Jagen, verzamelen, opvoeden: Een alternatieve aanpak voor een harmonieuzer gezin

In de moderne samenleving zijn ouders vaak op zoek naar manieren om hun kinderen te helpen om te groeien tot verantwoordelijke, behulpzame en zelfverzekerde individuen. Een boek dat deze zoektocht heeft beïnvloed, is Jagen, verzamelen, opvoeden van Michaeleen Doucleff. Dit boek biedt een unieke kijk op het opvoeden van kinderen door de wijsheid van oude culturen, zoals de Maya’s, de Inuit en de Hadzabe, te leren kennen. Deze culturen hebben eeuwenlang praktijken ontwikkeld die gericht zijn op samenwerking, vertrouwen en autonomie in plaats van controle en angst. In dit artikel wordt de kern van het boek uitgebreid besproken, inclusief de lessen die we kunnen leren van deze culturen, de aanpak van opvoeding en de invloed op het gezin.

Inleiding

Jagen, verzamelen, opvoeden is een boek dat op zoek gaat naar oplossingen voor de problemen die veel ouders tegenkomen bij het opvoeden van hun kinderen. Michaeleen Doucleff, een Amerikaanse journaliste en moeder, vertelt hoe ze tijdens haar reis naar verschillende culturen, waaronder de Maya’s, de Inuit en de Hadzabe, lessen leert die ze vervolgens toepast in haar eigen gezin. De kern van het boek is dat kinderen op een natuurlijke manier leren samenwerken, verantwoordelijkheid dragen en zichzelf kunnen ontwikkelen, zonder dat er veel gedrumpeld wordt of bevelen gegeven worden. Deze aanpak leidt tot een groter gevoel van verbondenheid, rust en harmonie binnen het gezin.

De kernprincipes van opvoeding in oude culturen

In het boek worden drie belangrijke principes genoemd die de opvoeding van kinderen in oude culturen bepalen: saamhorigheid, aanmoediging en autonomie. Deze principes vormen de basis van de SAAM-methode, die wordt toegepast in vele culturen wereldwijd.

Saamhorigheid: Samenwerking als kern

In veel oude culturen, zoals de Maya’s, wordt samenwerking als een natuurlijke en onmisbare eigenschap van kinderen gezien. Kinderen hebben een aangeboren drang om samen te werken, in plaats van te concurreren of te strijden. In het boek wordt uitgelegd dat het Westen zich vaak richt op individuele prestaties, terwijl de Maya’s en andere culturen juist op samenwerking en onderlinge ondersteuning letten. Dit leidt er toe dat kinderen zich sneller kunnen ontwikkelen in sociale vaardigheden, zoals helpen, samenwerken en verantwoordelijkheid nemen.

In de praktijk betekent dit dat ouders hun kinderen actief laten meedoen aan taken in het gezin, zoals het helpen met het koken, het opruimen of het verzorgen van dieren. Door dit te doen, leren kinderen niet alleen praktische vaardigheden, maar ook het belang van mededelingen en medewerking. Dit wordt vaak aangeduid als Acomedido, wat in het Spaans zowel behulpzaam als erkentelijk betekent.

Aanmoediging: Vertrouwen in het kind

In tegenstelling tot veel moderne opvoedmethoden, waarbij kinderen vaak worden beloond of bestraft, wordt in oude culturen het vertrouwen in het kind gesteld. De Maya’s en de Hadzabe geven hun kinderen geen beloningen of straffen, maar wel een gevoel van verantwoordelijkheid en betrokkenheid bij het gezin. Dit leidt ertoe dat kinderen zich niet hoeven te verdedigen of te bewijzen, maar juist hun eigen kracht en vermogen kunnen ontwikkelen.

In het boek wordt uitgelegd dat het geven van veel lof of beloningen de intrinsieke motivatie van kinderen kan verminderen. In plaats daarvan wordt er gewerkt aan het leren van zelfstandigheid en verantwoordelijkheid. Dit gebeurt door kinderen te laten meebeslissen, taken te geven die passen bij hun leeftijd en hen te laten zien hoe ze hun eigen bijdrage kunnen leveren aan het gezin.

Autonomie: Vertrouwen in het kind

Autonomie is een van de belangrijkste principes in de opvoeding van oude culturen. Kinderen worden geacht hun eigen keuzes te maken, zolang het binnen bepaalde grenzen valt. Dit betekent dat kinderen niet worden bevolen, maar worden geïnstrueerd op een manier die hun eigen kracht en zelfvertrouwen versterkt.

De Hadzabe, bijvoorbeeld, geven hun kinderen veel autonomie, maar houden ze toch in de gaten. Ze geven geen onophoudende stroom van instructies, maar laten de kinderen zelf beslissen wat ze doen. Dit leidt tot kinderen die zelfverzekerder zijn en zich beter kunnen omgaan met problemen. De ouder zorgt voor een balans tussen vrijheid en verantwoordelijkheid, zodat kinderen zich niet te veel gevoels- of gedragsproblemen oplopen.

Praktische lessen uit oude culturen

Naast de kernprincipes, biedt het boek ook concrete lessen die ouders en opvoeders kunnen toepassen in hun dagelijks leven. Deze lessen zijn gebaseerd op ervaringen uit de verschillende culturen en worden uitgebreid uitgelegd in het boek.

Taken samen doen: Samenwerking in het gezin

Een van de belangrijkste lessen is dat taken niet worden opgedragen, maar samen worden gedaan. In veel culturen wordt het idee van "jij doet het op woensdag, ik doe het op donderdag" afgewezen. In plaats daarvan wordt er gewerkt aan het leren van samenwerking, waarbij ouders en kinderen samenwerken aan taken in het gezin. Dit leidt tot een betere verbintenis tussen ouders en kinderen, en leert het kind ook hoe het met anderen om moet gaan.

Emotionele rust: Beheersing van emoties

In de Inuit-cultuur wordt er veel aandacht besteed aan het beheersen van emoties. Ouders worden aangemoedigd om rustig en kalm te blijven, ook als het kind zich ongezellig gedraagt. In plaats van te schreeuwen of te commanderen, wordt er gewerkt aan het leren van emotiebeheersing. Dit leidt ertoe dat kinderen zich beter kunnen omgaan met frustratie en ongeduld, en dat ouders minder stress ervaren bij het opvoeden.

Samenwerking in het dagelijks leven

Een andere les is dat kinderen vanaf een jonge leeftijd meedoen aan het dagelijks leven van de volwassenen. In veel culturen worden kinderen niet als aparte wezens behandeld, maar als onderdeel van het gezin. Ze leren op een natuurlijke manier hoe het werkt in de wereld van volwassenen, zonder dat er veel wordt geïsoleerd of beveiligd. Dit leidt tot kinderen die zich sneller kunnen ontwikkelen en beter kunnen omgaan met de wereld.

De invloed op het gezin

De toepassing van deze principes leidt tot een betere harmonie binnen het gezin. Kinderen die op deze manier worden opgevoed, zijn vaak beter in het oplossen van problemen, hebben een sterker gevoel van verantwoordelijkheid en zijn meer bereid om mee te werken aan taken in het gezin. Dit leidt tot een gezin dat beter met elkaar overkomt en minder strijd heeft.

In het boek wordt uitgelegd dat de toepassing van deze principes niet alleen het gedrag van het kind beïnvloed, maar ook het gedrag van de ouders. Door te leren om te luisteren, te werken aan samenwerking en vertrouwen in het kind, ontstaat er een betere relatie tussen ouders en kinderen. Dit leidt tot een gezin dat beter met elkaar overkomt, minder spanningen heeft en meer harmonie ervaart.

Conclusie

Jagen, verzamelen, opvoeden biedt een unieke kijk op het opvoeden van kinderen, gebaseerd op de wijsheid van oude culturen. De principes van saamhorigheid, aanmoediging en autonomie vormen de kern van deze opvoedmethode. Door deze principes toe te passen in het dagelijks leven, kunnen ouders en opvoeders een betere relatie opbouwen met hun kinderen, en een gezin creëren dat beter met elkaar overkomt. De lessen die we kunnen leren van deze culturen zijn waardevol en kunnen helpen bij het opvoeden van blije, gezonde en behulpzame kinderen.

Bronnen

1. Jagen, verzamelen, opvoeden - Wat we van oude culturen kunnen leren
2. Jagen, verzamelen, opvoeden - Wat we van oude culturen kunnen leren
3. Jagen, verzamelen, opvoeden
4. Jagen, verzamelen, opvoeden
5. Jagen, verzamelen, opvoeden
6. Ik dacht dat ik een goede ouder was tot ik dit boek las
7. Opvoeden als een jager-verzamelaar in moderne tijden
8. Luisterboek: Jagen, verzamelen, opvoeden