Hoogsensitief opvoeden: Hoe ouders hun puber ondersteunen in de puberteit

In de puberteit verandert er veel voor kinderen. De hormonale balans en het brein veranderen, en pubers leren hun eigen mening te vormen. Bij hoogsensitieve pubers is dit proces echter extra intens. Hoogsensitiviteit, een eigenschap die bij één op de vijf mensen voorkomt, betekent dat deze kinderen de wereld intenser ervaren en gevoeliger zijn voor prikkels, emoties en nuances. Voor ouders is het belangrijk om dit begrip te hebben en een ondersteunende omgeving te bieden. In dit artikel geven we inzicht in de kenmerken van hoogsensitieve pubers, hoe ze met prikkels omgaan en welke strategieën ouders kunnen toepassen om hun kind te ondersteunen.

Kenmerken van hoogsensitieve pubers

Hoogsensitieve pubers hebben een ander brein dan hun leeftijdsgenoten. Ze zijn gevoeliger voor prikkels en reageren intenser op emoties. In de puberteit kunnen deze kenmerken versterkt worden. De grootste uitdagingen van hoogsensitieve pubers zijn sociale interacties, energieniveau en overprikkeling. Het is belangrijk om te begrijpen hoe het hoogsensitieve brein werkt, en dat dat anders is dan bij klasgenoten.

Een aantal kenmerken van hoogsensitieve pubers zijn: snel last hebben van geluiden, fel licht of sterke geuren; veel rekening houden met de wensen van anderen; diep nadenken over de dingen die gaan gebeuren of al gebeurd zijn; alles zo goed willen doen dat ze doorschieten in perfectionisme of faalangst; vaak moe zijn en tijd alleen nodig hebben; emoties van anderen aanvoelen en gevoelig zijn voor sfeer; of opeens heftig geëmotioneerd kunnen raken.

Hoogsensitieve pubers zijn ook sterk gericht op de sociale context. Ze hebben vaak een groot rechtvaardigheidsgevoel, waardoor ze veel last ervaren als er gepest wordt, ook als het niet hen betreft. Maar ook als vrienden eenvoudigweg minder attent zijn, raakt hen dat diep. Daarnaast zijn ze vaak gevoeliger voor de mening van hun vrienden en pikt ze fijn nuance in de communicatie op, zoals of iemand lekker in zijn vel zit of niet.

Uitdagingen in de puberteit

De puberteit is een fase van veel veranderingen. Voor hoogsensitieve pubers is het lastiger om met deze veranderingen om te gaan. Ze kunnen sneller overprikkeld raken dan andere pubers, vooral in een omgeving met veel prikkels, zoals een grote school of drukke sociale activiteiten. Het is daarom belangrijk dat ouders begrip hebben voor de uitdagingen die hun kind ervaart.

Een van de belangrijkste uitdagingen is het aanpassen aan een nieuwe school of omgeving. Hoogsensitieve pubers raken vaak meer geïnteresseerd in de wereld dan hun leeftijdsgenoten, wat het gevoel kan geven dat ze "anders" zijn. Ze zijn sterk gericht op de vriendengroep, waardoor ze meer last kunnen hebben van gepest of dat ze buiten de groep vallen. Bovendien kunnen ze snel overprikkeld raken door de vele veranderingen in hun lichaam en hun omgeving.

Ondersteuning van ouders

Ouders spelen een cruciale rol bij het ondersteunen van hoogsensitieve pubers. Het begint met het erkennen van de gevoeligheid van het kind en het leren begrijpen hoe het hoogsensitieve brein werkt. Het is belangrijk om een veilige omgeving te creëren waarin het kind zich kan terugtrekken wanneer de prikkels overweldigend worden. Respecteer het behoefte aan privacy en ruimte.

Een ander belangrijk punt is het aanbieden van zelfzorg. Hoogsensitieve pubers hebben meer rust nodig dan andere kinderen. Ze hebben een langere hersteltijd nodig na intensieve ervaringen. Het is daarom belangrijk dat ouders hun kind helpen om gezonde gewoonten aan te meten, zoals voldoende slaap, gezonde voeding en regelmatige lichaamsbeweging. Ook kunnen technieken als meditatie, schrijven of ontspanning helpen om emoties te beheren.

Een andere strategie is het aanbieden van positieve feedback. Hoogsensitieve pubers reageren goed op beloningen in plaats van op straffen. Het is belangrijk om hun inzicht te geven in hun kracht en het mooie van hun gevoeligheid. Ze zijn vaak creatief, attent en hebben een goed inlevingsvermogen. Het helpt om hen te laten weten dat het oké is om fouten te maken en dat het leven vol met uitdagingen zit.

Sociale interacties en overprikkeling

Sociale interacties zijn voor hoogsensitieve pubers een van de grootste uitdagingen. Ze hebben veel aanvoeling voor de sfeer en kunnen snel overprikkeld raken door de vele prikkels in de omgeving. Het is daarom belangrijk dat ouders hen helpen om te leren omgaan met sociale situaties. Ze kunnen leren om zich te realiseren dat ze niet verantwoordelijk zijn voor de emoties van anderen en dat het goed is om afstand te nemen van negatieve situaties.

Overprikkeling kan leiden tot plotselinge woede-uitbarstingen of huilbuien. Het is belangrijk dat ouders begrip hebben voor deze reacties en niet sussen of zeggen dat het allemaal wel meevalt. In plaats daarvan kunnen ze helpen om de emoties van hun kind te begrijpen en te leren om te leren met deze gevoelens om te gaan.

Hoogsensitiviteit en gezondheid

Hoogsensitiviteit is geen ziekte, maar een karaktereigenschap. Het heeft te maken met het zenuwstelsel en kan bijdragen aan het ervaren van meer stress en spanning, vooral in drukke omgevingen. Hoogsensitieve kinderen en jongeren hebben vaak een groot inlevingsvermogen en kunnen goed luisteren. Ze zijn warm en trouw, en hebben vaak een diepe empathie voor anderen.

Het is belangrijk dat ouders en onderwijsers begrip hebben voor de uitdagingen van hoogsensitieve pubers. Ze kunnen helpen bij het omgaan met prikkels, het leren omgaan met sociale situaties en het ondersteunen van hun emoties. Daarnaast kunnen ze ook professionele hulp inschakelen, zoals kinderpsychologen, neuropsychologen, creatieve therapeuten of ergotherapeuten, indien nodig.

Conclusie

Hoogsensitieve pubers hebben een ander brein dan hun leeftijdsgenoten. Ze zijn gevoeliger voor prikkels, emoties en nuances en hebben daarom meer ondersteuning nodig in de puberteit. Het begrijpen van hun kenmerken en het aanbieden van een veilige, ondersteunende omgeving zijn cruciaal. Ouders kunnen helpen bij het leren omgaan met sociale interacties, overprikkeling en emoties. Het is belangrijk om de kracht van hun gevoeligheid te erkennen en te benadrukken dat het oké is om fouten te maken. Door begrip te hebben en de juiste strategieën toe te passen, kunnen ouders hun hoogsensitieve puber helpen om de puberteit met vertrouwen tegemoet te zien.

Bronnen

1. Wat je als ouder moet weten over je hoogsensitieve puber
2. Hoogsensitiviteit, een eigenschap die bij één op de vijf mensen voorkomt
3. Intense ervaringen en emoties bij hoogsensitieve pubers
4. Hooggevoeligheid bij depressieve of drukke pubers
5. Gids over hoogsensitieve pubers: praktische tips voor ouders
6. Problemen van hoogsensitieve pubers: overprikkeling en sociaal gedrag
7. Hoe je je hoogsensitieve kind opvoedt: tips voor ouders
8. Voorkomen dat je hoogsensitieve puber vastloopt
9. Hoe hoogsensitieve pubers zich staande kunnen houden
10. Hulp bij hooggevoeligheid: kinderpsychologen en therapeuten