensitieve ouders reageren beter op de behoeften van hun kind en passen hun gedrag daarop aan. Dit is volgens het onderzoek van prof.dr. Judi Mesman wereldwijd een veelvoorkomend kenmerk van de ideale moeder. De sensitieve moeder zorgt voor troost als het kind huilt, en geeft ruimte voor het eigen initiatief van het kind als het speelt. Dit is een kernaspect van de opvoeding, en blijkt dat moeders hierin vaak beter presteren dan vaders.
Bij de opvoeding speelt ook de autonomie van het kind een rol. Moeders geven hun kinderen meer ruimte om zelf actief te worden, terwijl vaders vaak meer controle uitoefenen over het spel. Dit verschijnt vooral bij jonge kinderen, en blijkt dat vaders in het spelen minder ruimte geven voor eigen initiatief dan moeders. De keuze voor een bepaalde opvoedstijl is echter niet per se slecht, maar verschilt per ouder.
Gedragsregulerende strategieën
Een ander kernaspect van de opvoeding is het corrigeren van ongehoorzaam gedrag. Hierin scoren moeders vaak beter dan vaders. Ze gebruiken beter gedragsregulerende strategieën, wat betekent dat ze sneller en adequater reageren op het gedrag van hun kind. Dit is belangrijk voor de ontwikkeling van het kind, omdat het helpt bij het leren omgaan met gedragsproblemen.
Bij het corrigeren van ongehoorzaam gedrag speelt ook de manier van communiceren een rol. In Westerse landen reageren moeders vaker met woorden, terwijl in andere culturen lichamelijke reacties vaak belangrijker zijn. Dit laat zien dat de opvoeding cultuurspecifiek is, maar dat het belang van de sensitieve reactie van de ouder hetzelfde blijft.
Rol van vaders in de opvoeding
Hoewel moeders in bepaalde aspecten beter presteren, is het belangrijk om te benadrukken dat vaders geen slechte opvoeders zijn. Ze doen het over het algemeen goed, maar het verschil is vooral afhankelijk van de hoeveelheid tijd die ze met hun kind doorbrengen. In Nederland brengen vaders nog altijd minder tijd door met hun jonge kinderen dan moeders, wat een belangrijke oorzaak is van het verschil in opvoedstijl.
Bij de opvoeding is het belangrijk dat vaders en moeders samenwerken en een gelijkwaardige rol innemen. Dit helpt bij het opbouwen van een sterke band met het kind en zorgt voor een betere ontwikkeling. Het is daarom belangrijk dat vaders actief worden betrokken bij de zorg voor hun kind, zodat ze ook zelf hun eigen opvoedingsstijl kunnen ontwikkelen.
Opvoedondersteuning en empowernment
Voor ouders is het belangrijk om te weten dat opvoeden niet altijd perfect hoeft te zijn. Volgens Maartje Luijk van de Erasmus Universiteit Rotterdam is opvoeden per definitie rommelig, en is goed genoeg vaak beter dan perfect. Het is belangrijk dat ouders zich niet te veel zorgen maken over hun eigen opvoedingsprestaties, en zich richten op de essentie van de opvoeding.
In de opvoedondersteuning speelt het empowernment van ouders een cruciale rol. Dit betekent dat ouders hun eigen kracht en verantwoordelijkheid moeten leren omgaan met de opvoeding van hun kind. Dit gebeurt vaak via een coachende benadering, waarbij de professional de ouder helpt bij het oplossen van problemen en het ontwikkelen van een eigen opvoedingsstrategie.
Belang van sociale steun en samenwerking
Sociale steun is belangrijk voor ouders bij de opvoeding van hun kind. Het is belangrijk dat ouders elkaar ondersteunend kunnen zijn en dat er ruimte is voor samenwerking tussen vaders en moeders. Dit helpt bij het opbouwen van een sterke band met het kind en zorgt voor een betere ontwikkeling.
Bij de opvoeding is het ook belangrijk dat ouders samenwerken met professionals, zoals de JGZ (Jeugdgezondheidszorg). Deze professionals helpen ouders bij het oplossen van problemen en bieden ondersteuning bij het opvoeden van hun kind. De samenwerking tussen ouders en professionals is belangrijk om ervoor te zorgen dat de opvoeding van het kind op de juiste manier verloopt.
Conclusie
Uit het onderzoek blijkt dat moeders in bepaalde aspecten van de opvoeding vaak beter presteren dan vaders, vooral wat betreft sensitiviteit, autonomie en het corrigeren van ongehoorzaam gedrag. Dit verschijnt vooral in de vroege jaren van het kind, waarin het opvoedingsgedrag een grote invloed heeft op de ontwikkeling van het kind. Het verschil tussen vaders en moeders is echter niet altijd groot, en vaders zijn geen slechte opvoeders.
Het is belangrijk dat vaders actief worden betrokken bij de zorg voor hun kind, zodat ze ook zelf hun eigen opvoedingsstijl kunnen ontwikkelen. De opvoeding is een proces waarin zowel moeders als vaders een cruciale rol spelen, en het is belangrijk dat ouders samenwerken en ondersteuning bieden aan elkaar.
Vorige week een nieuwe gevel bij de BSO gekregen. Nieuwe kozijnen, nieuw glas en deur.
