Onderwijs en verbondenheid met Israël in de jeugd
juli 7, 2025
In de moderne samenleving is de opvoeding van kinderen steeds complexer geworden. De veranderingen in de maatschappij, de opvattingen over veiligheid en het gebruik van technologie hebben een diepe invloed op de manier waarop ouders en onderwijsinstellingen met kinderen omgaan. Een van de kernproblemen is het zogenaamde “interfereren met opvoeding”, oftewel het onbedoelde of bedoelde inmengen in de ontwikkeling van kinderen. Dit artikel onderzoekt de gevolgen van deze interferentie, de rol van ouders en pedagogen, en het belang van autonomie in de opvoeding.
De veranderingen in opvoedingspraktijken
Uit verschillende bronnen blijkt dat de opvattingen over opvoeding zijn veranderd. In de jaren zestig en zeventig was het gebruikelijk dat kinderen op eigen gevaar naar school gingen. In 1971 gingen 80% van de 7- en 8-jarigen in het Verenigd Koninkrijk alleen naar school, terwijl dit percentage in 1990 daalde naar 9%. Dit wijst op een groeiende zorg om veiligheid en bescherming, wat op zijn beurt leidt tot een grotere supervisie van kinderen. Daarnaast is de bewegingsruimte van kinderen afgenomen, hoewel ze wel een groter actieradius hebben, bijvoorbeeld door het gebruik van vliegtuigen. Echter, deze grotere actieradius gaat wel altijd gepaard met toezicht.
In de hedendaagse maatschappij wordt vaak gekeken naar risico’s en wordt er gekeken naar het vermijden van ongezonde situaties. Dit leidt tot een cultureel verschijnsel dat “risicovermijding” wordt genoemd. In de postmoderne opvoeding wordt het risico gezien als een gevaar dat moet worden gemeden, in plaats van als een natuurlijk deel van het leven. Dit heeft gevolgen voor de ontwikkeling van kinderen, die minder kans krijgen om risico’s te nemen en zelf te leren omgaan met onzekerheid.
Hyperintensief ouderschap: een nieuw fenomeen?
In de 21e eeuw is het zogenaamde “hyperintensief ouderschap” een veelvoorkomend verschijnsel geworden. Dit betekent dat ouders hun kinderen op allerlei manieren proberen te beïnvloeden, met het oog op hun prestaties en veiligheid. Dit kan leiden tot een situatie waarin kinderen nauwelijks kans krijgen om zelfstandig te leren en risico’s te nemen. Ouders zien hun opvoeding als een persoonlijk project, waarbij ze ervan uitgaan dat hun acties directe invloed hebben op de ontwikkeling van hun kind.
Een van de kenmerken van dit type ouderschap is het “helikopterouderschap”, waarbij ouders alles willen regelen om hun kind te beschermen tegen negatieve ervaringen. Dit leidt tot een beperking van de autonomie van kinderen en kan hun vermogen om zelfstandig te denken en te handelen ondermijnen. Ook is er sprake van een sterke competitie tussen ouders, wat leidt tot een gevoel van onzekerheid en onzekerheid over hun eigen opvoedingsstrategieën.
De rol van de leerkracht in de opvoeding
In de onderwijspraktijk speelt de leerkracht een cruciale rol. De visie op de leerkracht als intellectueel, die open staat voor diversiteit en de rol van de persoonlijke inspanningen van de leerkracht, is belangrijk voor de ontwikkeling van de leerling. Dit betekent dat de leerkracht niet alleen een uitvoerder is van curricula, maar ook een persoon is die in staat is om op basis van de behoeften van de leerlingen en de bredere context van de school, beslissingen te nemen.
Deze visie op de leerkracht als intellectueel is in lijn met de kritisch-pedagogische benadering, waarbij het belang van de persoonlijke invloed van de leerkracht wordt erkend. Het is belangrijk dat de leerkracht niet alleen de kennis overbrengt, maar ook de ontwikkeling van de leerling ondersteunt en stimuleert. Dit kan leiden tot een betere ontplooiing van de leerling in een democratische samenleving.
De impact van psychopathologie op de opvoeding
In sommige gevallen kan de opvoeding van kinderen worden beïnvloed door psychopathologie. In de adolescentie stijgt het aantal psychische stoornissen aanzienlijk, en dit heeft invloed op de relatie tussen ouders en kinderen. Als reactie op het escalerende gedrag kunnen ouders vaak extremen aanpakken, bijvoorbeeld door alle verantwoordelijkheid van hun kind over te nemen of, integendeel, hun kind te veel verantwoordelijkheid te geven. Dit leidt tot onvoorspelbaarheid en kan het mentaliserend vermogen van zowel ouders als kinderen ondermijnen.
In dergelijke gevallen is het belangrijk dat ouders en kinderen in een veilige omgeving werken aan hun mentale ontwikkeling. Een techniek die hierbij helpt is de “mentalizing loop”, waarbij de therapeut de interacties tussen gezinsleden observeert en probeert om de mentale toestanden van iedereen te begrijpen. Dit kan leiden tot rijkere en begripvollere interacties in het gezin.
De rol van culturele verschillen in de opvoeding
De opvoeding van kinderen is ook sterk beïnvloed door culturele verschillen. In sommige traditionele samenlevingen is er geen expliciete opvoeding, maar wordt het kind opgeleid door deel te nemen aan volwassen activiteiten. Hierbij is de verantwoordelijkheid voor het leren en de ontwikkeling van het kind meer bij het kind zelf, en wordt er gekeken naar autonomie en initiatief van het kind. In tegenstelling tot het hyperintensieve ouderschap in het Westen, waar ouders vaak hun kinderen willen beschermen tegen negatieve ervaringen, wordt in deze culturen de rol van het kind in de ontwikkeling meer gewaardeerd.
Deze verschillen in opvoedingspraktijken kunnen leiden tot uitdagingen bij migratie, waarbij de opvoeding van kinderen niet langer kan worden geïdentificeerd met de tradities van het thuisland. In plaats daarvan ontstaan er nieuwe vormen van opvoeding, gebaseerd op de interactie tussen verschillende culturele tradities. Dit benadruidt het belang van een flexibele en open opvoedingsbenadering, die rekening houdt met de behoeften van elk kind.
Conclusie
De opvoeding van kinderen is een complexe taak, die beïnvloed wordt door talloze factoren, waaronder de maatschappelijke ontwikkelingen, culturele verschillen en psychologische problemen. Het interfereren met opvoeding, zoals het te veel bepalen van de keuzes van het kind of het vermijden van risico’s, kan leiden tot een beperking van de autonomie en het vermogen van het kind om zelfstandig te leren. Het is belangrijk dat ouders en pedagogen zich realiseren dat kinderen hun eigen ervaringen en risico’s moeten leren omgaan met, en dat de opvoeding van kinderen moet werken aan hun onafhankelijkheid en zelfvertrouwen. In een moderne samenleving is het belangrijk om de balans te vinden tussen bescherming en autonomie, en om de opvoeding van kinderen te laten lopen op basis van hun eigen behoeften en potentie.
Vorige week een nieuwe gevel bij de BSO gekregen. Nieuwe kozijnen, nieuw glas en deur.
