Interculturele aspecten van opvoeding, onderwijs en hulpverlening
juli 7, 2025
In de opvoeding van kinderen spelen zowel hoogsensitiviteit als autisme een belangrijke rol. Hoogsensitieve kinderen (HSP) en kinderen met autisme (ASS) tonen soms vergelijkbaar gedrag, waardoor het vaak lastig is om de twee van elkaar te onderscheiden. Hoewel er overeenkomsten zijn in het gedrag, zijn er ook fundamentele verschillen in de oorzaken en hoe de kinderen met prikkels omgaan. In dit artikel worden de belangrijkste verschillen tussen hoogsensitiviteit en autisme besproken, met aandacht voor de impact op het gedrag en de juiste opvoedingsstrategieën.
Verschillen in centrale coherentie en empathie
Een van de belangrijkste verschijnselen bij autisme is het moeilijk zijn met het zien van samenhang. Mensen met autisme hebben last van centrale coherentie, wat betekent dat ze moeite hebben met het verwerken van details tot een overzichtelijk geheel. Ze raken snel overweldigd door te veel informatie en hebben vaak een sterke behoefte aan structuur en routine. Dit verschijnsel is in de bronnen terug te vinden bij meerdere keren. Zo wordt in bron [1] opgemerkt dat mensen met autisme moeite hebben met het zien van het grote plaatje, terwijl ze zich juist op details richten.
Hoogsensitieve kinderen daarentegen zijn juist in staat om de samenhang te herkennen en te begrijpen. Ze hebben een sterke centrale coherentie en kunnen vanuit het grote plaatje leren. Ze zijn gevoelig voor prikkels, maar kunnen deze ook combineren tot een overzichtelijk geheel. Dit verschijnsel wordt in bron [3] onderstreept, waarin staat dat hoogsensitieve kinderen intensief verwerken en vanuit het grote plaatje leren. Daardoor hebben zij vaak wijze inzichten en creatieve oplossingen.
Wat betreft empathie is er ook een duidelijk verschil tussen de twee. Mensen met autisme hebben last met het begrijpen van het perspectief van anderen. Ze hebben moeite met het interpreteren van non-verbale communicatie, zoals lichaamstaal en gezichtsuitdrukkingen. Dit wordt in bron [1] en [3] uitgebreid besproken. Hoogsensitieve personen daarentegen zijn in staat tot cognitieve empathie, wat wil zeggen dat ze het perspectief van anderen goed kunnen begrijpen. In bron [4] staat dat HSP’s vaak subtiele gezichtsuitdrukkingen kunnen herkennen en zich goed kunnen inleven in anderen.
Verschillen in prikkelsverwerking en overprikkeling
Hoogsensitieve kinderen en kinderen met autisme hebben allebei last van overprikkeling, maar de oorzaken zijn verschillend. Hoogsensitieve kinderen zijn gevoeliger voor prikkels, zoals geluid, licht en fysieke aanraking. Ze reageren hierdoor vaak snel op en kunnen zich afsluiten van sociaal contact. In bron [3] wordt dit als een kenmerk van hoogsensitiviteit genoemd. Kinderen met autisme daarentegen zijn minder gevoelig voor prikkels, maar hebben wel last van het feit dat ze de prikkels niet goed kunnen verwerken. Ze kunnen zich daarom snel overweldigd voelen door te veel informatie.
In bron [2] wordt uitgelegd dat kinderen met autisme vaak een bepaalde manier van denken hebben. Ze leren precies wat ze horen, en ze begrijpen geen onzekerheid. Daardoor zijn ze erg gevoelig voor het verschijnsel dat ze niet precies weten wat ze moeten doen. Ze hebben dan ook veel hunte nodig aan heldere instructies, structuur en routine. In bron [3] wordt opgemerkt dat kinderen met autisme vaak hun gedrag aanpassen aan de omgeving, terwijl hoogsensitieve kinderen zich juist kunnen afsluiten van bepaalde situaties.
Verschillen in creativiteit en interesses
Hoogsensitieve kinderen zijn vaak creatief en hebben een brede interesse in verschillende onderwerpen. Ze kunnen goed fantasieën ontwikkelen en hebben vaak een sterke verbeeldingskracht. Dit verschijnsel wordt in bron [1] genoemd, waarin staat dat HSP’s vaak creatief zijn op het gebied van kunst, muziek of taal. Kinderen met autisme daarentegen hebben vaak een beperkte interesse in bepaalde onderwerpen, zoals spinnen of stoommachines. Ze hebben hierdoor minder variatie in hun spel en kunnen zich moeilijk aanpassen aan nieuwe situaties. In bron [3] wordt dit als kenmerk van autisme genoemd.
Verschillen in opvoeding en begeleiding
De opvoeding van hoogsensitieve kinderen en kinderen met autisme vereist verschillende benaderingen. Hoogsensitieve kinderen hebben veel aandacht nodig voor hun gevoeligheden, terwijl kinderen met autisme meer structuur en routine nodig hebben. In bron [2] wordt uitgelegd dat kinderen met autisme vanaf de geboorte een veilige opvoeding nodig hebben, zodat ze minder gefrustreerd raken. De opvoeding moet daarom gericht zijn op het geven van heldere instructies, het voorkomen van overprikkeling en het aanbieden van een stabiele omgeving.
Hoogsensitieve kinderen moeten juist leren omgaan met prikkels en hun eigen grenzen te leren herkennen. In bron [4] wordt opgemerd dat hoogsensitieve kinderen vaak last hebben van overprikkeling, en dat het belangrijk is dat zij leren omgaan met hun gevoeligheden. Ze kunnen hierdoor minder last hebben van emotionele prikkels en kunnen zich beter inleven in anderen.
Onderscheid tussen hoogsensitiviteit en autisme
Hoogsensitiviteit en autisme zijn twee verschillende kenmerken, maar ze kunnen soms verward worden. In bron [1] wordt uitgelegd dat er zeker overeenkomsten zijn in het gedrag tussen HSP en ASS. Overgevoeligheid voor prikkels, snel boos worden en terugtrekken in drukke situaties zijn kenmerken van zowel HSP als ASS. Ook hebben beide groepen op een bepaalde manier moeite met sociaal contact en regelmatig behoefte aan alleen zijn.
Het verschil ligt vooral in de oorzaken en de achtergrond van de twee persoonlijkheden. Hoogsensitiviteit is geen diagnose, maar een karaktereigenschap. Het is geen ontwikkelingsstoornis, maar een eigenschap die je kunt leren omgaan met. Autisme daarentegen is een ontwikkelingsstoornis die hoort tot de officieel erkende aandoeningen. In bron [1] wordt opgemerkt dat autisme een ontwikkelingsstoornis is, terwijl men hoogsensitiviteit als een karaktereigenschap beschouwt.
Conclusie
Hoogsensitiviteit en autisme zijn twee verschillende kenmerken die vaak verward worden. Hoogsensitieve kinderen zijn gevoeliger voor prikkels, hebben een sterke centrale coherentie en kunnen creatief zijn. Kinderen met autisme hebben moeite met het zien van samenhang, hebben last van overprikkeling en hebben vaak een beperkte interesse in bepaalde onderwerpen. De opvoeding van beide groepen vereist verschillende benaderingen. Hoogsensitieve kinderen hebben veel aandacht nodig voor hun gevoeligheden, terwijl kinderen met autisme meer structuur en routine nodig hebben. Het is belangrijk om het verschil te herkennen en de juiste opvoedingsstrategieën te kiezen om de kinderen te ondersteunen.
Vorige week een nieuwe gevel bij de BSO gekregen. Nieuwe kozijnen, nieuw glas en deur.
