De rol van docenten lichamelijke opvoeding bij de motorische ontwikkeling van kinderen

De motorische ontwikkeling van kinderen speelt een cruciale rol in hun gezondheid, cognitieve ontwikkeling en latere levensstijl. Docenten lichamelijke opvoeding (LO) zijn hierin belangrijke spelers, aangezien ze de basis leggen voor actieve levensstijlen en motorische vaardigheden. In dit artikel worden de bijdragen van docenten zoals Joris Hoeboer en Joris Arts onderzocht, met name in het kader van de ontwikkeling van kinderen tussen de 4 en 12 jaar. De nadruk ligt op de praktische toepasbaarheid van beweegparcoursen, de rol van ouders en het belang van een gevarieerde bewegingscultuur.

De motorische ontwikkeling van kinderen

Kinderen zijn tegenwoordig beduidend minder actief en motorisch vaardiger dan vroeger. Dit heeft gevolgen voor hun gezondheid, cognitieve prestaties en kansen op een actieve leefstijl op latere leeftijd. De basis van motorische vaardigheden wordt vaak bepaald tussen de leeftijd van drie en twaalf jaar. Als deze niet voldoende worden opgebouwd, is de kans groter dat kinderen later inactief blijven.

Joris Hoeboer, onderzoeker aan de Haagse Hogeschool, benadrukt dat motorische vaardigheden een belangrijke voorspeller zijn voor een actieve leefstijl. Hij onderzocht het Athletic Skills (AS)-beweegparcours, een instrument dat gericht is op het meten van motorische vaardigheden van kinderen. Dit beweegparcours is ontwikkeld door een consortium van onderwijsprofessionals en onderzoekers en is praktisch toepasbaar in de LO-praktijk. De test is zodanig opgezet dat een hele klas in één lesuur gescreend kan worden, en de resultaten helpen bij het differentiëren van lessen naar het motorische niveau van de kinderen.

Het beweegparcours als praktisch alternatief

Het AS-beweegparcours is ontworpen om de motorische ontwikkeling van kinderen te monitoren. Het is een diagnostische test die gericht is op het analyseren van zowel manipulatieve als locomotorische vaardigheden. De test wordt al in veel scholen gebruikt en is gekoppeld aan onderzoeks- en beleidsinitiatieven gericht op bewegingsonderwijs en gezonde leefstijl. De test is onderzocht op betrouwbaarheid en validiteit en blijkt een goed instrument te zijn voor docenten.

In de praktijk betekent dit dat een docent binnen 1 minuut inzicht krijgt in de motorische vaardigheid van een kind. Dit helpt bij het bepalen van de juiste oefeningen en het aanpassen van de les aan het niveau van de leerling. De test is daarom een waardevol hulpmiddel voor docenten om de motorische ontwikkeling van kinderen effectief te ondersteunen.

De rol van de docent lichamelijke opvoeding

Docenten lichamelijke opvoeding spelen een cruciale rol in de ontwikkeling van de motorische vaardigheden van kinderen. Ze moeten niet alleen de basisvaardigheden leren, maar ook zorgen voor een actieve leefstijl. In veel gevallen wordt gymles echter gegeven door groepsleerkrachten, wat leidt tot een beperkte focus op de motorische ontwikkeling. Joris Hoeboer benadrukt dat vakdocenten hierin meer kunnen brengen dan groepsleerkrachten, die vaak beperkt zijn tot spelvormen.

Een andere opmerking is dat kinderen vaak een cijfer krijgen voor gym op basis van hun betrokkenheid, in plaats van op hun motorische vaardigheden. Joris Hoeboer benadrukt dat de basis van motorische vaardigheden niet beoordeeld mag worden op "leuk meedoen", maar wel op de daadwerkelijke uitvoering van vaardigheden zoals gooien, vangen, springen en hinkelen.

De invloed van de docent op het gedrag van leerlingen

De relatie tussen een docent en een leerling speelt een belangrijke rol in het gedrag van kinderen. Joris Arts, docent lichamelijke opvoeding en anti-pestcoördinator, benadrukt dat het gedrag van leerlingen vaak een expressie is van een bepaalde indruk of emotie. In het geval van pestgedrag is de pester vaak zelf ook slachtoffer. Docenten moeten daarom niet alleen de gepeste ondersteunen, maar ook de pester helpen om zijn of haar positie in de groep te versterken.

De invloed van een docent is zichtbaar in de ervaringen van Joris Arts. Hij vertelt over zijn eindexamenjaar en hoe een docent Engels, meneer Haantjes, hem niet alleen leerde, maar ook een positief gevoel gaf. Dit had een diepe invloed op hem, waardoor hij later zelf docent werd. De kracht van een docent ligt niet alleen in het geven van lessen, maar ook in het creëren van een positieve leeromgeving.

Ouders en de motorische ontwikkeling van kinderen

Ouders hebben een belangrijke rol bij de motorische ontwikkeling van hun kinderen. Joris Hoeboer benadrukt dat buitenspelen, fietsen of lopen met het kind, in plaats van de auto pakken, essentieel is. Daarnaast is het belangrijk dat ouders een voorbeeld zijn en hun kinderen laten leren op een spelende manier.

Een brede scholing in het begin is handig, zodat kinderen niet te vroeg specialiseren. Volwassen sporters die op jonge leeftijd veel verschillende sporten hebben beoefend, hebben minder vaak blessures, sporten langer en hebben een actievere leefstijl. Als ouders merken dat hun kind problemen heeft met motorische vaardigheden, is het belangrijk om hierop in te gaan. Dit kan bijvoorbeeld door met het kind te oefenen en het op maat aan te bieden.

Het belang van beweging in de jeugd

Beweging is essentieel voor de gezondheid, cognitieve ontwikkeling en latere levensstijl van kinderen. Het is belangrijk dat kinderen voldoende bewegen, zowel op school als thuis. De motorische ontwikkeling is hierbij een belangrijk onderdeel. Docenten lichamelijke opvoeding helpen hierbij door de basisvaardigheden te leren en te ondersteunen.

Een ander punt is dat het niet per se nodig is om kinderen te beoordelen op hun betrokkenheid tijdens gymles, maar op hun motorische vaardigheden. De focus moet liggen op het leren van vaardigheden, in plaats van op het "leuk meedoen". Dit helpt bij het opbouwen van een actieve leefstijl.

De toekomst van het bewegingsonderwijs

De toekomst van het bewegingsonderwijs ligt bij innovatie en betere ondersteuning van docenten. Joris Hoeboer is betrokken bij het project "Gym van de Toekomst", waarin bewegingsonderwijs, speelplekken en andere initiatieven worden verbeterd. Door deel te nemen aan dergelijke projecten, dragen docenten bij aan een duurzame inbedding van bewegingsonderwijs in het onderwijs.

Daarnaast is het belangrijk dat de toepassing van beweegparcoursen wordt gestimuleerd, zodat docenten hierin kunnen werken. Dit helpt bij het aanpakken van het probleem van het te weinig bewegen bij kinderen. De betrokkenheid van studenten bij het onderzoek draagt bij aan een duurzame inbedeling van bewegingsonderwijs in het leraarsberoep.

Conclusie

De motorische ontwikkeling van kinderen is essentieel voor hun gezondheid, cognitieve ontwikkeling en latere levensstijl. Docenten lichamelijke opvoeding spelen hierbij een cruciale rol door de basisvaardigheden te leren en te ondersteunen. Beweegparcoursen zoals het Athletic Skills-beweegparcours zijn waardevolle hulpmiddelen om de motorische ontwikkeling van kinderen te monitoren en te ondersteunen. Ouders hebben ook een belangrijke rol bij de ontwikkeling van hun kinderen, en het is belangrijk dat zij hun kinderen laten leren op een spelende manier. De toekomst van het bewegingsonderwijs ligt bij innovatie en betere ondersteuning van docenten, zodat kinderen voldoende kunnen bewegen en een actieve leefstijl kunnen opbouwen.

Bronnen

1. De invloed van een leerkracht: ‘De beste docent die ik ooit gezien had vond mij lui’
2. Joris Hoeboer, e.a. (2015). Athletic Skills Beweegparcours. Handboek 2015, versie 2.1 (pdf).
3. Joris Hoeboer: docent lichamelijke opvoeding, onderzoeker, Emiritus Hoogleraar
4. Joris van der Cammen nieuwe keeperstrainer UDI19
5. Joris Arts: docent lichamelijke opvoeding, mentor en anti-pestcoördinator
6. Bewegstimulering: onderzoeker Joris Hoeboer over motorische vaardigheden
7. Moeite doen voor alle slachtoffers – samen dieper kijken, vanuit verbondenheid en verantwoordelijkheid
8. Joris van den Beld: lichamelijke opvoeding en vliegen
9. Het meten van motorische vaardigheid in de lichamelijke opvoeding