Opvoeding bij kinderen met borderline persoonlijkheidsstoornis: Aandacht voor veiligheid en empathie
juli 10, 2025
De veiligheid en het welzijn van kinderen in de kinderopvang zijn van het grootste belang. Een veilige omgeving is essentieel voor een gezonde ontwikkeling. Grensoverschrijdend gedrag, zowel tussen kinderen onderling als vanuit volwassenen, vormt een serieuze bedreiging voor deze veiligheid. Dit artikel biedt een overzicht van de herkenning, preventie en het correcte handelen bij grensoverschrijdend gedrag in de kinderopvang, gebaseerd op recente informatie en richtlijnen.
Wat wordt verstaan onder grensoverschrijdend gedrag?
Grensoverschrijdend gedrag omvat een breed scala aan gedragingen die de integriteit van een kind aantasten. Dit kan variëren van fysiek geweld, psychisch geweld, seksuele intimidatie en misbruik tot discriminatie. Het kan zich uiten in agressie, pesterijen, ongewenste aanrakingen of het opdringen van seksuele handelingen. Het is belangrijk te benadrukken dat grensoverschrijdend gedrag niet altijd direct zichtbaar is en vaak subtiele signalen afgeeft.
Herkennen van signalen
Het tijdig herkennen van signalen is cruciaal om escalatie te voorkomen en passende hulp te bieden. De signalen van grensoverschrijdend gedrag kunnen verschillen afhankelijk van de leeftijd van het kind. Bij jonge kinderen in het primair onderwijs kunnen signalen zijn: bang zijn en zich terugtrekken, contactproblemen met andere kinderen hebben, negatieve aandacht vragen, lichamelijke klachten (zoals buikpijn of lusteloosheid), blauwe plekken, ongelukkig of depressief zijn, of seksueel getint en grensoverschrijdend gedrag vertonen. Bij oudere leerlingen in het voortgezet onderwijs kunnen signalen zijn: verzuim, te laat komen, terugval in schoolprestaties, faalangstig zijn, overgewicht of anorexia, negatieve aandacht vragen, suïcidaal gedrag of opmerkingen, drugs- en/of drankgebruik.
Het is belangrijk op te merken dat deze signalen niet automatisch betekenen dat er sprake is van grensoverschrijdend gedrag, maar ze vereisen wel alertheid en nader onderzoek. Een verandering in gedrag, zowel stiller worden als agressiever, kan een indicatie zijn dat er iets aan de hand is.
Verantwoordelijkheid van de pedagogisch medewerker
Pedagogisch medewerkers spelen een cruciale rol in het signaleren en voorkomen van grensoverschrijdend gedrag. Zij hebben een verantwoordelijkheid om een veilige omgeving te creëren waarin kinderen zich vrij voelen om over hun ervaringen te praten. Wanneer een kind iets vertelt over grensoverschrijdend gedrag, mag de leraar geen geheimhouding beloven, maar moet aangegeven worden dat er samen hulp gezocht zal worden. Het is belangrijk om de schoolleiding in te schakelen en de stappen van de meldcode huiselijk geweld en kindermishandeling te volgen.
De Meldcode en het Protocol Kindermishandeling
De Meldcode huiselijk geweld en kindermishandeling is een instrument dat professionals helpt bij het beoordelen van situaties en het nemen van passende maatregelen. Het protocol Kindermishandeling en grensoverschrijdend gedrag voor de kinderopvang is recentelijk aangepast. Zo is nu expliciet vastgelegd dat ook gastouders verantwoordelijk zijn voor het nemen van de beslissing om wel of niet melding te maken bij Veilig Thuis. Ook is de overleg- en aangifteplicht toegevoegd waar deze eerder ontbrak. Het protocol bevat verschillende routes, waaronder Route III, die specifiek betrekking heeft op grensoverschrijdend gedrag tussen kinderen onderling.
Grensoverschrijdend gedrag tussen kinderen onderling
Vanwege de leeftijd en (seksuele) ontwikkeling van kinderen is er specifieke scholing ontwikkeld voor de kinderopvang en peuteropvang gericht op het herkennen en handelen bij grensoverschrijdend gedrag tussen kinderen onderling. Deze scholing richt zich op het opfrissen van de normale seksuele ontwikkeling van kinderen, het gebruik van een vlaggensysteem om situaties in te schatten, en het oefenen van gespreksvoering met kinderen, collega's, ouders en de directeur.
Preventie van grensoverschrijdend gedrag
Preventie is essentieel om grensoverschrijdend gedrag te voorkomen. Dit omvat het creëren van een open en veilige sfeer waarin kinderen zich vrij voelen om over hun gevoelens en ervaringen te praten. Het is belangrijk om kinderen te leren over hun rechten, grenzen en hoe ze hulp kunnen vragen. Ook het stimuleren van gewenst gedrag op de werkplek en het bieden van trainingen aan medewerkers over het herkennen en handelen bij grensoverschrijdend gedrag zijn belangrijke preventieve maatregelen.
Omstanders en hun rol
Omstanders spelen een belangrijke rol bij het voorkomen en stoppen van grensoverschrijdend gedrag. Het is belangrijk om bewustwording te creëren bij omstanders, zodat zij eerder actie ondernemen. Omstanderstrainingen kunnen hierbij helpen. Ook is het van belang dat er op de werkplek openlijk over grensoverschrijdend gedrag gepraat kan worden en dat leidinggevenden getraind zijn in het herkennen van signalen en het ondernemen van actie.
Melden van grensoverschrijdend gedrag
Wanneer er een vermoeden is van grensoverschrijdend gedrag, is het belangrijk om dit te melden. Dit kan bij de schoolleiding, Veilig Thuis (telefoonnummer 0800-2000) of andere relevante instanties. Het is cruciaal dat meldingen serieus worden genomen en dat er een grondig onderzoek wordt ingesteld. Er moeten duidelijke procedures zijn voor de afhandeling van meldingen en voor de mogelijke sancties bij overtreding van het beleid.
Aandacht voor de veiligheid van medewerkers
Naast de veiligheid van kinderen is ook de veiligheid van medewerkers in de kinderopvang van belang. Er is een toenemende trend van agressie en grensoverschrijdend gedrag van ouders tegenover medewerkers. Het is belangrijk om veilige en vertrouwelijke kanalen te bieden voor medewerkers om incidenten te melden en om hen de nodige ondersteuning te bieden.
Cultuurverandering en blijvende aandacht
Het voorkomen en bestrijden van grensoverschrijdend gedrag vereist een structurele aanpak en een cultuurverandering. Zorgaanbieders en zorgverleners moeten zich bewust zijn van het probleem en er blijvende aandacht aan besteden. Het is belangrijk om te investeren in trainingen, bewustwordingscampagnes en het creëren van een veilige en open sfeer waarin mensen zich vrij voelen om over hun ervaringen te praten.
Conclusie
Grensoverschrijdend gedrag in de kinderopvang is een serieus probleem dat de veiligheid en het welzijn van kinderen bedreigt. Het tijdig herkennen van signalen, het volgen van de meldcode, het creëren van een veilige omgeving en het investeren in preventie zijn essentieel om dit probleem te bestrijden. Een gezamenlijke inspanning van pedagogisch medewerkers, ouders, schoolleiding en andere relevante instanties is noodzakelijk om een veilige en stimulerende omgeving te creëren waarin kinderen zich optimaal kunnen ontwikkelen.
Vorige week een nieuwe gevel bij de BSO gekregen. Nieuwe kozijnen, nieuw glas en deur.
