Onderwijs en verbondenheid met Israël in de jeugd
juli 7, 2025
De kwaliteit van de kinderopvang is van groot belang voor de ontwikkeling van kinderen. Dit geldt zowel voor hun emotionele veiligheid als voor het opbouwen van persoonlijke en sociale competenties. Een cruciale factor bij de uitvoering van deze taken zijn de interactievaardigheden van de pedagogische medewerkers. Deze vaardigheden vormen de basis voor het realiseren van de vier pedagogische basisdoelen, die als richtsnoeren dienen voor het handelen van kinderopvanginstellingen. In dit artikel wordt dieper ingegaan op de verschillende interactievaardigheden, de rol daarvan in de ontwikkeling van kinderen en hoe deze in het kader van de pedagogische basisdoelen worden toegepast.
Interactievaardigheden als kern van de pedagogische kwaliteit
De pedagogische kwaliteit van kinderopvang wordt sterk bepaald door de interactievaardigheden van de professionals. Dit betekent dat de manier waarop pedagogisch medewerkers en gastouders met kinderen omgaan, een grote invloed heeft op hun welzijn en ontwikkeling. Goede interactie tussen de pedagogisch professional en een kind verbetert het welzijn en de ontwikkeling van het kind, vooral bij jonge kinderen. Dit komt doordat zij nog weinig regie kunnen voeren op hun eigen gedrag, activiteiten en sociale contacten. De steun en begeleiding van de pedagogisch medewerkers is daarom voor hen extra belangrijk.
Er zijn verschillende soorten interactievaardigheden, die kunnen worden ingedeeld in basale en educatieve interactievaardigheden. Basale interactievaardigheden zijn noodzakelijk voor kinderen om zich prettig en gezien te voelen op de kinderopvang. Educatieve interactievaardigheden zijn belangrijk om kinderen de kans te geven om zichzelf en elkaar te ontdekken en om nieuwe dingen te leren. De zes interactievaardigheden, zoals beschreven in de bronnen, zijn onderverdeeld in deze twee categorieën.
Basale interactievaardigheden
De basale interactievaardigheden omvatten:
- Sensitieve responsiviteit: Dit is de vaardigheid om gevoelig te zijn voor wat kinderen bezighoudt. Je merkt signalen en behoeften van kinderen op, begrijpt ze of probeert ze te begrijpen. Je bent ook in staat om daar passend op te reageren. Zo geef je kinderen het gevoel dat ze worden gezien.
- Respect voor autonomie: Dit betekent dat je kinderen de ruimte geeft om zelf oplossingen te vinden en keuzes te maken. Om eigen ideeën in te brengen en dingen zelf te doen.
- Structureren en grenzen stellen: Je biedt kinderen houvast door te structureren en grenzen te stellen. Zo weten kinderen waar ze aan toe zijn. Het zorgt voor voorspelbaarheid en helpt bij het zelfvertrouwen. Grenzen, afspraken en regels zorgen ervoor dat kinderen weten wat er van hen verwacht wordt.
Deze vaardigheden zijn essentieel om een gevoel van veiligheid en geborgenheid te creëren bij kinderen. Ze helpen kinderen om zich veilig en gezien te voelen, waardoor ze met zelfvertrouwen de wereld kunnen ontdekken.
Educatieve interactievaardigheden
De educatieve interactievaardigheden omvatten:
- Praten, uitleggen en luisteren: Door veel met de kinderen te praten, uit te leggen en te luisteren, bied je ze de gelegenheid om hun wereld en hun gevoelsleven te begrijpen. Zo leren ze zich uit te drukken.
- Ontwikkelingsstimulering: Je handelen kan kinderen helpen bij hun ontwikkeling. Bijvoorbeeld door hun nieuwsgierigheid te prikkelen. Of hen te stimuleren bij een activiteit die ze nog net niet zelf kunnen en waarmee ze weer een stapje in hun ontwikkeling kunnen maken.
- Begeleiden van interacties tussen kinderen: Als pedagogisch medewerker zorg je voor omstandigheden waarin kinderen met elkaar kunnen spelen. Zo nodig begeleid je de kinderen daarbij. Daarmee zorg je ervoor dat kinderen zich veilig voelen bij elkaar en help je hen om positieve relaties op te bouwen.
Deze vaardigheden zijn cruciaal voor het stimuleren van de ontwikkeling van kinderen, zowel op persoonlijk als op sociaal niveau. Ze helpen kinderen om te leren omgaan met andere kinderen, om te leren communiceren en samenwerken, en om zichzelf beter te begrijpen.
Pedagogische basisdoelen en hun betekenis
De vier pedagogische basisdoelen, geformuleerd door professor J.M.A. Riksen-Walraven, vormen de basis voor het pedagogisch beleid van kinderopvanginstellingen. Deze doelen zijn:
- Emotionele veiligheid: Een kind moet zich (fysiek en emotioneel) veilig en geborgen voelen. Pas als die basis er ligt, kan het vol zelfvertrouwen de omgeving gaan ontdekken, ervaringen opdoen en zich spelenderwijs ontwikkelen.
- Ontwikkeling van persoonlijke competenties: Kinderen moeten leren om zichzelf te begrijpen, te kunnen functioneren en te kunnen omgaan met problemen.
- Ontwikkeling van sociale competenties: Kinderen moeten leren om met anderen om te gaan, te communiceren, samen te werken en conflicten op te lossen.
- Eigen maken van normen en waarden: Kinderen moeten leren om te leren omgaan met de algemeen aanvaarde waarden en normen in de samenleving, zoals eerlijkheid en respect voor anderen.
Deze basisdoelen vormen de kern van het pedagogisch beleid. Ze bepalen hoe kinderen worden begeleid en ondersteund in hun ontwikkeling. De interactievaardigheden van de pedagogische medewerkers spelen hierbij een cruciale rol. Ze bepalen namelijk in hoge mate de kwaliteit van de ervaringen die kinderen opdoen in de kinderopvang.
De rol van interactievaardigheden bij het realiseren van de pedagogische basisdoelen
De interactievaardigheden van de pedagogische medewerkers zijn van belang bij het realiseren van de vier pedagogische basisdoelen. Hieronder wordt uitgelegd hoe dit werkt.
Emotionele veiligheid
Emotionele veiligheid is de meest basale pedagogische doelstelling. Het bieden van een gevoel van veiligheid is van primair belang. Niet alleen omdat het bijdraagt aan het welzijn van de kinderen nu, maar ook omdat een onveilig klimaat het realiseren van de andere pedagogische doelstellingen in de weg staat. Als een kind zich niet veilig voelt, gaat het niet op ontdekking uit en durft het geen nieuwe uitdagingen aan te gaan. Het kind ontwikkelt geen zelfvertrouwen en er kan geen sprake zijn van innerlijke groei door positieve ervaringen.
De interactievaardigheden van de pedagogische medewerkers spelen hierbij een cruciale rol. Ze zorgen ervoor dat kinderen zich veilig en gezien voelen. Dit gebeurt onder andere door sensitiëviteit en responsiviteit te tonen, respect voor autonomie te geven en grenzen te stellen. Door deze vaardigheden toe te passen, helpen pedagogische medewerkers kinderen om zich veilig en geborgen te voelen.
Ontwikkeling van persoonlijke competenties
De ontwikkeling van persoonlijke competenties is gericht op de ontwikkeling van brede persoonskenmerken zoals veerkracht, zelfstandigheid, zelfvertrouwen en flexibiliteit. Deze kenmerken helpen kinderen om allerlei typen problemen adequaat aan te pakken en zich goed aan te passen aan veranderende omstandigheden.
De interactievaardigheden van de pedagogische medewerkers zijn hierbij van belang. Ze helpen kinderen om te leren omgaan met hun eigen gedrag en activiteiten. Bijvoorbeeld door hen te stimuleren bij een activiteit die ze nog net niet zelf kunnen en waarmee ze weer een stapje in hun ontwikkeling kunnen maken. Ook door hen te laten praten over wat ze fijn, lastig of verdrietig vinden, leren ze hun gevoelens en ervaringen te begrijpen.
Ontwikkeling van sociale competenties
De ontwikkeling van sociale competenties omvat een scala aan sociale kennis en vaardigheden, zoals het zich in een ander kunnen verplaatsen, kunnen communiceren, samenwerken, anderen helpen, conflicten voorkomen en oplossen, en het ontwikkelen van sociale verantwoordelijkheid.
De interactievaardigheden van de pedagogische medewerkers spelen hierbij een cruciale rol. Ze helpen kinderen om te leren omgaan met andere kinderen, om te leren communiceren en samenwerken, en om conflicten op te lossen. Dit gebeurt onder andere door hen te begeleiden in hun interacties met anderen en hen te leren omgaan met de normen en waarden in de samenleving.
Eigen maken van normen en waarden
Het eigen maken van normen en waarden is van belang voor de ontwikkeling van kinderen tot zelfstandige en evenwichtige personen. Door aan kinderen uit te leggen wat in een bepaalde situatie goed is om te doen, leren kinderen hoe zij zich moeten gedragen. Je legt aan kinderen de gewoonten en de regels uit die we met elkaar hebben afgesproken, en helpt hen om zich eraan te houden.
De interactievaardigheden van de pedagogische medewerkers zijn hierbij van belang. Ze helpen kinderen om te leren omgaan met de normen en waarden in de samenleving. Dit gebeurt onder andere door hen te stimuleren om op een open manier kennis te maken met de algemeen aanvaarde waarden en normen in de samenleving.
Samenwerking en het begeleiden van interacties
Een van de belangrijkste taken van pedagogische medewerkers is het begeleiden van de interacties tussen kinderen. Dit gebeurt onder andere door hen te helpen bij het oplossen van conflicten en door hen te leren omgaan met andere kinderen. Dit gebeurt niet alleen in de groep, maar ook bij het spelen en leren.
De interactievaardigheden van de pedagogische medewerkers zijn hierbij van belang. Ze helpen kinderen om te leren omgaan met andere kinderen, om te leren communiceren en samenwerken, en om conflicten op te lossen. Dit gebeurt onder andere door hen te begeleiden in hun interacties met anderen en hen te leren omgaan met de normen en waarden in de samenleving.
Conclusie
Interactievaardigheden zijn cruciaal voor de ontwikkeling van kinderen in de kinderopvang. Ze spelen een belangrijke rol bij het realiseren van de vier pedagogische basisdoelen, namelijk emotionele veiligheid, ontwikkeling van persoonlijke competenties, ontwikkeling van sociale competenties en het eigen maken van normen en waarden. De interactievaardigheden van de pedagogische medewerkers zijn hierbij van belang. Ze helpen kinderen om zich veilig en gezien te voelen, om te leren omgaan met andere kinderen, om te leren omgaan met de normen en waarden in de samenleving en om te leren omgaan met hun eigen gedrag en activiteiten. Door deze vaardigheden toe te passen, helpen pedagogische medewerkers kinderen om zichzelf en elkaar te ontdekken en om nieuwe dingen te leren.
Vorige week een nieuwe gevel bij de BSO gekregen. Nieuwe kozijnen, nieuw glas en deur.
