Houding van ouders bij het opvoeden van een puber

Inleiding

Het opvoeden van een puber is een uitdagende taak voor ouders. De puberteit is een periode van grote veranderingen op fysiek, mentaal en sociaal vlak. De hersenontwikkeling, hormonale veranderingen en de zoektocht naar eigen identiteit maken het gedrag van pubers vaak onvoorspelbaar en moeilijk te begrijpen. Ouders raken hierdoor vaak in de war en weten niet hoe ze met hun kind om moeten gaan. In dit artikel wordt de houding van ouders bij het opvoeden van een puber belicht, met aandacht voor de rol van ouders, de ontwikkeling van het puberbrein, typisch pubergedrag en praktische tips voor het omgaan met een puber.

De rol van ouders bij het opvoeden van een puber

In de puberteit verandert de relatie tussen ouders en kind. Een puber zoekt naar autonomie en wil zich losmaken van de ouderlijke invloed. Toch blijven ouders een belangrijke rol spelen. Volgens onderzoek is het belangrijk dat ouders warmte, betrokkenheid en contact blijven tonen. Een positieve relatie tussen kinderen en ouders heeft een positieve invloed op het welzijn van jongeren en zorgt ook dat ze minder middelen gaan gebruiken.

De rol van de ouder verandert van ‘begeleider’ naar ‘coach’. Het is belangrijk dat ouders hun kind begrijpen en niet alleen maar proberen hun gedrag te controleren. Pubers willen hun eigen keuzes maken, maar hebben nog steeds behoefte aan steun en begeleiding. Een ouder die luistert en niet direct oordeelt, kan helpen bij het opbouwen van vertrouwen en zelfvertrouwen bij de puber.

De ontwikkeling van het puberbrein

Tijdens de puberteit verandert er ontzettend veel in het brein van je kind. Er worden allerlei nieuwe verbindingen aangelegd en dit proces is nog lang niet klaar als je kind 18 jaar is. Volgens experts is de ontwikkeling van het brein van jongeren pas rond de leeftijd van 23 jaar afgerond. Met name in het voorste deel van de hersenen (de prefrontale cortex) vinden in de puberteit nog grote veranderingen plaats. Dit deel van het brein is verantwoordelijk voor onder andere planning en organisatie, het reguleren van emoties en het overzien van de relatie tussen oorzaak en gevolg.

De hersenontwikkeling van een puber zorgt ervoor dat het gedrag van het kind vaak onvoorspelbaar lijkt. Soms is het zelfs regelrechte chaos. Dit alles kost veel energie en kan ook behoorlijk verwarrend zijn voor je kind. Als je het zo bekijkt, is het gedrag en/of de buien van je kind misschien al een beetje beter te begrijpen.

Typisch pubergedrag

Een van de belangrijkste ontwikkelingsopgaven voor pubers is zich losmaken van hun ouders. Dit kan zich manifesteren in het weigeren om knuffels of kussen te geven, het vermijden van familiebezoeken of het tonen van onafhankelijkheid. Dit is een normaal deel van de puberteit, maar kan voor ouders lastig zijn.

Pubers experimenteren vaak met hun gedrag, zoals het weigeren om te luisteren, grof of respectloos te zijn, of hun eigen regels te veranderen. Dit is een manier om hun eigen identiteit te ontwikkelen, maar kan ook leiden tot conflicten. De hersenen van pubers zijn nog in ontwikkeling, wat invloed kan hebben op hun vermogen om te plannen, te concentreren en instructies te volgen.

Hoe ouders hun puber kunnen begeleiden

Het opvoeden van een puber vereist geduld, begrip en communicatie. Hier zijn een aantal tips om met je puber om te gaan:

1. Toon warmte en betrokkenheid

Pubers hebben behoefte aan warmte en betrokkenheid van hun ouders. Het is belangrijk dat ouders hun kind leren dat ze belangrijk zijn en dat ze er altijd voor hen zijn. Het tonen van liefde en steun helpt bij het opbouwen van zelfvertrouwen.

2. Geef je puber verantwoordelijkheid

De meest effectieve beloning voor een puber is het geven van verantwoordelijkheid en autonomie. Laat je kind meedenken over hun keuzes en geef hen de ruimte om zelf oplossingen te vinden. Dit helpt bij het opbouwen van zelfstandigheid.

3. Geef veel bevestiging in plaats van ‘wijze raad’

Pubers willen vaak geen advies van hun ouders, maar wel bevestiging. Zeg bijvoorbeeld: “Het is ook niet makkelijk.” Of: “Ik snap dat je dat een rare reactie vindt van je leraar.” Dit helpt bij het opbouwen van vertrouwen.

4. Stel grenzen

Het opstellen van duidelijke grenzen is belangrijk. Pubers kunnen nog niet goed plannen of hun gedrag overzien. Grenzen helpen bij het voorkomen van problemen, zoals het gebruik van alcohol of drugs.

5. Praat met je puber

Het is belangrijk dat ouders open en eerlijk met hun puber communiceren. Zorg dat je luistert zonder direct te oordelen. Stel neutrale vragen en geef je puber ruimte om te vertellen wat ze dwingt.

6. Geef het goede voorbeeld

Kinderen leren veel van het voorbeeldgedrag van hun ouders. Als je zelf respect toont voor de mening en overtuiging van een ander, is dat een goede manier om je kind te leren respect voor anderen te tonen.

De uitdagingen van het opvoeden van een puber

Het opvoeden van een puber kan uitdagend zijn, vooral wanneer het kind niet luistert, brutaal en respectloos gedrag vertoont. Veel ouders worstelen met deze fase waarin hun tiener zich afzet tegen regels en grenzen. Het is belangrijk om te begrijpen dat dit een normaal deel van de puberteit is. Pubers zoeken hun eigen pad en willen hun eigen keuzes maken.

Een van de grootste uitdagingen is het verminderde luisteren van de puber. Dit kan verschillende oorzaken hebben, waaronder het ontwikkelen van hun eigen identiteit en het verzetten tegen ouderlijk gezag. Het is belangrijk dat ouders niet meteen oordelen, maar proberen te begrijpen waarom het kind zich zo gedraagt.

De rol van de vriendengroep

In de puberteit worden contacten met leeftijdsgenoten steeds belangrijker. Belangrijker dan het contact met jou als ouder. Dat betekent dat je kind z’n zielenroerselen ook eerder met leeftijdsgenoten zal gaan delen dan met jou. Hierdoor ervaar jij je kind mogelijk als meer gesloten dan voorheen. Een ‘goed gesprek’ voeren met je puber kan daardoor soms een hele uitdaging zijn!

De uitdaging van het communiceren met een puber

Het communiceren met een puber kan lastig zijn. Veel pubers reageren met oneliners als “gaat wel” of “weet ik niet”. Dit is een normaal deel van de puberteit, maar kan voor ouders frustrerend zijn. Het is belangrijk dat ouders rustig blijven en open communiceren. Stel neutrale vragen en geef je puber ruimte om te vertellen wat ze kwijt willen.

De invloed van hormonale veranderingen

Hormonale veranderingen hebben bij jonge pubers (10 tot 14 jaar) grote invloed op hun gedrag. Emoties hebben vaak de overhand op het verstand. Hierdoor kunnen pubers er van alles uitflappen zonder dat ze zich op dat moment realiseren wat dit betekent voor een ander. Dit kan leiden tot grof of respectloos gedrag. Het is belangrijk dat ouders dit begrijpen en niet direct oordelen.

De uitdaging van het losmaken

Een van de belangrijkste ontwikkelingsopgaven voor pubers is zich losmaken van hun ouders. Dit kan zich manifesteren in het weigeren om knuffels of kussen te geven, het vermijden van familiebezoeken of het tonen van onafhankelijkheid. Dit is een normaal deel van de puberteit, maar kan voor ouders lastig zijn. Het is belangrijk dat ouders begrip hebben voor dit proces en hun kind de ruimte geven om zichzelf te ontwikkelen.

Conclusie

Het opvoeden van een puber is een complexe en uitdagende taak. De puberteit is een periode van grote veranderingen op fysiek, mentaal en sociaal vlak. De rol van de ouder verandert van ‘begeleider’ naar ‘coach’. Het is belangrijk dat ouders hun kind begrijpen en niet alleen maar proberen hun gedrag te controleren. Pubers willen hun eigen keuzes maken, maar hebben nog steeds behoefte aan steun en begeleiding. Door open te communiceren, grenzen te stellen en hun kind te steunen, kunnen ouders helpen bij het opbouwen van zelfvertrouwen en autonomie.

Bronnen

1. Opvoedtips voor ouders met pubers
2. Puber opvoeden: alles over de puberteit en het omgaan met je puber
3. Puber luistert niet en is brutaal en respectloos: hoe praat je met je puber?
4. Structuur bieden en grenzen stellen bij pubers
5. Gedraagt jouw puber zich brutaal en of respectloos?
6. Lastige puber: respect
7. Omgaan met pubers
8. Puber in huis: hier is tip 1