Opvoeden met een kind met ODD: Tips en aanpak voor ouders en onderwijs

In de praktijk van opvoeden met kinderen die last hebben van een oppositioneel opstandig gedrag (ODD) zijn er veel zaken waarop men moet letten. ODD wordt gekenmerkt door herhaalde opstandigheid, driftigheid, en het vallen van regels, wat het dagelijks leven van zowel ouders als leerkrachten kan beïnvloeden. In dit artikel worden de belangrijkste aanpakken en tips gegeven die helpen bij het omgaan met kinderen met ODD. Deze informatie is gebaseerd op informatie uit meerdere bronnen, waaronder informatie over gedragsproblemen, opvoedingsstrategieën en praktische tips voor het omgaan met kinderen met ODD.

Opbouwen van een consistente aanpak

Een van de belangrijkste dingen bij het opvoeden van een kind met ODD is het opbouwen van een consistente aanpak. Kinderen met ODD reageren vaak gevoelig op onzekerheid of veranderingen in hun omgeving. Daarom is het belangrijk dat ouders en leerkrachten duidelijke regels en consequenties hanteren. Dit helpt het kind om te leren dat er grenzen zijn en dat er een duidelijke logica is in de manier waarop er met het kind wordt omgegaan.

Een veelgebruikte methode is het opstellen van een overzichtelijke lijst met regels. Deze regels moeten duidelijk zijn, zodat het kind ze kan begrijpen. Bijvoorbeeld, in plaats van te zeggen “je mag niet rennen”, kan het beter zijn om te zeggen “we lopen rustig in de gang”. Zo wordt het kind niet direct tegengewerkt, maar wordt er een positieve manier van omgaan met regels aangeleerd.

Emotionele stabiliteit en geduld

Bij het omgaan met een kind met ODD is het belangrijk om emotioneel stabiel te blijven. Kinderen met ODD zijn vaak erg gevoelig voor emotionele reacties van volwassenen. Als ouders of leerkrachten emotioneel reageren, kan dit het gedrag van het kind verergern. Daarom is het belangrijk om zo min mogelijk emotioneel te reageren en te werken met een zakelijke benadering.

Een goed voorbeeld hiervan is het gebruik van korte, heldere instructies. Bijvoorbeeld, als een kind moet gaan helpen met opruimen, is het belangrijk om te zeggen “nu moet je opruimen” in plaats van “klaar voor opruimen?”. Zo blijft het kind begrijpen wat er van hem wordt verwacht en wordt het gevoel van onzekerheid verminderd.

Beloningssystemen en positieve feedback

Een ander belangrijk aspect bij het opvoeden van een kind met ODD is het gebruik van beloningssystemen. Kinderen met ODD reageren vaak positief op beloningen, mits deze duidelijk zijn en consistent worden toegepast. Bijvoorbeeld, als het kind een regel volgt, kan het een sticker krijgen die op een kaartje wordt geplaatst. Na een bepaalde hoeveelheid stickers kan het kind dan een beloning krijgen, zoals een extra speeluur of een bezoek aan het park.

Het is ook belangrijk om positieve feedback te geven. Kinderen met ODD hebben vaak veel negatieve ervaringen meegemaakt. Daardoor is het belangrijk om elke kleine verbetering te erkennen. Dit helpt het kind om te geloven dat het goed kan doen en dat het een waarde heeft.

Sociale vaardigheden leren

Een ander belangrijk onderdeel is het leren van sociale vaardigheden. Kinderen met ODD hebben vaak moeite met het begrijpen van sociale situaties en het omgaan met andere kinderen. Daarom is het belangrijk om hen te leren hoe ze met anderen kunnen omgaan en hoe ze hun gedrag kunnen aanpassen.

Een manier om dit te doen is door groepsvernieuwingen of sociale trainingen aan te bieden. Hierin leren de kinderen hoe ze met conflicten om kunnen gaan, hoe ze hun gedrag kunnen beheersen en hoe ze beter kunnen communiceren met anderen. Deze trainingen kunnen zowel op school als thuis worden gegeven.

Samenwerking met ouders en leerkrachten

Bij het omgaan met een kind met ODD is het belangrijk dat ouders en leerkrachten goed met elkaar in contact staan. Een samenwerking tussen ouders en onderwijs kan helpen bij het opbouwen van een consistente aanpak. Daarnaast is het belangrijk dat ouders en leerkrachten elkaar ondersteunend beïnvloeden en dat er een duidelijk overleg is over het gedrag van het kind.

Een ander belangrijk punt is het opbouwen van een relatie met het kind. Kinderen met ODD hebben vaak moeite met vertrouwen op anderen, maar door een betrouwbare relatie op te bouwen, kan het kind zich veiliger en stabielere gevoelens ontwikkelen. Dit kan bijvoorbeeld door het kind te laten weten dat het welkom is en dat het wordt gehoord.

Belangrijke tips bij het omgaan met ODD

Er zijn verschillende praktische tips die kunnen helpen bij het omgaan met een kind met ODD. Hieronder staan enkele van de belangrijkste tips:

• Gebruik het woordje “nu” als je wilt dat het kind iets doet. Dit maakt duidelijk dat het direct moet gebeuren.
• Probeer het kind te laten inzien dat schelden en slaan geen oplossing opleveren.
• Benoem het gedrag, negeer het niet. Dit helpt het kind om te leren dat het gedrag niet goed is.
• Zie de drift van het kind als een gebrek aan verbale mogelijkheden. Help het kind om te leren hoe het zijn gedrag kan uitleggen.
• Ga niet in discussie. Vertel op zakelijke toon wat er niet goed is en benoem alternatieven.
• Wees niet emotioneel. Dit kan het gedrag van het kind verergern.
• Gebruik geen sarcasme of cynisme om het kind belachelijk te maken.
• Vraag niet tien keer hetzelfde. Dit kan het kind irriteren.
• Beperk je tot het hier en nu. Dit helpt bij het voorkomen van conflict.

Conclusie

Het opvoeden van een kind met ODD is een uitdaging, maar met de juiste aanpak kan dit goed worden gedaan. Door duidelijke regels, emotionele stabiliteit, beloningen en het leren van sociale vaardigheden kan het kind geleidelijk aan leren omgaan met zijn gedrag. Bovendien is het belangrijk dat ouders en leerkrachten goed met elkaar in contact staan en dat er een betrouwbare relatie met het kind wordt opgebouwd. Door deze aanpak te volgen, kan het kind zich veiliger en stabielere gevoelens ontwikkelen.

Bronnen

1. https://www.kinderneurologie.eu/ziektebeelden/gedragsproblemen/odd
2. https://www.ggzdigitaal.nl/p/minder-dwars-en-driftig-opvoeden-van-kinderen-met-odd-en-of-cd/7545
3. https://www.juraforum.de/lexikon/umgangsrecht
4. https://wij-leren.nl/odd-tips-aanpak.php
5. https://balansdigitaal.nl/kennisbank/opvoeding/kennisbank-opvoeden-bij-ontwikkelingsproblemen/opvoeden-met-odd-cd
6. https://www.opvoedadvies.nl/odd.htm
7. https://www.juraforum.de/lexikon/aufsichtspflicht-eltern
8. https://www.jmouders.nl/eerste-hulp-adhd-odd-tips-barbara/
9. https://balansdigitaal.nl/kennisbank/opvoeding/kennisbank-opvoeden-bij-ontwikkelingsproblemen/opvoeden-met-odd-of-cd