Genderneutraal opvoeden: Wat betekent dat voor ouders en kinderen?

In de huidige maatschappelijke context is het begrip ‘genderneutraal opvoeden’ steeds vaker onderwerp van gesprekken. Het betreft een opvoedingsstijl waarbij kinderen niet worden beïnvloed door traditionele genderrollen. In plaats daarvan worden ze aangemoedigd om zichzelf te zijn, zonder dat er sprake is van onderscheid tussen jongens en meisjes. Dit artikel beschrijft wat genderneutraal opvoeden inhoudt, hoe ouders dit in de praktijk kunnen brengen, en welke voordelen en uitdagingen hierbij horen.

Wat is genderneutraal opvoeden?

Genderneutraal opvoeden betekent dat er geen onderscheid wordt gemaakt tussen de seksen en de daaraan toegeschreven eigenschappen, gedragingen en voorkeuren. Dit betekent dat kinderen vrij zijn om keuzes te maken op basis van hun eigen voorkeuren, zonder dat er sprake is van een bepaalde verwachting van het gedrag van jongens of meisjes. Bijvoorbeeld: een jongen mag spelen met poppen, en een meisje mag spelen met auto’s. Het gaat er dus niet om alle mannelijkheid of vrouwelijkheid uit te sluiten, maar juist om kinderen van beide aspecten iets mee te geven. Ze ermee in aanraking te brengen. Een kind leert zo de wereld te ontdekken, met alle mogelijkheden die er zijn. En ontdekt de eigen identiteit doordat het helemaal zichzelf mag en kan zijn. Zonder, al dan niet bewuste, beïnvloeding door de omgeving op hoe het zich hoort te gedragen.

Verschil tussen geslacht en gender

Een belangrijk onderscheid in het begrip genderneutraal opvoeden is dat het verschil tussen geslacht en gender wordt geaccepteerd. Het geslacht wordt bepaald door hoe je lichaam eruit ziet. Gender gaat erover of iemand zich een man, een vrouw of iets anders voelt. Gender is dus niet altijd gelijk aan het geslacht. Een kind kan bijvoorbeeld het lichaam hebben van een jongen, maar zich geen jongen voelen.

Wat zijn de basisprincipes van genderneutraal opvoeden?

De basisprincipes van genderneutraal opvoeden zijn als volgt:

1. Vrije keuze in speelgoed en activiteiten: Laat kinderen zelf kiezen met welk speelgoed ze spelen en welke activiteiten ze ondernemen. Dit betekent dat een jongen net zo goed met poppen kan spelen als een meisje met auto’s.
2. Gelijkheid en respect: Benadruk gelijkheid en respect voor iedereen, ongeacht gender.
3. Open communicatie: Creëer een sfeer waarin kinderen zich vrij voelen om te praten over hun gevoelens, gedachten en vragen over gender.
4. Vermijd genderstereotypen: Probeer stereotypes in taalgebruik en gedrag te vermijden. Dit omvat ook het kritisch bekijken van mediainhoud en boeken.

Voordelen van genderneutraal opvoeden

Genderneutraal opvoeden biedt verschillende voordelen. Kinderen die vrij zijn om zichzelf te zijn, ontwikkelen vaak een sterker zelfvertrouwen. Daarnaast leert het kind om meer empathie en openheid te tonen naar anderen. Ook leert het kind dat er meer is dan de traditionele man/vrouw-categorieën, wat leidt tot een breder wereldbeeld.

Uitdagingen bij genderneutraal opvoeden

Bij het kiezen voor een genderneutrale opvoedingsstijl komen ouders en kinderen voor specifieke uitdagingen te staan die vragen om zorgvuldige overweging en aanpak. Maatschappelijke druk en onbegrip kunnen een probleem zijn. Het hanteren van een genderneutrale opvoedingsstijl kan leiden tot onbegrip of zelfs kritiek vanuit de maatschappij. Dit kan variëren van subtiele opmerkingen tot openlijke afkeuring vanuit familieleden, vrienden en kennissen. Kinderen kunnen op school of in andere sociale situaties te maken krijgen met vragen of zelfs pestgedrag van leeftijdsgenoten die niet bekend zijn met of niet begrijpen waarom zij niet volgens traditionele genderrollen leven. Deze maatschappelijke druk kan voor zowel ouders als kinderen emotioneel belastend zijn en vraagt om een sterke overtuiging en vaak uitleg over de keuzes die gemaakt worden.

Praktische tips voor genderneutraal opvoeden

Er zijn verschillende praktische tips om genderneutraal op te voeden. Hieronder staan enkele van de belangrijkste:

1. Diversiteit in speelgoed en boeken: Bied een breed scala aan speelgoed en boeken aan die niet specifiek op één gender gericht zijn.
2. Discussieer over stereotypen: Praat met je kinderen over genderstereotypen die ze tegenkomen in de media, op school, of in hun sociale omgeving.
3. Stimuleer zelfexpressie: Moedig kinderen aan om zichzelf te uiten, zowel in kledingkeuze als in activiteiten.
4. Wees een rolmodel: Laat zien dat jij als ouder ook voorbij traditionele genderrollen denkt en handelt.

Hoe zien ouders dit op de opvang?

Op de opvang worden kinderen gezien als individuen. Hierbij wordt rekening gehouden met verschillen tussen meisjes en jongens, en kinderen krijgen ruimte voor bepaalde voorkeuren. Zo kunnen typische jongens- of meisjesactiviteiten worden gestimuleerd, maar wordt er ook gekeken naar de keuzes van de kinderen. Ze mogen zelf kiezen met wie en wat ze willen spelen. Of het nu een meisje is die met auto’s speelt of een jongen die zich verkleedt als prinses.

Boekentips voor kinderen

Er zijn ook boekjes op de markt waarmee je gender en identiteit al met heel jonge kinderen bespreekbaar maakt, en op een speelse manier kennis laat maken met ‘anderszijn’ en waardering van anderen. Zoals Het lammetje dat een varken is, voor kinderen in de leeftijd van 4-7 jaar. En wat dacht je van een titel als Honden doen niet aan ballet, (4-7 jaar). En het boekje Wij zijn bijzonder, misschien zijn wij een wonder (voorlezen vanaf 5 jaar, zelf lezen vanaf 8 jaar).

De rol van de Alliantie Genderdiversiteit

De Alliantie Genderdiversiteit wil gendernormen beïnvloeden en meer ruimte, meer flexibiliteit, en meer diversiteit in gender creëren. Ze werkt aan het bevorderen van een maatschappij waarin kinderen vrij zijn om zichzelf te zijn, zonder traditionele genderrollen. Ze biedt tips en huntevenementen aan waarin ouders en onderwijsers kunnen leren met genderdiversiteit om te gaan.

Conclusie

Genderneutraal opvoeden is een opvoedingsstijl waarin kinderen vrij zijn om zichzelf te zijn, zonder dat er sprake is van traditionele genderrollen. Het is een manier om kinderen te helpen hun eigen identiteit te ontwikkelen, zonder beïnvloeding door de omgeving. Ouders die dit kiezen, moeten zich bewust zijn van de uitdagingen die hierbij horen, zoals maatschappelijke druk en onbegrip. Maar de voordelen zijn groot: kinderen leren zichzelf te zijn, empathie en openheid te tonen, en een breder wereldbeeld te ontwikkelen.

Bronnen

1. Genderneutraal opvoeden: wat dat nu eigenlijk is
2. Genderneutraal opvoeden: er zijn meer smaken dan alleen Barbie of Ken
3. Alliantie Genderdiversiteit
4. Genderneutraal opvoeden: mijn kinderen leren dat zij volledig zichzelf kunnen zijn
5. Opvoedtip: genderneutraal opvoeden
6. Copvodden: waar zijn we bang voor?
7. Janneke Jelies emigratie Spanje probleem
8. Babynamen: Janneke
9. Babynamen: Janneke