HSP en kind opvoeden: Tips voor een betere balans

Het opvoeden van een hoogsensitief kind (HSP) vereist veel geduld, begrip en inzicht in de unieke eigenschappen van zowel het kind als de ouder. In dit artikel worden praktische tips en aanpakken besproken die kunnen helpen bij het omgaan met een hoogsensitief kind in de jeugd, met als doel om zowel het kind als de ouders in balans te houden. De informatie is gebaseerd op verschillende bronnen, waaronder artikelen van Henriëtte Dekker, sensa-zorg, en andere deskundigen op het gebied van hoogsensitiviteit.

Inleiding

Hoogsensitiviteit, ook wel HSP (Highly Sensitive Person), is een aangeboren eigenschap die ongeveer 15 tot 20% van de kinderen beïnvloed. Hoogsensitieve kinderen zijn gevoeliger voor prikkels, denken dieper na over dingen, en hebben meer tijd nodig om informatie te verwerken. Het opvoeden van zo’n kind vereist een aangepaste aanpak, waarbij zowel de emoties als de behoeften van het kind worden gerespecteerd. In dit artikel worden de belangrijkste principes en tips gegeven die kunnen helpen bij het omgaan met een hoogsensitief kind, met name in een educatieve en gezinsomgeving.

Hoogsensitiviteit: Wat is het?

Hoogsensitiviteit is geen ziekte, maar een aangeboren karaktereigenschap. Het betekent dat het kind zowel fysiek als emotioneel sneller reageert op prikkels. De term is geïntroduceerd door de Canadese psycholoat Elaine Aron. Volgens haar onderzoek is ongeveer 1 op de 5 kinderen hoogsensitief. Hoogsensitieve kinderen zijn vaak creatief, slim en vroeg wijs, maar ze hebben ook meer last van overprikkeling. Dit kan leiden tot emotionele onrust, overweldigd raken door omgevingssituaties, en moeite met het verwerken van grote hoeveelheden informatie.

De 10 tips voor het opvoeden van een hoogsensitief kind

1. Ouders die goed voor zichzelf zorgen

Een hoogsensitief kind opvoeden begint met de ouder zelf. Het is belangrijk dat ouders zich bewust zijn van hun eigen behoeften en grenzen. Als ouders zichzelf niet goed behandelen, kan dit worden gespiegeld in het gedrag van het kind. Door voor zichzelf te zorgen, blijft de ouder in balans en kan hij of zij beter omgaan met de uitdagingen van het opvoeden van een hoogsensitief kind. Dit kan bijvoorbeeld door te zorgen voor voldoende rust, een goede slaap, en tijd voor zichzelf.

2. Ouders die hulp durven vragen

Het is belangrijk om te beseffen dat het opvoeden van een hoogsensitief kind veel van de ouder vraagt. Als de ouder merkt dat hij of zij de kracht tekortkomt, is het verstandig om hulp te vragen. Dit kan bijvoorbeeld zijn door een kindercoach in te schakelen, of door samen te werken met de juf of meester van het kind. Het is belangrijk dat ouders niet te veel van zichzelf vragen, maar ook niet bang zijn om hulp te zoeken.

3. Ouders die op 1 lijn zitten

Kinderen hebben veiligheid nodig. Een voorwaarde voor veiligheid is dat de ouders heldere verwachtingen hebben en op één lijn zitten. Dit betekent dat ouders eerst hun eigen verwachtingen en behoeften moeten bespreken, en dit duidelijk communiceren met het kind. Door op één lijn te zitten, voorkomt men verwarring en onzekerheid bij het kind.

4. Voorspelbaarheid en structuur

Hoogsensitieve kinderen hebben graag structuur en voorspelbaarheid. Een planbord kan helpen om de dag zichtbaar en overzichtelijk te maken. Hierdoor voorkomt men dat het kind vragen stelt zoals: “Wanneer gaan we iets leuks doen?” Door de dag op te delen in drie pijlers: ontbijt, lunch en avondeten, wordt de dag overzichtelijk en rustig.

5. Eigenaarschap

Veel hoogsensitieve kinderen hebben er een hekel aan als dingen voor hen worden bepaald. Om dit voorkomen, is het handig om hen mee te laten denken in hoe de dag eruit gaat. Hiermee ontwikkelt het kind eigenaarschap en zelfsturing. Het helpt ook om het kind te leren om te kiezen, maar wel met een helder kader. Het kan al helpen door twee opties te geven.

6. Kaders

Zorg dat je van tevoren helder hebt wat je wilt. Als jij goed weet wat je wilt, voorkom je dat je in de verleiding komt om toch maar ‘JA’ te zeggen. Van te veel activiteiten wordt je kind oververmoeid. Maar jij ook. Je hoeft niet altijd de moeder te zijn die klassenmoeder is en de lekkerste hapjes maakt voor het kerst- of Paasdiner op school. Jij bent goed zoals je bent.

7. Heldere communicatie

Voorkom twijfeltaal en gepreek. Zeg wat je doet en doe wat je zegt: straal rust en vertrouwen uit. Je kind voelt direct of je meent wat je zegt. Mocht er toch een deurtje opengaan naar discussie: blijf kalm en zwijg. De KD-methodiek doet wonderen.

8. Rustmomenten

Een hoogsensitief kind heeft veel ruimte nodig om te kunnen wennen aan prikkels. Het is belangrijk om regelmatig rustmomenten in te bouwen. Dit kan bijvoorbeeld zijn door te knuffelen, te wandelen in de natuur, of te mediteren. Rustmomenten helpen het kind om zich te herstellen en opnieuw in balans te komen.

9. Geduldige ouders

Hoogsensitieve kinderen reageren vaak gevoeliger op situaties. Het is belangrijk om geduldig te zijn en het kind niet te veel druk te geven. Door rustig te blijven en te luisteren, helpt het kind om zich veilig te voelen en zich te ontwikkelen.

10. Erkenning en begrip

Erkenning en begrip zijn cruciaal bij het opvoeden van een hoogsensitief kind. Het kind moet voelen dat het begrepen wordt, ook als het gedrag niet altijd even makkelijk is. Door het kind te laten weten dat het begrepen wordt, voorkomt men dat het kind zich afgekeurd voelt.

Ondersteuning voor ouders en kinderen

Het opvoeden van een hoogsensitief kind kan een uitdaging zijn, maar het is ook een kans om te groeien. Ouders hebben vaak behoefte aan ondersteuning, bijvoorbeeld via groepen voor hoogsensitieve ouders of kinderen. In Zwitserland zijn er bijvoorbeeld groepen zoals “Stamm Hochsensibilität” waar ouders en kinderen samen kunnen oefenen met rust en balans. Ook in Nederland zijn er verschillende initiatieven, zoals de cursussen van Henriëtte Dekker, die gericht zijn op het begeleiden van hoogsensitieve kinderen.

Samenwerking met juf en meester

Het is belangrijk dat ouders samenwerken met de juf of meester van het kind. Door het kind te laten weten dat het een hoogsensitief kind is, kan de juf of meester rekening houden met de specifieke behoeften van het kind. Dit helpt het kind om zich veilig en comfortabel te voelen in de klas.

Ondersteuning via educatieve programma’s

Er zijn verschillende educatieve programma’s en cursussen die gericht zijn op het omgaan met hoogsensitieve kinderen. Bijvoorbeeld de “BABA-methode”, die gericht is op het begrijpen van het gedrag van het kind en het creëren van een evenwicht tussen begrip en grenzen. Ook de “Breedte-methode” biedt praktische tips voor ouders en opvoeders.

Conclusie

Het opvoeden van een hoogsensitief kind vereist veel geduld, begrip en inzicht. Door de specifieke behoeften van het kind te erkennen en te respecteren, kan het kind zich veilig en comfortabel ontwikkelen. Het is belangrijk dat ouders hun eigen behoeften en grenzen in de gaten houden, en dat ze samenwerken met juf en meester. Door praktische tips en ondersteuning te zoeken, kan het opvoeden van een hoogsensitief kind een succesvolle en betrokken ervaring worden.

Bronnen

1. Een hoogsensitief kind opvoeden: als HSP-ouder
2. De beste opvoedstijl voor hoogsensitieve kinderen
3. Hoe ga je om met een hooggevoelig kind?
4. Gruppen HSP
5. 8 tips om verantwoord om te gaan met hoogsensitieve kinderen
6. Een hoogsensitief kind opvoeden: hoe doe je dat?
7. Gevoelig Kind
8. Hooggevoelig kind: kenmerken en opvoedtips
9. Omgaan met een hoogsensitief kind: opvoedtips