Invloed van de eigen jeugd op de opvoeding van kinderen
juli 7, 2025
Hoogsensitieve kinderen (HSP) zijn een groep kinderen met een unieke prikkelverwerking, wat betekent dat ze sneller en intensiever reageren op externe invloeden zoals geluid, kleuren, emoties en geuren. In de opvoeding van deze kinderen is het belangrijk om rekening te houden met hun gevoeligheid en om hen een veilige, stabiele omgeving te bieden. De bronnen die zijn opgezocht, geven inzicht in hoe ouders en verzorgers met deze kinderen om kunnen gaan, welke opvoedstijl het beste werkt en hoe je ze effectief kunt ondersteunen.
Hoogsensitieve kinderen: wat betekent dat?
Hoogsensitieve kinderen zijn niet ongewoon, maar ze hebben wel een unieke manier van omgaan met prikkels. Ze zijn gevoeliger voor hun omgeving, kunnen sneller overprikkeld raken en hebben vaak een diepere emotie- en denkwereld. Volgens bron [8] is het kenmerk van een hoogsensitief kind dat ze intens reageren op gezichten, veel in hun gedachtewereld verkeren, last hebben van prikkende kleding, en heftig reageren op pijnprikkels. Ook zijn ze vaak gevoeliger voor licht en geluid, en kunnen ze moeite hebben met grote veranderingen.
Hoogsensitiviteit is geen ziekte, maar een natuurlijke eigenschap die bij sommige kinderen voorkomt. Het betekent echter dat ze meer aandacht en begrip nodig hebben bij hun opvoeding. Het is belangrijk dat ouders en verzorgers deze eigenschappen erkennen en in de opvoeding meenemen.
De beste opvoedstijl voor hoogsensitieve kinderen
Er zijn verschillende opvoedstijlen, maar volgens bron [4] is de democratische opvoedstijl het meest geschikt voor hoogsensitieve kinderen. Bij deze stijl stellen de ouders grenzen, maar ze zijn ook gevoelig voor de wensen en behoeften van hun kind. De regels worden toegelicht, zodat het kind begrijpt waarom het zich eraan moet houden. Bij misdragingen worden de regels gehandhaafd, maar praten de ouders ook met het kind over de situatie. Deze aanpak biedt zowel structuur als ruimte voor emoties.
De autoritaire en toegeeflijke opvoedstijl worden gezien als niet-optimale stijlen. Bij de autoritaire stijl ontwikkelen kinderen vaker een laag zelfbeeld en agressief gedrag, terwijl kinderen die opgroeien bij een hoofdzakelijk toegeeflijke stijl vaker impulsief zijn en slechtere sociale vaardigheden hebben.
De BABA-methode: Begrijpen, begrenzen en balans behouden
Een effectieve aanpak voor het opvoeden van hoogsensitieve kinderen is de BABA-methode, zoals beschreven in bron [4]. Deze methode richt zich op het balans houden tussen begrijpen en begrenzen. De stappen van de BABA-methode zijn:
Begrijpen: Heb begrip voor de achtergrond van het gedrag van je kind. Begrip van de ouder helpt het kind uit de complexe gevoelens te komen die hem in zijn greep houden. Met name de onmacht en het schuldgevoel worden geneutraliseerd als je zegt dat je begrijpt dat het kind boos is. Fysiek zorgt het ervoor dat de stresshormonen dalen. Dat voorkomt verdere escalatie. Op emotioneel niveau zorgt begrip voor verbinding. Dat helpt dat het corrigeren (in stap 3) beter binnen komt. Tot slot helpt de stap ‘begrijpen’ ook dat je kind zichzelf leert begrijpen. Hoogsensitieve kinderen hebben vaak heftige emoties die ze zelf niet altijd snappen. Kinderen die inzicht hebben in hun emoties voelen meer controle over hun leven. Dat helpt overprikkeling voorkomen.
Begrenzen: Geef grenzen en bepaal wat er van je verwacht wordt. Een kind dat weet wat er van hem verwacht wordt, voelt zich veiliger. Bij hoogsensitieve kinderen is het belangrijk om duidelijke, maar ook empathische grenzen te stellen.
Aanpakken: Zorg dat het kind weet hoe het met zijn emoties om moet gaan. Leer het kind om te leren met frustraties om te gaan en om te leren om te gaan met gevoelens.
Balans houden: Zorg voor een evenwicht tussen structuur en ruimte. Laat het kind zijn emoties uitstralen, maar zorg ook dat het weet hoe het met die emoties om moet gaan.
Opvoeden als HSP: Tips om samen in balans te komen
Als ouder van een hoogsensitief kind is het belangrijk om zelf ook in balans te blijven. Volgens bron [2] zijn er tien tips om samen in balans te komen:
Ouders die goed voor zichzelf zorgen: Begin met jezelf als ouder. Wat heb jij nodig om in balans te blijven? Zorg voor rust, tijd voor jezelf en houd je gedragsregels.
Ouders die hulp durven vragen: Als je merkt dat je batterij leegloopt, vraag dan op tijd hulp. Er is altijd wel iemand in de buurt die op je kinderen wil passen, zodat jij even tot jezelf kunt komen.
Ouders die op 1 lijn zitten: Zorg dat jij en je partner op één lijn zitten bij de opvoeding van je kind. Zorg dat jullie samen een overeenstemming hebben over de opvoedingsstijl en de regels.
Voorspelbaarheid en structuur: Hoogsensitieve kinderen hebben vaak behoefte aan voorspelbaarheid en structuur. Een standaardbedritueel helpt bij rustig inslapen en kan helpen bij het opvoeden.
Eigenaarschap: Laat het kind eigenaarschap nemen van zijn situatie. Laat het kind zelf beslissen wat hij wil en wat hij niet wil.
Kaders: Geef duidelijke kaders en regels. Laat het kind weten wat er van hem verwacht wordt en wat de consequenties zijn als hij de regels niet naleeft.
Heldere communicatie: Praten jullie duidelijk over wat er gebeurt. Laat het kind weten wat er met hem gebeurt en waarom.
Rustmomenten: Zorg voor rustmomenten in de dag. Laat het kind tijd hebben om te wennen aan nieuwe situaties en om zich te herladen.
Geduldige ouders: Wees geduldig met je kind. Hoogsensitieve kinderen hebben vaak meer tijd nodig om te wennen aan nieuwe situaties.
Erkenning en begrip: Laat het kind weten dat je hem begrijpt en erkenning geeft. Laat het kind weten dat je het ziet en dat je het begrijpt.
Ondersteuning en begeleiding voor hoogsensitieve kinderen
Hoogsensitieve kinderen hebben vaak behoefte aan begeleiding. Volgens bron [1] is HSP-begeleiding waardevol, maar een goede opvoeding moet de basis zijn. Er zijn verschillende manieren van begeleiding, zoals gespreksgroepen, online cursussen en zelfhulpgroepen.
In de bronnen zijn verschillende groepen en cursussen genoemd. Bijvoorbeeld in bron [3] worden er groepen aangeboden voor hoogsensitieve volwassenen, kinderen en ouders. Ook zijn er online groepen en cursussen beschikbaar. Deze bieden ruimte om te communiceren, te leren en te groeien.
Ouders van hoogsensitieve kinderen: Wat moet je wel en niet doen?
Volgens bron [6] is het belangrijk dat ouders van hoogsensitieve kinderen goed luisteren naar wat het kind aangeeft, vriendelijk en begripvol zijn, maar daarnaast wel grenzen aan te geven. De basisboodschap is dat hoogsensitieve kinderen een specifieke begeleiding nodig hebben. Het is belangrijk dat ouders een veilige omgeving creëren, waarin de sensitiviteit van het kind erkend wordt en tot bloei kan komen.
Ouders moeten ook rekening houden met hun eigen behoeften. Volgens bron [2] is het belangrijk dat ouders goed voor zichzelf zorgen. Zij moeten zelf ook in balans blijven, zodat ze hun kind effectief kunnen begeleiden.
Emotionele verwaarlozing en het effect daarvan
In bron [5] wordt uitgelegd wat het effect is van opgroeien in een emotioneel verwaarlozend gezin als hoogsensitief persoon. Emotionele verwaarlozing kan veel schade toebrengen aan een hoogsensitief persoon. Emotioneel verwaarlozende ouders zijn in het algemeen vaker geneigd emoties te negeren of niet te erkennen, inclusief die van hun kinderen. Het hoogsensitieve kind ervaart daardoor emotionele verwaarlozing als een persoonlijke en zeer pijnlijke ontkenning van hun innerlijke zelf.
Samenvatting
Hoogsensitieve kinderen hebben een unieke prikkelverwerking en hebben dus ook een specifieke opvoeding nodig. De beste opvoedstijl is de democratische stijl, waarin zowel grenzen als empathie aanwezig zijn. De BABA-methode biedt een effectieve aanpak om balans te houden tussen begrijpen en begrenzen. Ouders van hoogsensitieve kinderen moeten goed voor zichzelf zorgen, hulp durven vragen en samen in balans blijven. Ondersteuning en begeleiding zijn belangrijk voor het opvoeden van deze kinderen. Emotionele verwaarlozing kan veel schade toebrengen aan een hoogsensitief persoon, waardoor het belangrijk is dat ouders en verzorgers de gevoelens van hun kinderen erkennen en ondersteunen.
Vorige week een nieuwe gevel bij de BSO gekregen. Nieuwe kozijnen, nieuw glas en deur.
