Genderneutraal opvoeden: Wat is het en hoe ga je ermee om?

In een wereld waarin de rol van gender en identiteit steeds centraal staan, wordt steeds vaker gesproken over genderneutraal opvoeden. Dit concept, dat steeds meer onderdeel uitmaakt van de opvoeding van kinderen, stelt ouders in staat om hun kinderen te laten ontdekken wie ze zijn, zonder beperkt te raken door traditionele rolverwachtingen. In dit artikel worden de basisprincipes van genderneutraal opvoeden uitgelegd, de voordelen ervan besproken en er worden praktische tips gegeven over hoe ouders hiermee omgaan.

Wat is genderneutraal opvoeden?

Genderneutraal opvoeden houdt in dat er geen onderscheid wordt gemaakt tussen de seksen en de daaraan toegeschreven eigenschappen, gedragingen en voorkeuren. Dit betekent dat kinderen niet in een bepaalde rol worden geplaatst, zoals traditionele jongens- of meisjesrollen. In plaats daarvan krijgen kinderen de ruimte om zichzelf te ontdekken en te zijn wie ze willen zijn, zonder beïnvloed te worden door de verwachtingen van de maatschappij.

In de praktijk betekent dit dat een jongen bijvoorbeeld in een rok kan lopen en een meisje kan spelen met auto’s en dinosaurussen. Het gaat er niet om alle mannelijkheid of vrouwelijkheid uit te sluiten, maar juist om kinderen van beide aspecten iets mee te geven. Ze ermee in aanraking brengen. Een kind leert zo de wereld te ontdekken, met alle mogelijkheden die er zijn. En ontdekt de eigen identiteit doordat het helemaal zichzelf mag en kan zijn. Zonder, al dan niet bewuste, beïnvloeding door de omgeving op hoe het zich hoort te gedragen.

Verschil tussen geslacht en gender

Bij het bespreken van genderneutraal opvoeden is het belangrijk om het verschil tussen geslacht en gender te begrijpen. Met het woord ‘geslacht’ wordt bedoeld: het biologische verschil tussen mannen en vrouwen. Met ‘gender’ wordt verwezen naar sociaal-culturele aspecten van het man of vrouw zijn (ook wel stereotypen genoemd). Gender is dus niet altijd gelijk aan het geslacht. Een kind kan bijvoorbeeld het lichaam hebben van een jongen, maar zich geen jongen voelen.

Voordelen van genderneutraal opvoeden

Er zijn verschillende voordelen van het genderneutrale opvoeden. Het geeft kinderen de vrijheid om hun eigen interesses en talenten te ontdekken, bevordert gendergelijkheid en inclusiviteit, en helpt hen om zichzelf te accepteren zoals ze zijn. Daarnaast wordt er een open en onbevooroordeelde omgeving gebouwd waarin kinderen hun eigen identiteit, interesses en talenten kunnen ontdekken en ontwikkelen, ongeacht hun geslacht.

Hoe ga je met genderneutraal opvoeden om?

Er zijn verschillende manieren waarop je genderneutraal kunt opvoeden. Hier zijn enkele tips:

1. Laat je kinderen zelf hun interesses ontdekken

Moedig je kinderen aan om verschillende activiteiten uit te proberen en hun eigen interesses te ontdekken. Geef hen de vrijheid om te kiezen wat ze leuk vinden, los van genderstereotypen. Of het nu gaat om voetballen, dansen, schilderen of timmeren, laat hen zelf beslissen wat ze willen doen.

2. Geef het goede voorbeeld

Als ouder speel je een belangrijke rol in het vormgeven van de genderidentiteit van je kinderen. Door zelf genderneutraal gedrag te tonen, geef je hen het voorbeeld. Laat zien dat mannen en vrouwen gelijkwaardig zijn en dat ze dezelfde kansen hebben in het leven.

3. Vermijd genderstereotypen

Vermijd het gebruik van genderstereotypen in je taalgebruik en gedrag. Moedig je kinderen aan om vrij te zijn in hun keuzes en wees voorzichtig met het stellen van beperkingen op basis van hun geslacht. Laat hen weten dat ze kunnen zijn wie ze willen zijn, zonder zich zorgen te hoeven maken over wat als ‘normaal’ wordt beschouwd.

4. Geef ruimte voor emoties

Genderneutraal opvoeden houdt ook in dat je je kinderen ruimte geeft om hun emoties te uiten. Moedig hen aan om openlijk te praten over hun gevoelens en geef hen het vertrouwen dat hun emoties er mogen zijn, ongeacht of ze als typisch mannelijk of vrouwelijk worden beschouwd.

Invloed van de omgeving

De invloed van de omgeving op de ontwikkeling van kinderen is groot. Wetenschappelijk onderzoek toont aan dat genderstereotypen diepgeworteld zijn in de maatschappij en al op jonge leeftijd invloed hebben op de ontwikkeling van kinderen. Zo blijkt bijvoorbeeld dat docenten en ouders onbewust anders omgaan met jongens en meisjes. Daarnaast toont onderzoek aan dat gendernormen invloed kunnen hebben op de psychologische ontwikkeling van kinderen. Meisjes worden bijvoorbeeld aangemoedigd om zorgzaam en gevoelig te zijn, terwijl jongens worden gestimuleerd om stoer te zijn.

Uitdagingen bij genderneutraal opvoeden

Hoewel genderneutraal opvoeden veel voordelen heeft, zijn er ook uitdagingen. Er zit geen (bekend) nadeel aan genderneutraal opvoeden. Wel is er een tegengeluid omdat er nu eenmaal biologische verschillen zijn tussen jongens en meisjes. Daardoor zouden kinderen verward kunnen raken. Daarnaast zijn traditionele rollen in de maatschappij nog sterk te zien. Ook in de media komen stereotypes voor. Veel mensen houden zich nog aan de traditionele rollen waardoor zij minder open kunnen staan voor genderneutraal opvoeden. Je hebt mogelijk familieleden die moeite kunnen hebben met een genderneutrale opvoedstijl. Probeer ze rustig uit te leggen waarom je voor deze opvoedstijl hebt gekozen. Vraag of ze dat willen respecteren en of ze jouw kinderen gelijk willen behandelen.

Conclusie

Genderneutraal opvoeden is een manier om kinderen de vrijheid te geven om zichzelf te ontdekken en te zijn wie ze willen zijn, los van genderstereotypen. Het is belangrijk om hen ruimte te geven voor hun eigen interesses en emoties, en om het goede voorbeeld te geven als ouder. Door genderneutraal op te voeden, kunnen we bijdragen aan een meer inclusieve en gelijkwaardige samenleving.

Bronnen

1. Genderneutraal opvoeden: wat is dat precies?
2. Genderneutraal opvoeden: iets voor jou?
3. Opvoedtip: genderneutraal opvoeden
4. Voor- en tegenstanders over genderneutraal opvoeden
5. Genderneutraal opvoeden: hoe pak je het aan?
6. Genderneutraal opvoeden: wat is dat precies?
7. Wat is genderneutraal opvoeden nou eigenlijk?
8. Genderneutraal opvoeden doorzetten?
9. Genderneutraal opvoeden: wat is dat precies?
10. Genderneutraal opvoeden: wat is dat precies?
11. Lotte van der Pol in Ouders van Nu over genderneutraal opvoeden
12. Genderneutraal opvoeden voor ons vanzelfsprekend