Onderwijs en verbondenheid met Israël in de jeugd
juli 7, 2025
In de wereld van kinderopvang en onderwijs speelt de opvoeding een centrale rol bij het ontwikkelen van een kind. Er zijn verschillende manieren waarop ouders of opvoeders met hun kinderen omgaan. Een van de belangrijkste verschijnsels in de opvoedingsleer is de intentionele opvoeding, een concept dat steeds vaker in de praktijk komt. In dit artikel bespreiden we wat intentionele opvoeding is, hoe het verschijnt in de praktijk, en waarom het belangrijk is voor zowel ouders als kinderen.
Wat is intentionele opvoeding?
De term intentionele opvoeding verwijst naar een vorm van opvoeding waarin ouders of opvoeders bewust en gericht proberen de ontwikkeling van hun kind te beïnvloeden. In tegenstelling tot de functionele opvoeding, waarbij het vooral om de dagelijkse omgang en de natuurlijke invloed van ouders op kinderen gaat, gaat het bij de intentionele opvoeding om een meer bewuste en gestructureerde aanpak.
In de bronnen wordt duidelijk gemaakt dat het om een vorm van sturing gaat waarbij de opvoeders bewust hun rol als rolmodel en begeleider opnemen. Ze richten hun gedrag en interacties op het kind gericht op het stimuleren van bepaalde vaardigheden, waarden en gedragspatronen. Dit kan bijvoorbeeld gebeuren door specifieke opvoedingsdoelen te stellen, zoals het ontwikkelen van zelfstandigheid, verantwoordelijkheid of sociaal gedrag.
De bron [1] legt uit dat de functionele opvoeding het vooral heeft over de dagelijkse omgang tussen ouders en kinderen, waarbij ouders onbewust als rolmodel fungeren. Bij de intentionele opvoeding daarentegen is de opvoeder actief en gericht op het beïnvloeden van het gedrag en de ontwikkeling van het kind. Het gaat hierbij om een bewuste inspanning om het kind te begeleiden in een bepaalde richting, bijvoorbeeld om een bepaalde morele waarde of cognitieve vaardigheid te ontwikkelen.
Verschillen tussen functionele en intentionele opvoeding
Een belangrijk onderscheid in de opvoedingsleer is het verschil tussen functionele opvoeding en intentionele opvoeding.
De functionele opvoeding is het gevolg van de dagelijkse interacties tussen ouders en kind. Het is een natuurlijke, onbewuste vorm van opvoeding waarbij ouders hun kinderen op een spontane manier beïnvloeden. Bijvoorbeeld door met het kind te spelen, te lachen, of te communiceren, zonder dat ze daar bewust een doel aan hebben. Deze vorm van opvoeding is vaak spontaan en ongepland, maar heeft wel een sterke invloed op het gedrag en de ontwikkeling van het kind.
De intentionele opvoeding daarentegen is een bewuste, geplande vorm van opvoeding. Hierbij heeft de opvoeder een duidelijk doel voor ogen, zoals het stimuleren van zelfstandigheid, het leren omgaan met gevoelens, of het ontwikkelen van een bepaalde morele waarde. De opvoeder richt zijn handelen op het bereiken van dit doel en probeert dit door gerichte interacties en strategieën te bereiken.
In bron [1] wordt dit duidelijk uitgelegd: “Het eerste betreft de dagelijkse omgang tussen ouders en kinderen, de huis-tuin-en-keukendingen, de intuïtieve en vanzelfsprekende manier waarin ouders op het gedrag van kinderen reageren. Onbewust fungeren ouders daarmee als een belangrijk rolmodel voor hun kinderen. Bij de intentionele opvoeding gaat het om een meer nadrukkelijke vorm van sturing. Het optreden van ouders is er dan bewust op gericht het gedrag van kinderen te beïnvloeden of de kinderlijke ontwikkeling te stimuleren in een bepaalde richting.”
Waarom is intentionele opvoeding belangrijk?
De opvoeding van kinderen is een complex proces dat zowel culturele, psychologische als maatschappelijke factoren beïnvloedt. De intentionele opvoeding speelt hierin een cruciale rol, omdat het helpt bij het vormen van de persoonlijkheid, het ontwikkelen van vaardigheden en het opbouwen van een gezonde relatie tussen ouders en kind.
In bron [3] wordt uitgelegd dat de opvoeding niet alleen gericht is op het leren van kennis, maar ook op het ontwikkelen van psychische gesteldheden, zoals medemenselijkheid, eerlijkheid, en zelfcontrole. Deze eigenschappen worden vaak gecultiveerd via de intentionele opvoeding. Door bewust te werken aan bepaalde waarden, kunnen ouders hun kinderen helpen om zich goed te kunnen ontplooien in de maatschappij.
De bron [4] benadrukt dat de opvoeding niet alleen gericht is op het leren van bepaalde vaardigheden, maar ook op het ontwikkelen van een zinvolle levenshouding. De opvoedingsdoelen die door de opvoeder worden geformuleerd, moeten voldoen aan bepaalde voorwaarden, zoals het vormen van psychische disposities en het stimuleren van cognitieve ontwikkeling. Dit betekent dat de opvoedingsstrategieën moeten worden afgestemd op de behoeften van het kind en de omgeving waarin het opgroeit.
De rol van de opvoeder in de intentionele opvoeding
In de intentionele opvoeding is de opvoeder niet alleen een rolmodel, maar ook een actieve begeleider en beïnvloeder. De opvoeder moet zijn handelen richten op het bereiken van bepaalde doelen, zoals het stimuleren van zelfstandigheid, het ontwikkelen van sociale vaardigheden, of het leren omgaan met gevoelens.
In bron [4] wordt uitgelegd dat de opvoeder een bepaalde invloed heeft op het gedrag van het kind. Hierbij is het belangrijk dat de opvoeder zowel een emotionele als een intellectuele ondersteuning biedt. Dit kan bijvoorbeeld gebeuren door met het kind te praten, bepaalde situaties te bespreken, of het kind te begeleiden bij het nadenken over zijn gedrag.
De bron [3] benadrukt ook dat de opvoeder in staat moet zijn om de verantwoordelijkheden te delen met het kind. Bijvoorbeeld door het kind te leren om zelf verantwoordelijkheid te nemen, of om te leren om te kiezen tussen verschillende opties. Dit helpt het kind om zich steeds meer te ontwikkelen tot een zelfstandig en verantwoordelijk persoon.
De invloed van culturele en historische contexten
De manier waarop de opvoeding plaatsvindt, hangt sterk af van de culturele en historische context. In bron [3] wordt uitgelegd dat er grote verschillen zijn tussen westerse en niet-westerse culturen in de manier waarop ouders hun kinderen opvoeden. In westerse landen wordt steeds meer aandacht besteed aan de intentionele opvoeding, terwijl dit in niet-westerse culturen vaak minder bewust gebeurt.
In bron [4] wordt uitgelegd dat de opvoeding in veel niet-westerse landen sterk beïnvloed wordt door sociaaleconomische factoren. Bijvoorbeeld door de strijd om het bestaan, waarin het opvoeden primair draait om het voeden en verzorgen van de kinderen. Hierbij is er minder ruimte voor bewuste en gerichte opvoeding.
Daarnaast is de historische context ook van invloed. In het verleden was de opvoeding gericht op het snel overbrengen van vaardigheden en opvattingen van de volwassenen aan het kind. In de afgelopen eeuwen is de kijk op de opvoeding veranderd, en is de opvoeding steeds meer gericht op het vormen van een autonome en verantwoordelijke persoon.
De toepassing van intentionele opvoeding in de praktijk
De intentionele opvoeding kan op verschillende manieren worden toegepast in de praktijk. Bijvoorbeeld door specifieke doelen te stellen, zoals het leren omgaan met gevoelens, het ontwikkelen van zelfstandigheid, of het leren omgaan met regels en normen.
In bron [3] wordt uitgelegd dat ouders in collectivistische culturen hun kinderen vaak een seksespecifieke opvoeding geven. Dit betekent dat jongens en meisjes op een verschillende manier worden opgevoed, met als doel om hen op te leiden tot een bepaalde rol in de maatschappij. Hierbij speelt de intentionele opvoeding een rol, omdat ouders bewust een bepaalde richting in gaan met hun kinderen.
In bron [4] wordt ook uitgelegd dat de opvoeding in veel niet-westerse landen sterk beïnvloed wordt door religieuze en culturele normen. Bijvoorbeeld door het geven van een bepaalde morele opvoeding, of door het stimuleren van bepaalde waarden zoals eerlijkheid, mededogen en respect voor anderen.
Conclusie
De intentionele opvoeding is een belangrijk aspect van de opvoedingsleer, waarin ouders of opvoeders bewust en gericht proberen de ontwikkeling van hun kind te beïnvloeden. Het verschil met de functionele opvoeding ligt in de bewustheid en het doelgerichtheid van de opvoedingsstrategieën. De opvoeder speelt hierbij een cruciale rol, waarbij zowel emotionele als intellectuele begeleiding belangrijk is.
De invloed van culturele en historische contexten is ook niet te verwaarlozen. In veel niet-westerse landen is de opvoeding sterk beïnvloed door sociaaleconomische factoren, terwijl in westerse landen steeds meer aandacht is voor de intentionele opvoeding. De opvoeding speelt een rol bij het vormen van de persoonlijkheid, het ontwikkelen van vaardigheden, en het opbouwen van een gezonde relatie tussen ouders en kind.
De toepassing van de intentionele opvoeding in de praktijk kan op verschillende manieren plaatsvinden, afhankelijk van de behoeften van het kind en de culturele context waarin het opgroeit.
Vorige week een nieuwe gevel bij de BSO gekregen. Nieuwe kozijnen, nieuw glas en deur.
