Invloed van opvoeding op eetgedrag van kinderen

Het eetgedrag van kinderen wordt beïnvloed door een combinatie van genetische factoren, omgevingsfactoren en de opvoedstijl van ouders. Hoewel genetica een rol speelt, blijkt uit onderzoek dat de invloed van opvoeding op het eetgedrag van kinderen niet te verwaarlozen is. Dit artikel bespreekt de verschillende opvoedstijlen, de rol van ouders en de invloed van voedingspraktijken op het eetgedrag van kinderen. Daarnaast worden aanbevelingen gegeven voor ouders die hun kinderen een gezonde eetopvoeding willen geven.

De rol van opvoedstijlen

Er zijn vier belangrijke opvoedstijlen die het eetgedrag van kinderen beïnvloeden: autoritaire, toegevende, verwaarlozende en gezaghebbende opvoeding. Elke stijl heeft een unieke invloed op de eetgewoonten van kinderen.

Autoritaire opvoeding

Autoritaire ouders stellen duidelijke regels en verwachten gehoorzaamheid. Ze verplichten het kind bijvoorbeeld om het bord leeg te eten. Deze stijl wordt met ongunstig eetgedrag in verband gebracht, zoals een lagere groente- en fruitconsumptie. Onderzoek toont aan dat kinderen van autoritaire ouders minder geneigd zijn om nieuwe voedingsmiddelen te proberen en minder variatie in hun eetgedrag hebben.

Toegevende opvoeding

Toegevende ouders proberen zich op een niet-straffende, accepterende en bevestigende manier te gedragen. Ze laten het kind bijvoorbeeld eten wat het wil. Deze opvoedstijl houdt verband met meer frisdrankconsumptie, het eten van meer snoep en minder groenten. Onderzoek wijst uit dat kinderen van toegevende ouders vaker ongezonde voedingskeuzes maken.

Verwaarlozende opvoeding

Verwaarlozende ouders hebben lage verwachtingen van zelfcontrole van het kind en tonen weinig gevoeligheid. Deze opvoedstijl hangt samen met een hogere BMI bij kinderen. Onderzoek toont aan dat kinderen van verwaarlozende ouders vaker last hebben van overgewicht.

Gezaghebbende opvoeding

Gezaghebbende ouders verwachten zelfcontrole van het kind maar zijn ook gevoelig en betrokken. Regels over gezonde voedselinname, bijvoorbeeld het iedere keer proeven van eten, worden gecombineerd met warmte en betrokkenheid. Deze opvoedstijl draagt bij aan de ontwikkeling van gezonde eetgewoonten. Onderzoek wijst uit dat kinderen van gezaghebbende ouders gezonder eten en meer bewegen.

De invloed van ouders op het eetgedrag van kinderen

Ouders spelen een cruciale rol in het aanleren van gezonde of ongezonde eetgewoonten. Het eetgedrag van ouders heeft invloed op dat van hun kinderen, vooral voor wat betreft de vet- en energie-inname. Het gebruik van bepaalde voedingsmiddelen door de ouders heeft meer invloed op het consumptiegedrag van de kinderen dan het gebruik door leeftijdsgenoten. Bijvoorbeeld het gebruik van frisdranken.

De sfeer aan tafel speelt een belangrijke rol in het eetgedrag van kinderen. Een ontspannen sfeer bevordert het eten, terwijl negatief commentaar over het eetgedrag van het kind de eetlust verder dalen kan. Ouders die hun kinderen aanmoedigen of bestraffen op basis van hun eetgedrag, kunnen hierdoor leren om te luisteren naar hun hongergevoel. De portiegrootte wordt dan bepaald door interne signalen in plaats van externe.

Voedingspraktijken en eetopvoeding

Voedingspraktijken zijn gedragingen van ouders om invloed uit te oefenen op wat een kind eet. Zo kunnen ouders een dwingende controle uitoefenen bijvoorbeeld door bepaald eten te verbieden. Dat verbieden kan het verlangen van het kind voor het 'verboden' voedsel juist aanwakkeren. Het werkt dan juist averechts. Ouders die een ongezonde voeding bepalen, kunnen hierdoor bijdragen aan het ontstaan van eetproblemen bij kinderen.

De invloed van omgeving en externe factoren

De invloed van de omgeving op het eetgedrag van kinderen is groot. Reclame speelt een belangrijke rol in het bepalen van voedingskeuzes van kinderen. Op kinderzenders wordt gedurende 10 tot 15% van de tijd reclame gemaakt. Kinderen herkennen producten waarvoor reclame wordt gemaakt, vooral als deze verbonden zijn aan gratis speelgoed met tv-figuren. In een supermarkt zijn veel kinderartikelen te koop. Hoe vaker kinderen reclame zien, hoe vaker ze om die producten gaan vragen. Het gaat hierbij met name om ongezonde en dikmakende voedingswaren, waardoor voorkeuren voor energierijke en voedingsstofarme voeding kunnen toenemen.

De invloed van genetica op het eetgedrag

Hoewel de invloed van opvoeding op het eetgedrag van kinderen groot is, blijkt uit onderzoek dat genetische factoren ook een rol spelen. Kieskeurig eetgedrag bij kinderen ligt meer aan genen dan aan opvoeding. Onderzoek naar genetische aanleg toont aan dat genetische factoren voor 60 procent bijdragen aan de variatie in kieskeurig eetgedrag bij kinderen van 16 maanden oud. Dit aandeel stijgt naar 74 tot 84 procent bij kinderen tussen de 3 en 13 jaar.

Aandachtspunten bij het aanleren van gezonde eetgewoonten

Bij het aanleren van gezonde eetgewoonten is aandacht voor het voorbeeld dat ouders geven. Kinderen leren eten door ervaring en imitatie. Het is daarom belangrijk dat ouders zelf het goede voorbeeld geven. Zien eten doet eten; ook het voorbeeld van andere kinderen draagt hieraan bij. Een cognitieve benadering is niet effectief bij jonge kinderen. Het is daarom belangrijk om kinderen te laten experimenteren met nieuwe smaken en voedingsmiddelen.

Ondersteuning voor ouders bij het aanleren van gezonde eetgewoonten

Ouders kunnen hun kinderen helpen bij het aanleren van gezonde eetgewoonten door actief deel te nemen aan het eten en door gezonde voedingskeuzes te maken. Het aanbieden van een gevarieerd menu en het betrekken van kinderen bij het koken, kunnen helpen bij het ontwikkelen van een positief eetgedrag. Ouders moeten ook aandacht besteden aan de sfeer aan tafel. Een ontspannen sfeer bevordert het eten, terwijl negatief commentaar over het eetgedrag van het kind de eetlust verder dalen kan.

Conclusie

De invloed van opvoeding op het eetgedrag van kinderen is groot. De opvoedstijl van ouders speelt een cruciale rol in het aanleren van gezonde of ongezonde eetgewoonten. Ouders die een gezaghebbende opvoedstijl hanteren, draagen bij aan gezonde eetgewoonten bij hun kinderen. Daarnaast is de invloed van genetica ook niet te verwaarlozen. Ouders moeten hun kinderen helpen bij het aanleren van gezonde eetgewoonten door actief deel te nemen aan het eten en door gezonde voedingskeuzes te maken. Het aanbieden van een gevarieerd menu en het betrekken van kinderen bij het koken, kunnen helpen bij het ontwikkelen van een positief eetgedrag. Ouders moeten ook aandacht besteden aan de sfeer aan tafel. Een ontspannen sfeer bevordert het eten, terwijl negatief commentaar over het eetgedrag van het kind de eetlust verder dalen kan.

Bronnen

1. Voedingscentrum - Factsheet invloed van opvoeding op eetgedrag van kinderen
2. NICE - Per leeftijd: rol van de ouders bij aanleren van gezond eetgedrag
3. JGZ-richtlijn voeding en eetgedrag
4. Voedingscentrum - Factsheet invloed van omgeving op eetgedrag
5. Medisch Contact - Kieskeurig eetgedrag kinderen ligt meer aan genen dan aan opvoeding
6. Metronieuws - Eetpatroon onderzoekspsycholoog kinderen ouders
7. GroenKennisNet - Opvoeders beïnvloeden eetgedrag
8. JGZ-richtlijn voeding en eetgedrag
9. Healthy Lives - Voeding kinderen
10. CJGML - Invloed van ouders op gezonde voeding van pubers