Grip op Gamen: Een Ouderhandleiding voor een Gezonde Balans

Gamen is een populaire vrijetijdsbesteding voor kinderen en tieners, met zowel sociale als cognitieve voordelen. Echter, het is belangrijk voor ouders en opvoeders om een gezonde balans te bewaken en te begrijpen wanneer gamegedrag problematisch kan worden. Deze handleiding biedt inzicht in de wereld van gamen, de mogelijke positieve en negatieve effecten, en praktische tips voor het opstellen van grenzen en het bevorderen van een verantwoorde gamecultuur.

De Wereld van Gamen: Een Overzicht

Kinderen gamen op diverse platforms, waaronder smartphones, laptops, tablets en spelcomputers zoals Playstation, Wii en X-box. Spellen kunnen gedownload of gekocht worden, en er bestaan zowel singleplayer- als multiplayer-opties. Multiplayer-games bieden vaak de mogelijkheid om online met anderen te spelen, wat soms leidt tot het leren van talen zoals Engels. Veel online games kennen geen eind en bieden spelers de mogelijkheid om groepen te vormen, bekend als clans of gildes, die tegen elkaar strijden. Voorbeelden van populaire spellen zijn Minecraft, Runescape en Fortnite Battle Royale. De games bevatten soms opties voor in-game aankopen, zoals outfits, die geld kosten.

Positieve Aspecten van Gamen

Gamen is voor veel kinderen een bron van ontspanning en plezier. Uit onderzoek blijkt dat goed ontworpen digitale spellen een positieve bijdrage kunnen leveren aan het welzijn van kinderen. Deze spellen kunnen kinderen het gevoel van controle geven, vrijheid bieden, prestaties laten behalen, emoties beleven en beheersen, en sociale verbindingen stimuleren. Ook kunnen ze de ontwikkeling van vriendschappen en relaties ondersteunen, doordat kinderen nieuwe vrienden maken, samenwerken, concurreren, creëren en informatie delen.

Sommige games kunnen specifieke vaardigheden verbeteren, zoals reactiesnelheid, computerkennis en hand-oogcoördinatie. Multiplayer-games vereisen vaak samenwerking en communicatie, wat de sociale vaardigheden van kinderen kan bevorderen. Puzzelgames en simulatiespellen, zoals Minecraft, kunnen creativiteit stimuleren. Het is mogelijk dat kinderen door het gamen ook hun probleemoplossend vermogen ontwikkelen.

Potentiële Risico's en Zorgpunten

Ondanks de positieve aspecten, zijn er ook risico's verbonden aan gamen. Een van de grootste zorgen is de mogelijkheid van verslaving. Games zijn vaak ontworpen om zo lang mogelijk door te spelen, met beloningen en sociale druk die spelers aanzetten tot langer gamen. Jongeren met ontwikkelingsproblemen lopen een groter risico op verslaving. Het vluchten in een virtuele wereld kan een manier zijn om problemen in het echte leven te vermijden.

Er is ook zorg over de invloed van geweld in games. De effecten van geweld hangen af van verschillende factoren. Bovendien bieden games de mogelijkheid om een competitie met zichzelf en anderen aan te gaan, wat stress kan veroorzaken. Voor sommige jongeren is het aangaan van sociale contacten lastig en gamen biedt daarvoor een alternatief, maar dit kan leiden tot sociale isolatie als het de enige vorm van sociaal contact wordt.

Wanneer is Gamegedrag Ongezond?

Het is belangrijk om te bepalen wanneer gamegedrag ongezond wordt. De hoeveelheid uur dat een kind gamet is niet per se de belangrijkste indicator. Het is belangrijker dat het kind nog genoeg tijd heeft voor andere activiteiten, zoals sporten, vriendschappen en school. Als gamen ten koste gaat van deze activiteiten, is dat een signaal om aandacht te besteden aan de balans.

Vragen die ouders kunnen stellen om de ernst van de situatie te beoordelen, zijn niet expliciet vermeld in de bronnen.

Ouderlijk Toezicht en Communicatie

Ouderlijk toezicht is essentieel om de risico’s van gamen te beperken. Het is belangrijk om te weten welke apps worden gedownload, wat er online gedaan wordt en met wie het kind chat of praat. Het instellen van ouderlijk toezicht op televisie, apps en games kan helpen om ongepast gebruik te voorkomen. Het is goed om deze controles regelmatig te controleren, aangezien kinderen vaak manieren vinden om ze te omzeilen.

Open communicatie met het kind is cruciaal. Vraag naar de games die het kind speelt en toon interesse in de interesses van het kind. Het kan zelfs nuttig zijn om samen met het kind te gamen, wat inzicht kan bieden in de wereld van het kind en de talenten ervan. Het is belangrijk om te praten over de belevingswereld van het kind en de ervaringen die het opdoet in games en media.

Grenzen Stellen en Consequent zijn

Het stellen van grenzen is essentieel voor een gezonde gamecultuur. Duidelijke grenzen, die realistisch, houdbaar en zinvol zijn, zijn het meest effectief. Een autoritaire benadering met een verbod op games, zonder consequent handhaven, kan leiden tot meer ruzie, conflict en antisociaal gedrag.

Het is belangrijk om afspraken te maken over geld uitgeven in games. Driekwart van de ouders heeft hier al afspraken over. Het is ook nuttig om te bespreken hoe lang het kind op een schooldag mag gamen, bijvoorbeeld zolang het kind zelf wil, binnen een uur voor het slapen gaan of na het huiswerk.

Ondersteuning Zoeken

Als je je zorgen maakt over het gamegedrag van je kind, wacht dan niet te lang met het vragen van hulp. Er zijn verschillende bronnen beschikbaar, zoals Gameninfo.nl of de Gamen Infolijn (0900-1995).

Gamen en Specifieke Behoeften

Het boek “Grip op gamen” biedt inzicht in de psychologische behoeften die gamen kan vervullen. Het helpt ouders om te begrijpen waarom een kind graag speelt en erkent dat gamen op zichzelf niet negatief is, zolang het op een gezonde manier gebeurt. Het boek combineert persoonlijke ervaringen met wetenschappelijke inzichten en bespreekt uitdagingen zoals gamen en ADHD, gamen en autismespectrumstoornissen, gamen en depressie of angst, en gamen en marihuanagebruik.

De Rol van de Ouders

De invloed van ouders is cruciaal bij het omgaan met tabak, alcohol, cannabis en gamen. Door duidelijke grenzen te stellen, een goed voorbeeld te zijn en open te communiceren, kunnen ouders een preventieve impact hebben. VAD heeft samen met het Vlaams Instituut Gezond Leven een interactieve vorming “Als kleine kinderen groot worden” ontwikkeld, specifiek gericht op ouders van tieners (10-15 jaar), met een apart aanbod rond gamen.

Conclusie

Gamen kan een positieve invloed hebben op kinderen, maar het is belangrijk om een gezonde balans te bewaken en de mogelijke risico’s te kennen. Ouderlijk toezicht, open communicatie en het stellen van duidelijke grenzen zijn essentieel voor een verantwoorde gamecultuur. Het is belangrijk om te onthouden dat gamen op zichzelf niet negatief is, zolang het niet ten koste gaat van andere activiteiten en de ontwikkeling van het kind. Als ouders zich zorgen maken, is het belangrijk om hulp te zoeken en de beschikbare bronnen te raadplegen.

Bronnen

1. OpGroeiin046
2. Marktplaats - Grip op Gamen
3. Thuisblijfmama.be - Hoe voed ik mijn kind op tot een gezonde gamer
4. Mamabaas.be - Tieners en gamen
5. JMOuders.nl - Gamen: positieve invloed op kinderen
6. Ivoox - Aflevering 52: Lin Weeteling, hooggevoeligheid en gamen
7. TheParentalCoach - Grenzen stellen zonder strijd
8. Cijfers Trimbos - Scholierenmonitor (ouders)
9. Quest.nl - Gamen of buitenspelen
10. VAD - Als kleine kinderen groot worden
11. Cijfers Trimbos - Scholierenmonitor (conclusie)
12. Desintnykster.nl - Informatieavond voor ouders over mediagebruik
13. Positief Opvoeden - Game over of game on
14. De-nfg.nl - ADHD en mediagebruik