Meertalige opvoeding: voordelen, mythes en praktijk

Meertalige opvoeding is in veel gezinnen een veelvoorkomend verschijnsel. In Nederland zijn veel kinderen meertalig, wat betekent dat zij in staat zijn om met meer dan één taal te communiceren. Het onderwerp van meertalige opvoeding staat onderwerp van veel discussie, met name wat betreft de invloed op de taalontwikkeling en het welzijn van het kind. Onderzoek heeft echter aangetoond dat meertaligheid geen nadeel hoeft te zijn, maar juist voordelen kan bieden. In dit artikel worden de belangrijkste conclusies uit het onderzoek naar meertalige opvoeding besproken, inclusief de voordelen, mythes en praktische aanpak.

Voordelen van meertalige opvoeding

Meertalige opvoeding kan verschillende voordelen bieden voor zowel het kind als de ouder. Een van de belangrijkste voordelen is het verbeteren van cognitieve vaardigheden. Volgens onderzoek van Josje Verhagen, universitair hoofddocent aan het Amsterdam Center for Language and Communication, zijn meertalige kinderen effectiever in het communiceren dan hun eentalige leeftijdgenoten. Ze maken beter gebruik van non-verbale informatie, zoals gebaren en intonatie, en zijn zich meer bewust van de kennis en bedoelingen van hun gesprekspartner. Dit kan leiden tot betere communicatieve vaardigheden en een grotere flexibiliteit in het denken.

Daarnaast heeft meertaligheid ook invloed op de cognitieve ontwikkeling. Onderzoek naar tweetaligheid toont aan dat kinderen die meertalig worden opgevoed, beter kunnen plannen, structuur aanbrengen en zich kunnen concentreren. Deze hersengedeeltes zijn actiever bij meertalige kinderen. Daarnaast blijkt uit onderzoek dat meertaligheid kan bijdragen aan het leren van abstract denken. Kleuters die onderwijs volgen in twee talen, scoren na een jaar hoger op intelligentie dan kleuters in eentalig onderwijs. Ook op latere leeftijd zijn er positieve effecten geconstateerd op de cognitieve vermogens, zoals bij 11-jarigen en 73-jarigen die twee talen beheersen.

Naast cognitieve voordelen, biedt meertaligheid ook culturele en emotionele voordelen. Meertaligheid maakt het mogelijk om met meer mensen te communiceren, wat bijdraagt aan het welzijn van het kind. Het geeft ook toegang tot het culturele kapitaal van de andere taal, zoals literatuur, theater en films. Dit kan leiden tot een bredere blik op de wereld en een sterker gevoel van identiteit.

Mythes over meertalige opvoeding

Hoewel meertalige opvoeding veel voordelen biedt, zijn er ook verschillende mythes die vaak worden geuit. Een van de meest voorkomende mythes is dat meertaligheid leidt tot een taalachterstand. Dit is echter onjuist. Onderzoek heeft aangetoond dat kinderen die meertalig worden opgevoed, niet automatisch een taalachterstand hebben. De oorzaak van een taalachterstand kan variëren, zoals een taalontwikkelingsstoornis (TOS) of een gebrek aan taalaanbod. Het is belangrijk om te weten dat meertaligheid geen oorzaak is van een taalachterstand, maar dat de taalontwikkeling van het kind in de gaten moet worden gehouden.

Een andere mythe is dat ouders van meertalige kinderen hun eigen moedertaal moeten laten vallen en alleen het Nederlands moeten spreken. Dit is niet het geval. Onderzoek heeft aangetoond dat het belangrijk is dat ouders hun eigen moedertaal blijven spreken. Als ouders hun taal beheersen, kunnen ze een rijkere taalontwikkeling bieden aan hun kind. Daarnaast draagt het meenemen van de familietaal bij aan de culturele identiteit van het kind.

Praktische aanpak van meertalige opvoeding

Voor ouders die meertalig willen opvoeden, zijn er verschillende aanpakken die ze kunnen volgen. Een van de belangrijkste is het kiezen van de taal waarin ze het rijkste taalaanbod hebben. Dit kan bijvoorbeeld het Turks, Marokkaans, Fries, Limburgs of andere taal/dialect zijn. Een rijk taalaanbod houdt in dat ouders over verschillende alledaagse dingen kunnen praten, zoals school, emoties of werk. Ouders spelen een belangrijke rol bij de taalontwikkeling van hun kinderen. Daarom moeten zij kiezen welke taal zij het beste beheersen.

Daarnaast is het belangrijk dat ouders zoveel mogelijk in de taal praten waarin ze hun emoties het beste kunnen uiten. Het gebruik van hele zinnen en het lezen voor of het vertellen bij prentenboeken kan helpen om het kind meer woorden te leren. Daarnaast is het belangrijk dat ouders zelf goed Nederlands leren, zodat ze hun kind kunnen ondersteunen bij het leren van de tweede taal.

Ondersteuning voor ouders en professionals

Ouders die meertalig willen opvoeden, hebben vaak hulp nodig van professionals. Er zijn verschillende tools en richtlijnen beschikbaar die ouders kunnen helpen bij de keuze van de juiste taal en de manier waarop ze hun kind kunnen ondersteunen. Bijvoorbeeld, het handboek “Meertalig opvoeden: Dat ingewikkeld” biedt praktische adviezen en tips voor ouders van meertalige kinderen. Daarnaast kunnen logopedisten en andere professionals ouders helpen bij het oplossen van eventuele problemen met de taalontwikkeling van hun kind.

In de kinderopvang is het belangrijk dat pedagogisch medewerkers meer kennis hebben over meertaligheid. Ze moeten weten hoe ze met meertaligheid kunnen omgaan en ouders kunnen adviseren. Daarom ontwikkelen onderzoekers en professionals een “toolbox meertaligheid”, een digitale omgeving met informatie, materialen en praktische tips op het gebied van meertalig opgroeien.

Conclusie

Meertalige opvoeding biedt veel voordelen voor zowel het kind als de ouder. Het kan bijdragen aan de cognitieve ontwikkeling, communicatieve vaardigheden en culturele identiteit van het kind. Hoewel er veel mythes zijn over meertalige opvoeding, blijkt onderzoek dat deze geen nadeel hoeft te zijn, maar juist voordelen kan bieden. Het is belangrijk dat ouders en professionals weten hoe ze meertalige opvoeding kunnen begeleiden en ondersteunen. Door de juiste aanpak te kiezen en de juiste hunte te volgen, kunnen ouders ervoor zorgen dat hun kind een sterke taalontwikkeling krijgt en zich goed kan ontwikkelen in een meertalige omgeving.

Bronnen

1. Ouders van meertalige kinderen gebruiken thuistaal om kinderen te helpen bij rekenen
2. Meertalig opvoeden: een troef of een vloek
3. Tweetalige kinderen hebben geen taalachterstand
4. Meertaligheid: effectief communiceren door meertaligheid
5. Meertalig opvoeden: het onderzoek van Sharon Unsworth
6. Meertalig opvoeden leidt niet tot taalachterstand
7. Meertalig opvoeden: wat moet je weten?
8. Tweetaligheid is overwegend gunstig voor de ontwikkeling