Invloed van de Sociaal-Economische Status op Opleidingsprestaties en Gezondheid

De sociaal-economische status (SES) van een gezin heeft een grote invloed op de opleidingsprestaties en gezondheid van kinderen. Dit is duidelijk uit verschillende onderzoeken en statistieken, die in de bronnen zijn terug te vinden. In dit artikel worden de invloeden van een lage en hoge SES op onderwijs en gezondheid uitgebreid besproken, met aandacht voor de rol van ouders, onderwijsniveau, inkomen en gezondheidssituaties.

Opleidingsprestaties en Sociaal-Economische Status

De invloed van de SES op het opleidingsniveau van kinderen is duidelijk zichtbaar. Zo is in meerdere bronnen aangegeven dat kinderen uit gezinnen met een lage SES vaker een achterstand opbouwen in het basisonderwijs. Dit leidt er weer toe dat zij vaker in mbo-opleidingen terechtkomen, waar ze ook vaker uitvallen dan leerlingen uit gezinnen met een hogere SES. Dit is onder meer te wijten aan het lage inkomen en het laag opleidingsniveau van de ouders. Daarnaast wordt ook aangegeven dat de ondersteuning van ouders een belangrijke factor is. Studenten uit gezinnen met een lage SES vallen vaker uit als zij geen of weinig ondersteuning krijgen van hun ouders. Dit kan bijvoorbeeld zijn dat ouders niet kunnen helpen met huiswerk of geen contact hebben met de opleiding.

Een ander aspect is de invloed van de familieopbouw. Mbo-studenten uit eenoudergezinnen vallen vaker uit dan leerlingen uit gezinnen met twee ouders. Dit komt door de spanningen die aan een echtscheiding kunnen voorafgaan en de minder interactie met beide ouders na de scheiding. Daarnaast vergroot zwangerschap of zorg hebben voor een kind de kans op uitval. Teenmoeders hebben een grotere kans op verzuim dan leeftijdsgenoten zonder kind.

De invloed van de SES op het opleidingsniveau wordt ook beïnvloed door de cognitieve capaciteiten van de leerling, de inschatting van de docent en de educatieve verwachtingen van de leerling. Volgens onderzoek is het opleidingsniveau van de ouders een belangrijke factor. De SES van de ouders beïnvloedt het uiteindelijke opleidingsniveau van het kind. Hierbij is het belangrijk om te weten dat de buurt geen invloed heeft op het opleidingsniveau, terwijl het opleidingsniveau van de ouders wel invloed heeft.

Gezondheidssituaties en Sociaal-Economische Status

De invloed van de SES op de gezondheid van personen is duidelijk zichtbaar in de bronnen. Zo is duidelijk dat mensen met een lage SES vaker last hebben van chronische ziekten, zoals diabetes, COPD en hart- en vaatziekten. Ook is de levensverwachting van personen met een lage SES aanzienlijk lager dan van personen met een hoge SES. Bijvoorbeeld, mensen met een lage opleiding (basisonderwijs + vmbo) leven 14 jaar minder lang in als goed ervaren gezondheid dan mensen met een hbo- of universitaire opleiding. Ook is het verschil in levensverwachting tussen de laagste en hoogste SES aanzienlijk.

Daarnaast is er een verband tussen het inkomen en gezondheidssituaties. Mensen met een laag inkomen hebben vaker last van psychische klachten, overgewicht, obesitas en lage rugklachten. Ook is er een verband tussen het inkomen en het voldoen aan beweegrichtlijnen. Mensen met een laag inkomen voldoen vaker niet aan de beweegrichtlijnen dan mensen met een hoger inkomen. Ook is er een verband tussen het onderwijsniveau en het voldoen aan de beweegrichtlijnen. Mensen met een lager onderwijsniveau voldoen vaker niet aan de beweegrichtlijnen dan mensen met een hoger onderwijsniveau.

De invloed van de SES op de gezondheid wordt ook beïnvloed door factoren zoals schulden, armoede en onzekerheid. Mensen met schulden hebben vaker psychische problemen, rapporteren meer lage rugklachten en hebben vaker overgewicht of obesitas. Ook is er een verband tussen het inkomen en het hebben van risicovolle seks. Mensen met een laag inkomen hebben vaker risicovolle seks dan mensen met een hoger inkomen.

Invloed van Onderwijsniveau en Inkomen

Het onderwijsniveau en het inkomen spelen een grote rol in de invloed van de SES op het opleidingsniveau en gezondheidssituaties. Zo is duidelijk dat het opleidingsniveau van de ouders een belangrijke factor is in het opleidingsniveau van het kind. Ook is het onderwijsniveau van de ouders bepalend voor de kansen op een hoger opleidingsniveau. De invloed van het opleidingsniveau op de gezondheid is ook duidelijk zichtbaar. Mensen met een laag opleidingsniveau hebben vaker last van chronische ziekten dan mensen met een hoger opleidingsniveau.

Het inkomen heeft ook een grote invloed op de gezondheid. Mensen met een laag inkomen hebben vaker last van chronische ziekten, psychische klachten en overgewicht dan mensen met een hoger inkomen. Ook is er een verband tussen het inkomen en het voldoen aan de beweegrichtlijnen. Mensen met een laag inkomen voldoen vaker niet aan de beweegrichtlijnen dan mensen met een hoger inkomen.

Samenwerking en Interventies

De invloed van de SES op het opleidingsniveau en gezondheidssituaties vereist samenwerking en interventies. Het is belangrijk om in kaart te brengen wie precies de doelgroep is en samenwerking met de doelgroep zelf is belangrijk. Bij het organiseren van activiteiten moet rekening worden gehouden met de leefwijze en wensen die binnen de doelgroep leven. Ook is het belangrijk om activiteiten laagdrempelig te organiseren, met aandacht voor gezelligheid, kinderopvang, locatie, tijden, eventueel mannen en vrouwen gescheiden en financiën.

De 3T-aanpak (Treat early, Treat often, Treat together) is een belangrijke aanpak om moeilijk bereikbare groepen te bereiken. Daarnaast is het belangrijk om persoonlijke communicatie te kiezen, zoals actieve bewoners, sleutelfiguren, professionals en huisbezoeken. Ook is het belangrijk om de boodschap helder, eenduidig en positief te formuleren. Een voorbeeld van een laagdrempelige interventie is de Homeparty, waarin een preventiewerker voorlichting geeft over alcohol en drugs, afgestemd op de vragen en behoeften van de aanwezige ouders.

Conclusie

De sociaal-economische status heeft een grote invloed op het opleidingsniveau en gezondheidssituaties van kinderen. Kinderen uit gezinnen met een lage SES vallen vaker uit in het mbo en hebben vaker last van chronische ziekten. De invloed van de SES op het opleidingsniveau wordt beïnvloed door het opleidingsniveau en inkomen van de ouders, maar ook door factoren zoals ondersteuning, gezinsstabiliteit en deelname aan bewegingsactiviteiten. De invloed van de SES op de gezondheid wordt beïnvloed door het inkomen, het onderwijsniveau en factoren zoals schulden en armoede. Samenwerking en interventies zijn belangrijk om de impact van de SES op het opleidingsniveau en gezondheidssituaties te beperken.

Bronnen

1. https://www.kennisrotonde.nl/vraag-en-antwoord/lage-sociaal-economische-status-en-negatief-effect-studiesucces
2. https://www.cbs.nl/nl-nl/longread/statistische-trends/2025/leefstijl-en-sociaaleconomische-status?onepage=true
3. https://didactiefonline.nl/artikel/sociale-klasse-erf-je
4. https://www.pharos.nl/factsheets/sociaaleconomische-gezondheidsverschillen-segv/
5. https://www.jgzrichtlijnen.nl/richtlijn/jgz-richtlijn-opvoedondersteuning/5-diversiteit/5-2-interventies/5-2-3-ouders-en-kinderen-met-een-lage-ses/
6. https://www.seo.nl/publicaties/gezondheidsproblemen-personen-met-een-lage-sociaal-economische-status/
7. https://www.ocwincijfers.nl/sectoren/onderwijs-algemeen/leerlingen-en-studenten/aantallen-onderwijsdeelname-naar-sociaaleconomisch-milieu