Leraren en de opvoedingsrol: Wat is hun rol en hoe beïnvloedt dit de ontwikkeling van kinderen?
juli 7, 2025
Seksuele opvoeding is een essentieel onderdeel van de opvoeding van kinderen, zowel op school als thuis. In Nederland is het belang van seksuele opvoeding erkend, en er zijn meerdere bronnen die uitleg geven over hoe ouders hiermee om moeten gaan. De seksuele ontwikkeling van kinderen begint al vanaf hun geboorte en verloopt via verschillende fasen. In dit artikel worden de belangrijkste aspecten van seksuele opvoeding van kinderen behandeld, met aandacht voor de leeftijd, het gedrag, het aanbieden van informatie, en de rol van ouders.
Seksuele ontwikkeling van kinderen in de basisschoolleeftijd
De seksuele ontwikkeling van kinderen in de basisschoolleeftijd verloopt vanzelf. Het is te zien als een soort voorbereiding op de beleving van seksualiteit later in hun leven. Tussen 6 en 12 jaar worden kinderen zich meer bewust van de mening van anderen. Ook gaan ze hun eigen lichaam vergelijken met dat van anderen. In grote lijnen verloopt hun seksuele ontwikkeling zo:
6 jaar
Vanaf 6 jaar weten kinderen dat het aanraken van je eigen geslachtsgedeelte iets is wat je doet zonder dat anderen erbij zijn. Soms vertellen kinderen op deze leeftijd schuine moppen of tekenen ze geslachtsgedeelten in hun schrift om anderen uit te dagen. De meeste kinderen gaan vanaf hun 6e jaar steeds meer vragen stellen aan hun ouders over seksualiteit.
7 jaar
Vanaf 7 jaar ontdekken kinderen wat wel en niet hoort in de omgang met andere mensen. Ook kunnen kinderen vanaf deze leeftijd gaan fantaseren over verliefdheid en intimiteit, bijvoorbeeld over met wie ze verkering willen of willen trouwen. Vanaf deze leeftijd krijgen jongens meestal meer vriendschappen met jongens en meisjes meer met meisjes.
8 - 10 jaar
Tussen 8 en 10 jaar beginnen kinderen voor het eerst hun seksuele voorkeur te verkennen. Ze kunnen zich dan ook ongemakkelijker gaan voelen over hun eigen lichaam. Ze doen daarom bijvoorbeeld de deur van de wc of de badkamer op slot. Of ze willen zich niet meer naakt laten zien en doen een handdoek om. Ook worden ze zich op deze leeftijd meer bewust van zichzelf en van de verschillen met anderen. Vanaf deze leeftijd kunnen ze ook bewuster gaan masturberen.
10 - 12 jaar
Tussen 10 en 12 jaar komen kinderen in de puberteit. Ze krijgen te maken met lichamelijke veranderingen waar ze vaak erg aan moeten wennen. Ze vragen zich ook af of hun lichaam wel normaal is en worden daar onzeker van. Ook worden ze vaak voor het eerst verliefd en voelen ze zich seksueel aangetrokken tot anderen. Meestal hebben jongens meer seksuele fantasieën dan meisjes, maar niet altijd. Gevoelens van seksuele opwinding zijn op deze leeftijd normaal, maar het is ook normaal als ze deze gevoelens niet hebben. Sommige kinderen hebben ook hun eerste orgasme.
De rol van ouders in de seksuele opvoeding
De rol van ouders in de seksuele opvoeding is cruciaal. Kinderen die een goede band hebben met hun ouders en met hun ouders op een positieve manier kunnen praten over seksualiteit, hebben later minder problemen op dit gebied. Ze beginnen later met seks en beschermen zich beter tegen zwangerschap en ziektes. Ook zijn ze meer tevreden over hun seksuele relaties dan kinderen uit gezinnen waarin seksualiteit niet bespreekbaar was of als negatief werd gezien.
Tips voor ouders bij seksuele voorlichting
- Je geeft zelf het voorbeeld. De manier waarop ouders met elkaar en anderen omgaan, ruzie maken en problemen oplossen is een voorbeeld voor kinderen hoe mensen zich horen te gedragen.
- Je hoeft niet alles te weten. Natuurlijk is het niet erg als je ergens geen antwoord op weet. Vertel je kind dat je het antwoord opzoekt en er later op terugkomt.
- Gebruik bijvoorbeeld een krantenbericht of een tv-programma als aanleiding voor een gesprek. “Ik lees hier net dat… wat vind jij daarvan?
Wat is seksuele opvoeding?
Seksuele opvoeding van je kind houdt in dat je je kind helpt om zich op een ontspannen manier seksueel te ontwikkelen als het daar zelf aan toe is. Als ouder geef je je kind daarvoor ruimte en privacy en beantwoord je vragen. Dat doe je bijvoorbeeld zo:
- Je lijf is van jou
- Vanaf hun 7e kunnen kinderen ineens verlegen worden over hun eigen lichaam en willen ze zichzelf niet meer naakt laten zien. Door die wensen te respecteren leer je je kind dat het grenzen mag aangeven en dat anderen die horen te respecteren.
Seksuele weerbaarheid
Een goede seksuele opvoeding is van belang om ervoor te zorgen dat je kind:
- beter voor zichzelf kan opkomen in relaties;
- beter weet wanneer het aan verkering en seks toe is;
- wensen en grenzen van anderen kan respecteren
- weet waarom veilig vrijen belangrijk is;
- meer zelfvertrouwen krijgt.
Kinderen die in open klimaat opgroeien:
- zijn gemiddeld iets ouder als ze voor het eerst met iemand naar bed gaan.
- gebruiken vaker voorbehoedsmiddelen.
- hebben minder gedwongen seks.
Wat kun je als ouder doen?
Het allerbelangrijkste is dat seksualiteit een gespreksonderwerp is tussen jou en je kind. Dat je kind erover kan praten. Er zijn kinderen die het moeilijk vinden om er met hun ouders over te praten. Ook ouders vinden het niet altijd makkelijk. Als je kind er niet zelf over begint, begin er dan toch als ouder over. En niet eenmalig, maar vaker. Hoe normaler het is om er af en toe over te praten, des te groter de kans dat je kind met vragen naar jou komt.
Seksuele opvoeding van jonge kinderen
De seksuele ontwikkeling van kinderen begint al vanaf hun geboorte. Baby's verkennen hun lichaam. Peuters worden zich bewust van hun eigen lichaam. En kleuters hebben vragen over liefde en seks. Als ouder kun je je kind daarbij ondersteunen en ook leren dat het de baas is over het eigen lichaam.
Baby's
Baby's worden graag aangeraakt en geknuffeld. Dat geeft hen een veilig gevoel en draagt positief bij aan de hechting. Vanaf zes maanden beginnen ze hun eigen lichaam te verkennen en raken ze ook toevallig hun geslachtsgedeelten aan. Jongetjes kunnen een erectie krijgen. Meisjes ontdekken dat het fijn is om hun geslachtsgedeelte aan te raken. Dat kunnen ze al bewust vanaf negen maanden. Het geeft een fijn gevoel, maar het heeft niets te maken met volwassen seksuele gevoelens.
Peuters
Peuters worden zich echt bewust van hun eigen lichaam. Ze raken bewust hun geslachtsgedeelte aan. Dat geeft ze een prettig of troostend gevoel. Ook ontdekken ze op die leeftijd vaak of ze een jongetje of meisje zijn: hun genderidentiteit. Daardoor worden ze nieuwsgierig naar het lichaam van andere kinderen of van hun ouders.
Kleuters
Kleuters gaan verder op onderzoek uit, bijvoorbeeld door met andere kinderen doktertje te spelen. Ook worden ze zich steeds meer bewust van seksuele normen. Ze leren op deze leeftijd ook regels. Wat mag wel en wat niet? Als ouder leer je hen daarmee om te gaan.
Wat is seksuele opvoeding?
De seksuele opvoeding van je jonge kind betekent dat je ervoor zorgt dat je kind op een ontspannen manier stappen kan zetten in de seksuele ontwikkeling. Die stappen neemt je kind uit zichzelf. Als ouder geef je het daarvoor ruimte en veiligheid, stel je regels, beantwoord je vragen. Ook breng je je kind waarden en normen bij als de tijd daarvoor rijp is. Dat betekent bijvoorbeeld:
Het lichaam ontdekken
Kinderen zijn bezig met het ontdekken van hun lichaam. Daardoor gaan ze zich vertrouwd voelen met hun eigen lichaam. Interesse in hun geslachtsgedeelten en deze aanraken zijn hier een onderdeel van. Dit is geen seksuele handeling, maar hoort bij de lichamelijke ontwikkeling van je kind en is normaal. Het is wel belangrijk dat kinderen beseffen dat het niet gedaan wordt waar andere mensen bij zijn. Benoem waar dit wel kan.
Conclusie
Seksuele opvoeding is een essentieel onderdeel van de opvoeding van kinderen, zowel op school als thuis. De seksuele ontwikkeling van kinderen begint al vanaf hun geboorte en verloopt via verschillende fasen. In dit artikel zijn de belangrijkste aspecten van seksuele opvoeding van kinderen behandeld, met aandacht voor de leeftijd, het gedrag, het aanbieden van informatie, en de rol van ouders. Het is belangrijk dat ouders open en eerlijk omgaan met seksualiteit en hun kind hierin begeleiden. Een goede seksuele opvoeding helpt kinderen om zich beter te kunnen verdedigen tegen seksuele intimidatie en misbruik, en om beter te kunnen communiceren over hun wensen en grenzen.
Vorige week een nieuwe gevel bij de BSO gekregen. Nieuwe kozijnen, nieuw glas en deur.
