Goed opvoeden van een Mechelse Herder: Richtlijnen en aanpak
juli 8, 2025
Lichamelijke opvoeding is een essentieel onderdeel van het basisonderwijs. Het zorgt niet alleen voor een betere fysieke ontwikkeling van kinderen, maar ook voor hun mentale en sociaal-emotionele groei. In dit artikel wordt ingegaan op het belang van lichamelijke opvoeding, de wettelijke richtlijnen, de rol van leerkrachten en de uitdagingen bij het geven van dit vak. De informatie is gebaseerd op de beschikbare bronnen.
Belang van lichamelijke opvoeding
Lichamelijke opvoeding is niet alleen gericht op het leren bewegen, maar ook op het opbouwen van een actieve leefstijl. Het helpt kinderen om zich te ontwikkelen in zowel motorische vaardigheden als sociale vaardigheden. Het is belangrijk om te weten dat het lichaam en de geest in elkaar overvloeiend zijn. Beweging kan helpen bij het verbeteren van het concentratievermogen, het probleemoplosvermogen en zelfs het geheugen. Kinderen die regelmatig bewegen, leren sneller en beter omgaan met informatie. Daarnaast is beweging een instrument om kinderen fit en gezond te houden. Ook gedragen kinderen zich beter tijdens de les als ze regelmatig bewegen.
Lichamelijke opvoeding is ook van belang voor de ontwikkeling van de sociaal-emotionele vaardigheden. Tijdens bewegingsactiviteiten leren kinderen samenwerken, communiceren en vertrouwen op elkaar. Ze leren ook hoe ze hun eigen mogelijkheden kunnen inschatten en daarmee bij activiteiten rekening houden. Daarnaast leren ze deel te nemen aan een breed scala aan bewegingsactiviteiten, zodat ze een ruim “bewegingsrepertoire” opbouwen. Dit repertoire bevat niet alleen motorische aspecten, maar ook sociale vaardigheden.
Wettelijke richtlijnen en aanbod
Vanaf het schooljaar 2023-2024 hebben scholen in het primair onderwijs de wettelijke verplichting om minstens twee lesuren per week bewegingsonderwijs aan te bieden. Dit is een belangrijke verandering, aangezien het aantal lesuren bewegingsonderwijs sinds 2006 vrijwel gelijk gebleven is. Het doel is om kinderen beter te leren bewegen, zowel op fysiek als sociaal niveau. Het gaat hierbij om de kwaliteit van bewegen en het realiseren van de kerndoelen voor bewegingsonderwijs en de daarbij behorende leerlijnen.
In het voortgezet onderwijs wordt onderscheid gemaakt tussen vmbo en havo/vwo en tussen onderbouw en bovenbouw. Het voornaamste doel van lichamelijke opvoeding is het bekwaam maken voor deelname aan de bewegingscultuur. Het uitgangspunt hierbij is met plezier (beter) leren bewegen voor een leven lang in beweging. In de onderbouw van het voortgezet onderwijs staan deze kerndoelen centraal. Voor het praktijkonderwijs gelden voor zover mogelijk de kerndoelen van de onderbouw van het voortgezet onderwijs.
In de bovenbouw van het vmbo, havo en vwo moeten leerlingen voldoen aan eindtermen. Naast het reguliere vak lichamelijke opvoeding, dat voor alle leerlingen aangeboden wordt tot minimaal december van het examenjaar, kunnen leerlingen in de bovenbouw vmbo theoretische leerweg en gemengde leerweg kiezen voor het examenvak lichamelijke opvoeding 2 (LO2). In de bovenbouw havo en vwo kunnen leerlingen kiezen voor het examenvak bewegen, sport en maatschappij (bsm). Naast het verder verdiepen in beter leren bewegen, ligt het accent op verdiepen in de regelende rollen zoals scheidsrechter, organisator, spelleider en lesgever en in de theorie over bewegen, gezondheid en samenleving.
Rol van leerkrachten en bevoegdheid
Voor het geven van lichamelijke opvoeding is bevoegdheid van belang. Een leerkracht is volgens de wetgeving bevoegd om les te geven in het vak lichamelijke opvoeding (LO) na het verkrijgen van een getuigschrift LO (hbo). Uit dit getuigschrift blijkt dat voldaan is aan de bekwaamheidseisen. Ook moet de leerkracht in het bezit zijn van een verklaring omtrent gedrag. Het getuigschrift LO kan behaald worden op een van de zes Academie voor Lichamelijke Opvoeding (ALO). Met dit getuigschrift wordt een eerstegraads bevoegdheid verkregen waarmee LO kan worden gegeven in alle vormen van onderwijs.
Een pabo-diploma geeft enkel een bevoegdheid voor het geven van bewegingsonderwijs aan kleuters (groepen 1 en 2) in het po. Daarnaast ben je ook bevoegd om aan alle groepen beweegactiviteiten vanuit de brede context (zoals bijvoorbeeld spelen op het schoolplein, bewegend leren en sportdagen) aan te bieden. Met een van de volgende getuigschriften is een leerkracht, naast de hierboven beschreven bevoegdheden, ook bevoegd om bewegingsonderwijs aan de groepen 3 t/m 8 in het po te geven:
- een pabo-diploma behaald na 1 september 2005, met daarnaan een getuigschrift van de ‘Leergang vakbekwaamheid bewegingsonderwijs’;
- een pabo-diploma van vóór 1 september 2005, mits begonnen aan de opleiding vóór 1 september 2001, waarbij zintuiglijke en lichamelijke oefening onderdeel was van het onderwijsprogramma;
- een diploma kleuterleidsteropleiding (KLOS; tot 1984).
Uitdagingen bij het geven van lichamelijke opvoeding
Hoewel lichamelijke opvoeding belangrijk is, zijn er ook uitdagingen bij het geven van dit vak. Een van de problemen is dat veel scholen niet voldoen aan de wettelijke voorschriften. Bijvoorbeeld, ondanks het feit dat scholen in het primair onderwijs verplicht zijn om minstens twee lesuren per week bewegingsonderwijs te verzorgen, is het aantal scholen dat dit doet nog steeds beperkt. Dit kan te wijten hebben aan tekort aan bevoegde leerkrachten, gebrek aan ruimte of financiële beperkingen.
Bij het geven van lichamelijke opvoeding is het belangrijk om een veilige en aansprekende omgeving te creëren. Kinderen moeten zich veilig voelen om te kunnen bewegen en te leren. Daarnaast is het belangrijk om een breed aanbod van bewegingsactiviteiten te bieden, zodat elk kind zich kan ontwikkelen op zijn of haar eigen niveau. Het is ook belangrijk om de kinderen te leren hoe ze hun eigen lichaam kunnen gebruiken en motorisch competent te worden.
Conclusie
Lichamelijke opvoeding is een essentieel onderdeel van het basisonderwijs. Het zorgt niet alleen voor een betere fysieke ontwikkeling van kinderen, maar ook voor hun mentale en sociaal-emotionele groei. Vanaf het schooljaar 2023-2024 hebben scholen in het primair onderwijs de wettelijke verplichting om minstens twee lesuren per week bewegingsonderwijs aan te bieden. Het doel is om kinderen beter te leren bewegen, zowel op fysiek als sociaal niveau. De rol van leerkrachten is belangrijk, aangezien ze bevoegd zijn om lichamelijke opvoeding te geven. Er zijn echter ook uitdagingen, zoals tekort aan bevoegde leerkrachten en gebrek aan ruimte of financiële middelen. Het is belangrijk om een breed aanbod van bewegingsactiviteiten te bieden en de kinderen te leren hoe ze hun eigen lichaam kunnen gebruiken.
Vorige week een nieuwe gevel bij de BSO gekregen. Nieuwe kozijnen, nieuw glas en deur.
