Blaffen bij honden: oorzaken, opleiding en oplossingen
juli 6, 2025
Handelingsgericht werken met gezinnen rond opvoeding en gedrag is een belangrijk concept in de jeugd- en onderwijszorg. Het richt zich op het oplossen van problemen in het gezin en het bevorderen van een gezonde opvoeding van kinderen. Dit artikel bespreekt de kernprincipes van handelingsgericht werken, de rol van ouders, de invloed van de thuissfeer en de benadering van problemen zoals geweld en gedragsproblemen. De informatie is gebaseerd op de bronnen die zijn opgesomd in het bronnenlijstje.
Handelingsgericht werken met gezinnen rond opvoeding en gedrag is een benadering die gericht is op het oplossen van problemen in het gezin. Het uitgangspunt is dat kinderen niet in isolatie ontwikkelen, maar in wisselwerking met hun omgeving. Dit omvat de interacties tussen de leraar, het kind, de ouders en de context. De professional zit hierbij in twee rollen: die van gedragswetenschapper én die van samenwerkingspartner. Het doel is om een betrouwbaar beeld te krijgen van de situatie en een plan van aanpak op te stellen dat rekening houdt met de belangen van het kind.
De opleidingen en cursussen die in de bronnen worden genoemd, zoals de postgraduaat "Handelingsgericht werken met gezinnen rond opvoeding en gedrag", geven een diepe inzicht in de theorieën en praktijken die hierbij horen. De cursussen omvatten onderwerpen zoals het werken met gezinnen, het opstellen van een handelingsplan, het begrijpen van de ouder-kindrelatie, en het beheren van complexe situaties.
Ouders spelen een cruciale rol in de opvoeding van kinderen. Ze zijn de ervaringsdeskundigen en kennen hun kind het langst. Ze kunnen het beste bepalen wat het kind nodig heeft en hoe dit in de praktijk kan worden gebracht. In de bronnen wordt benadrukt dat ouders hun kind moeten vertrouwen, maar ook waakzaam moeten zijn. Dit betekent dat ouders openhartig moeten praten over hun kind, hun vrienden, problemen en verleidingen. Ze moeten tijd investeren, een vertrouwelijke sfeer creëren en openlijk en positief belangstelling tonen voor hun kind.
Een belangrijk onderdeel van de opvoeding is het opbouwen van een steunnetwerk. Ouders moeten bijvoorbeeld helpen bij het oplossen van problemen, zoals geweld of gedragsproblemen. Ze moeten ook afzien van geweld of fout gedrag, zoals schreeuwen en dreigen. Het opbouwen van een steunnetwerk helpt ouders om langer vol te houden en hun kind te beschermen.
De thuissfeer heeft een grote invloed op het schoolprestaties van kinderen. De thuissfeer omvat drie aspecten: betrokkenheid van ouders bij het onderwijs aan hun kind, supervisie door ouders en verwachtingen van ouders. Deze aspecten bepalen mede hoe goed een kind zich in de school om kan gaan. Ouders moeten bijvoorbeeld elke dag 10 minuten tijd besteden aan het oefenen van rekenen onder de 10. Buitenschoolse hulpverlening kan helpen bij het oplossen van problemen zoals de scheiding van ouders of het leren omgaan met boosheid.
In de bronnen wordt benadrukt dat het belangrijk is om de specifieke situatie van elk kind te begrijpen. Dit gebeurt in overleg met betrokkenen, zoals de leraar, interne en ambulante begeleider, ouders en kind. Dit overleg zorgt ervoor dat ieders deskundigheid benut wordt en het kind op de juiste manier wordt ondersteund.
Geweld en gedragsproblemen zijn veelvoorkomende problemen in gezinnen. Bij geweld is het belangrijk om het geheim te doorbreken en open te staan voor steun. Ouders moeten hun machteloosheid overwinnen en zichzelf, hun huis, de andere kinderen en het gewelddadige kind beschermen. Het inzetten van een steunnetwerk helpt bij het beheersen van geweld en het verminderen van impulsieve reacties.
In de bronnen wordt benadrukt dat het ervaren van schaamte noodzakelijk is om het gewelddadige gedrag te boven te komen. Dit gebeurt door het in de openbaarheid te brengen (in beperkte kring) van het gewelddadige gedrag. Kinderen leren zo dat geweld niet acceptabel is en moeten leren omgaan met hun gevoelens.
Een belangrijk onderdeel van handelingsgericht werken is de samenwerking tussen ouders, leerkrachten en professionals. De professional communiceert transparant en gebruikt metacommunicatie. Hij is open en duidelijk over zijn bedoelingen. Een classificatiesysteem kan hierbij ondersteunend zijn, omdat het inzicht geeft in de diagnostische oordeelsvorming en daarmee transparant is.
De leraar is de onderwijsprofessional en kent het kind als leerling het beste. Hij ziet dit tijdens instructiemomenten en zelfstandig werken, bij gym en buitenspelen, enzovoort. De ouders zijn de ervaringsdeskundigen en kunnen het beste bepalen wat het kind nodig heeft. Het kind is het centrale punt van aandacht en moet worden geholpen om zichzelf verstaanbaar te maken.
Classificatie is een belangrijk onderdeel van handelingsgericht werken. Het helpt bij het bepalen van de onderwijs- en opvoedingsbehoeften van een kind. Het kan bijdragen aan meer inzicht in en begrip voor de situatie; reële doelen van begeleiding; een betere aanpak op school en thuis en aan een gerichte verwijzing naar de jeugdzorg. In de bronnen wordt benadrukt dat classificatie niet altijd nodig is, maar soms functioneel is. Het kan helpen bij het oplossen van problemen zoals dyslexie, dyscalculie, NLD of ADHD.
De classificatie is dus slechts het begin. Of een kind nu heel ernstige leesproblemen heeft of dyslectisch is, extreem druk is of ADHD heeft, de aanpak is in grote lijnen vaak hetzelfde. Het benoemen van de sterke kanten van een kind, leerkracht en ouder verhoogt bovendien diens gevoel van competentie. Hierdoor neemt de motivatie om zich in te zetten flink toe. Een kind gaat bijvoorbeeld met meer inzet oefenen, een leerkracht gaat het kind een andere instructie en feedback geven en een ouder gaat thuis meer rekenspelletjes doen.
Handelingsgericht werken met gezinnen rond opvoeding en gedrag is een belangrijk concept dat gericht is op het oplossen van problemen in het gezin en het bevorderen van een gezonde opvoeding van kinderen. De rol van ouders is cruciaal, en de invloed van de thuissfeer op het schoolprestaties van kinderen is groot. Omgaan met geweld en gedragsproblemen is belangrijk, en samenwerking tussen ouders, leerkrachten en professionals is essentieel. Classificatie is een belangrijk onderdeel, maar niet altijd nodig. Het helpt bij het bepalen van de onderwijs- en opvoedingsbehoeften van een kind en bij het oplossen van problemen.
Wie niet van een kind geniet, ziet het allermooiste niet