Pedagogiek voor professionele opvoeders: Een overzicht van de kernprincipes
juli 7, 2025
De Kanjertraining is een sociaal-emotionele methode die gericht is op het bevorderen van het welzijn en het omgaan met sociale problemen bij kinderen in het basisonderwijs. De training is bedoeld om kinderen te leren omgaan met hun gevoelens, hun eigen gedrag en dat van anderen, zodat ze zich veiliger en zelfverzekerder kunnen gedragen in de klas. De methode is ontwikkeld door Gerard Weide en is al sinds 1996 in gebruik. De Kanjertraining wordt opgenomen in de database van het Nederlands Jeugd Instituut (NJI) als effectief programma voor het omgaan met pesten en het aanleren van sociale vaardigheden. De methode heeft een leerlingvolgsysteem genaamd KanVAS, dat erkend is door de Cotan en gebruikt kan worden om de sociale opbrengsten bij kinderen te meten.
Geschiedenis en doel van de Kanjertraining
De Kanjertraining begon in 1996 als een ouder- en kindtraining, bedoeld om kinderen te leren omgaan met sociaal stressvolle situaties. In de loop der jaren is de training aangepast en uitgebreid tot een methode die geschikt is voor het basisonderwijs en het voortgezet onderwijs. De training bestaat uit meerdere lessen met oefeningen om de kinderen te leren omgaan met pesten, conflicten, uitsluiting en sociaal teruggetrokken gedrag. Dit wordt bijvoorbeeld gedaan door het gebruik van verschillende petjes, die verwijzen naar verschillende gedragskeuzes. Zo staat de witte pet voor kanjergedrag, waar de naam van de training ook naar verwijst.
De Kanjertraining is zowel preventief als curatief inzetbaar. Het doel van de training is om kinderen te leren omgaan met hun gedrag en hun omgeving, zodat ze zich veiliger en zelfverzekerder kunnen gedragen. De methode is ontwikkeld om het gewenste sociale gedrag van kinderen te bevorderen. Door zelfvertrouwen te kweken leren de kinderen grenzen te stellen en verantwoordelijkheid te nemen voor het pestprobleem. De training is ook bedoeld om het vertrouwen en de rust in de klas te bevorderen, zodat kinderen zich veiliger en beter kunnen ontwikkelen.
Structuur en inhoud van de Kanjertraining
De Kanjertraining bestaat uit een serie lessen met bijbehorende oefeningen om de sfeer in de klas goed te houden (preventief) of te verbeteren (curatief). De training is gericht op het voorkomen of verminderen van sociale problemen en het bevorderen van het welzijn in het basisonderwijs. De training is bedoeld voor kinderen van 4 tot 16 jaar met problemen in de omgang met anderen, hun klasgenoten en hun ouders. De training wordt gegeven door leerkrachten die zijn opgeleid in de methode. De training bestaat uit drie dagen, waarin de leerkrachten leren omgaan met verschillende typen gedrag dat kinderen vertonen en de oorzaken daarvan. De leerkrachten krijgen daarnaast manieren aangereikt om ongewenst gedrag de kop in te drukken en gewenst gedrag te motiveren.
De Kanjertraining is opgenomen in de database van het NJI als effectief volgens goede aanwijzingen bij pestproblematiek en het aanleren van sociale vaardigheden. De methode kent een leerlingvolgsysteem dat erkend is door de Cotan en door de onderwijsinspectie gebruikt kan worden om de sociale opbrengsten bij kinderen te meten. De Kanjertraining is in feite dan ook meer dan alleen een methode, het vormt voor scholen de leidraad om pedagogisch beleid te maken. Kanjertraining helpt leerkrachten om anders te kijken naar het gedrag van kinderen.
Themas en lessen
De Kanjertraining bevat verschillende thema’s die gericht zijn op het bevorderen van het sociaal-emotionele gedrag van kinderen. De thema’s zijn gericht op het leren omgaan met gevoelens, het opbouwen van vertrouwen, het leren omgaan met conflicten en het bevorderen van het zelfbeeld van kinderen. De lessen zijn gericht op het leren omgaan met problemen en het leren oplossingen te vinden die goed zijn voor alle partijen.
De thema’s voor de kinderen omvatten onder andere: - Hoe zie ik mijzelf. Jezelf voorstellen. Iets aardigs zeggen over een ander en over jezelf. Gevoelens wat zijn dat? - Hoe voelt een ander zich? Inlevingsvermogen. Laat pesters kletsen. De kunst van vragen stellen en antwoord geven. - Luisteren en samenwerken. Vriendschap. Van kritiek kun je leren/zelfreflectie. Er zijn mensen die van je houden. - Hoe ga ik met pesten om. Hoe zorg ik ervoor dat ik mezelf niet mee doe met narigheid. Doe je niet anders voor dan je werkelijk bent.
De thema’s voor de ouders omvatten onder andere: - Dezelfde als die voor de kinderen. Met dit aanvullend verschil: - ouders geven hierin zelf het goede voorbeeld - ouders reageren in hun opvoeding niet vanuit gevoelens van ergernis/irritatie enerzijds en angst-/onmachtsgevoelens anderzijds.
De thema’s voor de leerkrachten omvatten onder andere: - Dezelfde als die voor de kinderen en de ouders. Met dit aanvullende verschil: - Hoe zijn ouders erbij te betrekken. - Kanjer Volg en Advies Systeem (KanVAS). - Verschillende perspectieven in de aanpak van pesterijen. - Wet Burgerschap en Sociale Integratie.
De rol van de Kanjerpetten
Een belangrijk onderdeel van de Kanjertraining is het gebruik van petjes met verschillende kleuren, die verwijzen naar verschillende gedragskeuzes. De petjes worden gebruikt om kinderen bewust te maken van hun gedrag en om hen te leren omgaan met verschillende situaties. De verschillende kleuren en de bijbehorende gedragingen zijn als volgt:
- De witte pet: staat voor kanjergedrag, waar de naam van de training ook naar verwijst. De witte pet staat voor vertrouwen, rust, wederzijds respect, sociale redzaamheid, ouderbetrokkenheid, burgerschap, gezond gedrag en duurzaamheid.
- De gele pet: staat voor vriendelijkheid, netheid en empathie. Het konijn is vriendelijk, netjes en inlevend. Empathie is de kwaliteit van de gele pet.
- De rode pet: staat voor humor en relativeren. Het aapje is blijmoedig en kan goed relativeren. Humor is de kwaliteit van deze pet.
- De zwarte pet: staat voor leiderschapsgedrag. De vogel gedraagt zich op een stoere en krachtige manier. Leiderschapsgedrag is de kwaliteit van deze pet.
De petjes worden gebruikt om kinderen te leren omgaan met verschillende gedragingen en om hen te leren kiezen voor gedrag dat bij hen past en dat prettig is voor hen en de ander. De petjes worden ook gebruikt om kinderen te leren omgaan met hun eigen gedrag en dat van anderen, zodat ze zich veiliger en zelfverzekerder kunnen gedragen in de klas.
Effectiviteit en bewijskracht
De Kanjertraining is erkend als effectief volgens sterke aanwijzingen. De effectiviteit van de interventie is aangetoond met twee studies met sterke bewijskracht. Minstens één studie is uitgevoerd in Nederland. De interventie heeft in die gevallen positieve effecten op onder andere zelfwaardering, emotioneel welzijn, depressieve gevoelens, agressie, verstorend en prosociaal gedrag, problemen met leeftijdsgenoten, het gevoel gepest te worden en de relatie met de leerkracht. Er zijn geen directe effecten gevonden op pesten.
De Kanjertraining is ook erkend als integraal vve-programma. De methode is gericht op het voorkomen of verminderen van sociale problemen en het bevorderen van het welzijn in het basisonderwijs. De methode is bedoeld voor kinderen en jongeren van 4 tot 16 jaar met problemen in de omgang met anderen, hun klasgenoten en hun ouders. De methode is een groepsgerichte aanpak en wordt in de school uitgevoerd.
Deelname en opleiding
De Kanjertraining is bedoeld voor leerkrachten en andere medewerkers die de methode willen inzetten in hun eigen klas. Voordat ze de training kunnen geven, is het nodig om een driedaagse training te volgen. De training is bedoeld voor leerkrachten die de methode willen inzetten in hun eigen klas. De training wordt gegeven door de Stichting Kanjertraining en is bedoeld voor leerkrachten, onderwijsassistenten, onderwijs- en leerkrachtondersteuners en leerkrachten in opleiding (LIO).
Deelname aan de training geeft recht op een wachtwoord en inlogcode om gratis gebruik te kunnen maken van een digitaal leerlingvolgsysteem. De training wordt gegeven in verschillende steden, waaronder Zwolle, Zeddam en andere steden in Nederland. De training is bedoeld voor leerkrachten en andere medewerkers die de methode willen inzetten in hun eigen klas. De training is bedoeld voor leerkrachten, onderwijsassistenten, onderwijs- en leerkrachtondersteuners en leerkrachten in opleiding (LIO).
Samenwerking met ouders
De Kanjertraining is ook gericht op het betrekken van ouders bij de opvoeding van hun kinderen. De methode is bedoeld om ouders te leren omgaan met hun kinderen en hun gedrag. De training is bedoeld voor ouders en kinderen van 5 tot 7 jaar en wordt gegeven in verschillende gebieden in Rotterdam. De training is gratis voor inwoners van Rotterdam en wordt georganiseerd door Praktijk4Kids Brielle.
De Kanjertraining is ook gericht op het leren omgaan met problemen en het leren oplossingen te vinden die goed zijn voor alle partijen. De methode is bedoeld om kinderen te leren omgaan met hun gevoelens, hun eigen gedrag en dat van anderen, zodat ze zich veiliger en zelfverzekerder kunnen gedragen in de klas. De methode is bedoeld om het vertrouwen en de rust in de klas te bevorderen, zodat kinderen zich veiliger en beter kunnen ontwikkelen.
Conclusie
De Kanjertraining is een sociaal-emotionele methode die gericht is op het bevorderen van het welzijn en het omgaan met sociale problemen bij kinderen in het basisonderwijs. De methode is ontwikkeld door Gerard Weide en is al sinds 1996 in gebruik. De Kanjertraining wordt opgenomen in de database van het NJI als effectief programma voor het omgaan met pesten en het aanleren van sociale vaardigheden. De methode heeft een leerlingvolgsysteem dat erkend is door de Cotan en gebruikt kan worden om de sociale opbrengsten bij kinderen te meten. De Kanjertraining is in feite dan ook meer dan alleen een methode, het vormt voor scholen de leidraad om pedagogisch beleid te maken. Kanjertraining helpt leerkrachten om anders te kijken naar het gedrag van kinderen.
Vorige week een nieuwe gevel bij de BSO gekregen. Nieuwe kozijnen, nieuw glas en deur.
