Muzikale opvoeding in het leerplan: een overzicht van doelen, praktijk en didactiek
juli 8, 2025
In veel landen wordt opvoeding gezien als een essentieel onderdeel van het leven van een kind. De manier waarop ouders en verzorgers met kinderen omgaan, varieert per cultuur en regio. In het programma Metropolis van de VPRO worden verschillende opvoedmethoden en -praktijken besproken, waaronder hoe kinderen in verschillende landen worden opgevoed. Deze informatie wordt vaak gedeeld via documentaires, interviews en rapportages, waarin opvallende verschillen en overeenkomsten tussen opvoedingsstijlen worden geïllustreerd. In dit artikel worden de belangrijkste inzichten en praktijken van Metropolis over opvoeding besproken, gebaseerd op de beschikbare bronnen.
Verschillende opvoedingsstijlen wereldwijd
In Metropolis wordt gekeken naar hoe kinderen in verschillende landen worden opgevoed. Zo wordt in Zuid-Afrika nog steeds gebruikgemaakt van harde hand bij het opvoeden, wat leidt tot kindermishandeling. In veel gevallen wordt er met een zweep aangedrongen op fouten van kinderen. Dit is een veelvoorkomende praktijk in landen waar opvoeding vaak wordt gezien als een manier om discipline en gehoorzaamheid te leren. In tegenstelling tot dit wordt in andere landen de opvoeding meer georiënteerd op het leren door te spelen, fantasie en creativiteit.
In de Verenigde Staten leren de kinderen van een Amish-gezin door werk te doen, zoals het helpen met het vee of het huishouden. Dit leert hen verantwoordelijkheid en vertrouwen in hun eigen krachten. In China wordt de opvoeding van Xin Long geïnspireerd op vrijheid en gelijkheid, waardoor hij op jonge leeftijd al veel wijsheid heeft verworven. In deze cultuur wordt de relatie tussen ouder en kind als gelijkwaardig beschouwd, wat leidt tot een sterke band en veel zelfstandigheid.
In sommige landen, zoals Afghanistan, sturen ouders hun kinderen de straat op om geld te verdienen, omdat ze anders niet kunnen overleven. Dit is een zware situatie voor kinderen, maar het geeft hun ook de kans om verantwoordelijkheid te nemen en te leren werken. In sommige gevallen worden meisjes verkleed als jongens om hen te beschermen tegen laster en ongeoorloofd gedrag.
Opvoeding via sprookjes en creativiteit
In een Poolse kleuterschool wordt de opvoeding van kinderen op een andere manier benaderd: door middel van sprookjes. Kinderen worden zowel voorgelezen als zelf sprookjes bedenken. Dit leert hen creativiteit en fantasie, maar ook het leren van verhalen en het leren omgaan met emoties. De docenten zien dit als een belangrijk onderdeel van het leren op jonge leeftijd, omdat de fantasie van kinderen op deze leeftijd zeer ontwikkelbaar is.
In Rusland, waar immigranten in Israel wonen, worden de ideeën over opvoeding vaak als ongewoon beschouwd. Een stijldans-lerares, Rosana, probeert hen te helpen door hen te leren dansen. Ze leert ze dansen zoals de beste in haar strenge lessen, wat leidt tot veel discipline en zelfvertrouwen.
Opvoeding en gezinsrelaties
In Nederland zijn er weinig geboorterituelen, maar de ouders doen alles om hun kind te beschermen. De familie Vos uit Den Bosch is gespecialiseerd in babyveiligheid. Ze komen op afspraak langs om het huis ‘babyproof’ te maken, wat inhoudt dat ze hekjes rond de trap monteren, het stopcontact beveiligen en scherpe hoekjes van de tafel ongevaarlijk maken. Dit is een vorm van opvoeding die gericht is op veiligheid en bescherming van het kind.
In India krijgen de familie van een pasgeborene bijzondere kraambezoeken. Dit is een normale gang van zaken in India. Als vrouw verkleedde mannen komen langs om met zang en dans de baby te zegenen en geluk in de toekomst te schenken. Dit is een vorm van culturele opvoeding, waarbij de rol van het gezin centraal staat.
Opvoeding en gezondheid
In Kenia is de vroedvrouw duidelijk over de rol van de man: “Alleen vrouwen weten hoe je voor kinderen moet zorgen.” Toch krijgt de man op veel plekken op aarde steeds meer taken bij het opvoeden van het kind. De gemiddelde tijd die een vader aan zijn kind besteedt is in Nederland de afgelopen 30 jaar verdubbeld. Desondanks blijft de moeder hoofdverantwoordelijke voor de opvoeding. Opvallend is dan ook dat de rituelen juist vaak door de mannen worden uitgevoerd: het is de vader in Cambodja die de placenta ophangt, in Israël voert een man de besnijdenis uit, en staan de mannen voor en de vrouwen achter.
In Bolivia en Jemen wordt gebruikgemaakt van lokale producten om de baby te beschermen tegen kwalen. In Bolivia plukt vader een oerwoudvrucht, moeder smeert de inhoud ervan op het lichaam van het kind. Een dag later kleurt het goedje blauw. Zo worden muggen uit de buurt gehouden, en, zo wordt gedacht, wordt het kind behoed voor jeuk, ziektes en luiheid. In Jemen is lokale boter het middel waarmee de baby, met name zijn of haar gewrichten, wordt ingesmeerd. Hierna wordt de baby in de felle zon gehouden: zo worden botten versterkt en handicaps voorkomen.
Opvoeding in de praktijk
In het programma Metropolis wordt ook gekeken naar hoe kinderen in verschillende landen worden opgevoed. In India, Burkina Faso en het Palestijnse vluchtelingenkamp Aida op de Westelijke Jordaanoever worden op verschillende manieren dingen gedaan om de kinderen een goede toekomst te geven. In de aflevering “Het Beste voor je Kind” wordt gekeken naar hoe ouders in verschillende landen met hun kinderen omgaan.
In Nederland is het normaal dat ouders hun kinderen leren op te leiden via spel en creativiteit. In de opvoeding van kinderen wordt vaak gebruikgemaakt van sprookjes, waarin kinderen leren om te luisteren, te denken en te reflecteren. In veel gevallen wordt er ook gebruikgemaakt van rituelen, zoals het beschermen van het kind met specifieke dingen, zoals het bewaren van de navelstreng of het ophangen van de placenta in de familieboom.
Conclusie
De opvoeding van kinderen is een complex onderwerp dat van cultuur tot cultuur verschilt. In veel landen wordt opvoeding gezien als een manier om discipline, verantwoordelijkheid en vertrouwen te leren. In andere landen wordt er meer aandacht besteed aan creativiteit, fantasie en het leren van verhalen. In Nederland wordt de opvoeding vaak gecombineerd met veiligheid, bescherming en gezinsrelaties. De opvoeding van kinderen is dus een onderwerp dat zowel cultureel als praktisch van belang is, en waarin zowel ouders als onderwijs en gezondheid een rol spelen.
Vorige week een nieuwe gevel bij de BSO gekregen. Nieuwe kozijnen, nieuw glas en deur.
