Hond opvoeden met een zachte hand: Wat de bronnen vertellen
juli 6, 2025
De heggenmus (Prunella modularis) is een kleine, schuilende vogel die vaak in struiken en heggen leeft. In dit artikel worden de belangrijkste aspecten van het broedgedrag, de voeding en de opvoeding van jongen van de heggenmus besproken, gebaseerd op de informatie uit de bronnen.
Broedgedrag en nestbouw
De heggenmus heeft een broedperiode van april tot augustus, waarin hij twee broedsels per jaar legt, elk bestaande uit 3 tot 6 eieren. Het nest is een kleine kom, gemaakt van takjes, mos en korstmos, en ligt vaak laag in struiken of heggen. De broedduur bedraagt ongeveer 11 tot 13 dagen. De jongen blijven ongeveer 14 tot 17 dagen in het nest, waarna ze uitvliegen. Tijdens het broeden is het vrouwtje vaak op het nest gezeten, terwijl het mannetje het nest materiaal brengt.
De heggenmus is een standvogel, wat betekent dat hij zijn territorium vaak blijft. Sommige individuen trekken wel korte afstanden naar warmere gebieden tijdens de winter, maar de meeste blijven op hun territorium. De heggenmus is echter geen uitzondering op de regel dat meerdere mannetjes kunnen helpen bij het grootbrengen van jongen uit een nest. Dit is een bijzonderheid in het gedrag van de heggenmus.
Voeding en broedparasitisme
De heggenmus eet voornamelijk insecten en zaden. Zijn fijne snavel maakt het gemakkelijk om insecten uit struiken en op de grond te verzamelen. In de winter pikken ze soms kleine zaden van voederplaatsen. De heggenmus is echter ook een slachtoffer van broedparasieten, zoals de koekoek. Deze vogel legt haar eieren in het nest van de heggenmus, zodat de heggenmus de jongen van de koekoek opvoedt. De koekoek is hierin zeer slim, want haar eieren lijken sterk op die van de heggenmus. De waardvogel, in dit geval de heggenmus, herkent de eieren van de koekoek niet en voedt ze gewoon op.
De koekoek is een meester in het misleiden van andere vogels. Ze dumpt haar ei in het nest van een andere vogel, waardoor ze het broedseizoen niet hoeft te bezoedelen. De koekoek is hierin zeer slim, want ze kiest vaak een specifieke soort als waardvogel, zoals de heggenmus. De koekoek legt haar ei in het nest van de heggenmus, en het mannetje en vrouwtje van de heggenmus zorgen voor de jongen van de koekoek, zonder te weten dat ze niet hun eigen jongen zijn.
Opvoeding van jongen
De opvoeding van de jongen van de heggenmus gebeurt door zowel het mannetje als het vrouwtje. De jongen worden gevoed met insecten, rupsen en andere kleine dieren. Ze worden ongeveer twee weken bijgevoerd door de ouders, waarna ze zelfstandig naar voedsel op zoek gaan. De jongen moeten leren hoe ze insecten kunnen vangen en hoe ze zich moeten verdedigen tegen roofdieren.
De opvoeding van de jongen is niet altijd succesvol. Soms gebeurt het dat de eieren niet bevrucht zijn, waardoor er geen jongen uitkomen. In andere gevallen worden de jongen door roofdieren aangevallen of sterven ze aan ziektes. Het is belangrijk om de nestkasten goed in de gaten te houden en eventuele problemen snel op te lossen.
Broedparasitisme en invloed op de heggenmus
Het broedparasitisme van de koekoek heeft invloed op de heggenmus. De heggenmus moet niet alleen voor zijn eigen jongen zorgen, maar ook voor de jongen van de koekoek. Dit kan leiden tot een verminderde overlevingskans voor de jongen van de heggenmus. De koekoek is hierin zeer slim, want ze kiest vaak een specifieke soort als waardvogel, zoals de heggenmus. De koekoek legt haar ei in het nest van de heggenmus, en het mannetje en vrouwtje van de heggenmus zorgen voor de jongen van de koekoek, zonder te weten dat ze niet hun eigen jongen zijn.
Bescherming en beschermde soorten
De heggenmus is een beschermde inheemse vogelsoort. Net als alle andere vogels die van nature in het wild in Nederland voorkomen, is de heggenmus beschermd op grond van de Europese Vogelrichtlijn. De bescherming van de heggenmus wordt in Nederland geregeld door de Omgevingswet. De wet verbiedt het om zonder omgevingsvergunning voor een flora- en fauna-activiteit: uitzonderingen op de vergunningplicht zijn opgenomen in de wet en bijbehorende uitvoeringsregelgeving. De provincie (en in sommige gevallen het Ministerie van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit) kan een omgevingsvergunning verlenen die toestaat in strijd met de verboden te handelen.
Samenvatting
De heggenmus is een kleine, schuilende vogel die vaak in struiken en heggen leeft. Tijdens het broedseizoen legt de heggenmus twee broedsels per jaar, elk bestaande uit 3 tot 6 eieren. Het nest is een kleine kom, gemaakt van takjes, mos en korstmos, en ligt vaak laag in struiken of heggen. De jongen blijven ongeveer 14 tot 17 dagen in het nest, waarna ze uitvliegen. De heggenmus eet voornamelijk insecten en zaden, en is een slachtoffer van broedparasieten zoals de koekoek. De koekoek legt haar eieren in het nest van de heggenmus, zodat de heggenmus de jongen van de koekoek opvoedt. De opvoeding van de jongen gebeurt door zowel het mannetje als het vrouwtje, en de jongen worden gevoed met insecten, rupsen en andere kleine dieren. De heggenmus is een beschermde inheemse vogelsoort, en de bescherming wordt geregeld door de Omgevingswet.
Bronnen
- https://www.mnemolia.com/stories/nl/vogels/heggenmus-herkennen/
- https://www.bnnvara.nl/vroegevogels/artikelen/trucs-van-de-koekoek-weetje?theme=natuur
- https://www.vogelbescherming.nl/ontdek-vogels/kennis-over-vogels/vogelgids/vogel/heggenmus
- https://mezen.madelen.nl/FAQ.html
- https://nestkastlive.nl/huismus/
- https://natuurwijzer.naturalis.nl/leerobjecten/broeden-dat-doet-de-koekoek-niet
- https://www.bec-info.com/Leden/Artikel/PageRender?PageName=LMHeggenmus&PageController=a1f97ea1-392d-43fe-ad20-96243cd20640
- https://agriworld.nl/heggenmus-zang-uitgevlogen-jongen-eieren-meer/
- https://www.birdsupply.nl/blogs/nieuws/5-handige-tips-voor-tijdens-het-broedseizoen/
- https://www.buitenlustvught.nl/levensverhalen/levensverhaal-zeventien/
- https://www.vogelproblemen.nl/Heggenmus.htm
- https://www.natuurfotografie.nl/soortbeschrijving/heggenmus-in-elke-tuin-te-vinden/
Vorige week een nieuwe gevel bij de BSO gekregen. Nieuwe kozijnen, nieuw glas en deur.
