Gameverslaving bij jongeren: herkennen, omgaan en ondersteunen

Gamen is een van de meest populaire vormen van vrije tijdbesteding bij jongeren. Veel kinderen en jongeren spelen uren per dag, maar niet iedereen die veel speelt, is ook verslaafd. Er zijn wel drie procent van de jongeren die een gameverslaving ontwikkelen, wat inhoudt dat het gamen hun dagelijks leven negatief beïnvloedt. In dit artikel worden de kenmerken van een gameverslaving besproken, hoe ouders en opvoeders dit kunnen herkennen en welke stappen er genomen kunnen worden om met een verslaving om te gaan.

Kenmerken van een gameverslaving

Volgens de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) is gameverslaving sinds 2018 erkend als een officiële verslaving. Er zijn drie kernkenmerken die een gameverslaving kenmerken:

1. Gebrek aan controle over hoeveel je speelt. Je kind kan moeilijk stoppen met gamen, ook wanneer het niet langer leuk is.
2. Voorkeur voor gamen ten opzichte van andere activiteiten. Je kind verkiest gamen boven andere bezigheden zoals sport, lezen of het ontmoeten van vrienden.
3. Blijven gamen, ook wanneer dat negatieve gevolgen heeft. Je kind negeert de invloed van het gamen op school, gezondheid en relaties.

Bij veel jongeren is het gamen geen probleem, maar bij drie procent van de jongeren is het zodanig uitgegroeid tot een verslaving. Deze jongeren zijn meestal tussen de twaalf en achttien jaar oud, en het zijn vooral jongens. Volgens onderzoek is het spelen van computerspellen bijna altijd meer verslavend dan bijvoorbeeld televisiekijken, omdat het actief is en beloningen oplevert.

Signalen van een gameverslaving

Er zijn verschillende signalen die wijzen op een gameverslaving. Deze zijn niet altijd duidelijk, maar als je merkt dat je kind zich op een bepaalde manier gedraagt, is het verstandig om dit te bespreken met een professional. Hier zijn enkele kenmerken:

• Je kind is extra prikkelbaar als de computer niet beschikbaar is. Je kind kan boos worden of zich onzeker voelen wanneer het geen kans krijgt om te gamen.
• Je kind heeft een slecht humeur zolang het niet kan gamen. Het kind kan zich ontdoen van zijn of haar emoties wanneer het niet kan spelen.
• Je kind verwaarloost huiswerk. Het kind negeert schoolwerk, wat leidt tot slechtere cijfers.
• Je kind liegt over huiswerk en cijfers. Het kind kan proberen te verbergen dat het veel tijd besteedt aan gamen.
• Je kind verwaarloost vrienden. Het kind zoekt steeds minder contact met vrienden en wordt eenzaam.
• Je kind komt steeds minder buiten en sport minder. Het kind verlaat het huis steeds minder, waardoor het sociaal contact verloren gaat.

Bij veel jongeren is het gamen een vorm van ontspanning, maar wanneer het zich ongezond ontwikkelt, kan dit leiden tot problemen. In dat geval is het belangrijk om hulp te zoeken.

Oorzaken van een gameverslaving

Volgens onderzoekers is er een verband tussen kwetsbaarheid en het ontstaan van een gameverslaving. Jongeren die moeilijk sociale contacten kunnen opbouwen, weinig zelfvertrouwen hebben of last hebben van eenzaamheid, zijn kwetsbaarder voor het ontstaan van een verslaving. De gamewereld kan dan een plek zijn waar ze zich veilig en goed voelen. Ze kunnen hier ook vriendschappen opbouwen, wat ze in het echte leven vaak niet kunnen.

Bij veel jongeren is het gamen een manier om te ontsnappen aan negatieve emoties, zoals stress of verveling. Daarnaast kunnen jongeren die weinig zelfbeheersing hebben, makkelijker verslaafd raken aan het gamen. Ook kunnen problemen in het echte leven, zoals schoolproblemen of gezinsproblemen, bijdrragen aan het ontstaan van een gameverslaving.

Gevolgen van een gameverslaving

Een gameverslaving kan verschillende gevolgen hebben voor het kind, de familie en het schoolleven. Hier zijn enkele veelvoorkomende gevolgen:

• Negatief effect op school. Het kind kan minder aandacht hebben voor schoolwerk en kan slechtere cijfers krijgen.
• Sociale problemen. Het kind verliest contact met vrienden en wordt eenzaam.
• Gezondheidseffecten. Het kind kan lichamelijke klachten ontwikkelen, zoals rugpijn, nekpijn en oogvermoeidheid. Ook kan het slapen moeilijk worden, wat leidt tot vermoeidheid.
• Emotionele problemen. Het kind kan gevoelens van onzekerheid, agressiviteit en spanning ervaren wanneer het niet kan gamen.

Daarnaast kan een gameverslaving ook leiden tot een verslaving aan andere dingen, zoals stimulerende middelen of andere verslavingen. Dit is belangrijk om te beseffen, omdat het probleem in de gaten moet worden gehouden.

Wat ouders en opvoeders kunnen doen

Als ouder of opvoeder is het belangrijk om te weten hoe je met een gameverslaving omgaat. Er zijn enkele stappen die je kunt nemen om te helpen bij het omgaan met een verslaving:

1. Spreek een gesprek aan met je kind. Gebruik een open en begripvolle toon. Probeer niet te oordelen, maar probeer te luisteren.
2. Stel duidelijke regels en grenzen. Bespreek met je kind wat het gamen betekent en hoeveel tijd per dag er besteed mag worden.
3. Houd je kind in balans. Zorg dat je kind genoeg tijd heeft voor school, sport, vrienden en andere activiteiten.
4. Zoek professionele hulp. Als het kind niet in staat is om met het gamen om te gaan, is het verstandig om hulp in te schakelen. Er zijn deskundigen die kunnen helpen bij het omgaan met een verslaving.
5. Bied ondersteuning aan. Je kind heeft steun nodig om te leren om te gaan met het gamen en om te leren hoe het met andere activiteiten kan omgaan.

Ondersteuning en hulp

Er zijn verschillende manieren waarop ouders en opvoeders hun kind kunnen ondersteunen bij het omgaan met een gameverslaving. Het is belangrijk om te weten dat het spel zelf niet de oorzaak is, maar dat de verslaving een gevolg is van de manier waarop het kind met de werkelijkheid omgaat.

Er zijn verschillende organisaties die hulp bieden bij problemen met het gamen. Bijvoorbeeld:

• Gamen Infolijn: Bel 0900-1995 voor hulp bij problematisch gamen.
• CJG (Centrum voor Jeugd en Gezin): Ze helpen ouders en kinderen bij het omgaan met verslavingen.
• Trimbos: Ze bieden hulp aan bij verslavingen en ondersteunen jongeren in het omgaan met hun gedrag.

Conclusie

Een gameverslaving kan bij jongeren leiden tot veel problemen, maar het is niet onoverkomelijk. Het is belangrijk om te weten wat de kenmerken zijn van een verslaving en wat ouders en opvoeders kunnen doen om hierin te helpen. Door duidelijke regels te stellen, te communiceren en professionele hulp in te schakelen, kan je je kind helpen om met het gamen om te gaan en een gezonde balans te vinden tussen spel en echte wereld.

Bronnen

1. https://opvoedadvies.nl/gameverslaving.htm
2. https://oudersmetinvloed.nl/gamen-en-gokken/gamen/
3. https://cjgrijnmond.nl/opvoedinformatie/hoe-herken-je-gameverslaving
4. https://www.jmouders.nl/kind-gameverslaafd/
5. https://www.dietzcoaching.nl/is-mijn-kind-gameverslaafd/
6. https://www.kliksafe.nl/blogs/mediaopvoeding/gameverslaving-kenmerken/
7. https://www.hetsociaalplein.nl/is/puber/media/gamen-2/gameverslaving-pubers
8. https://www.nji.nl/cijfers/gamen
9. https://psylicht.nl/help-mijn-kind-is-gameverslaafd-omgaan-met-problematisch-gamegedrag-bij-kinderen-en-jongeren/