De opvoeding volgens Sigmund Freud: psychologische ontwikkeling en morele normen

De opvoeding van kinderen is een complex proces dat niet alleen gericht is op het leren van kennis, maar ook op de psychologische en morele ontwikkeling van het kind. Sigmund Freud, de grondlegger van de psychoanalyse, heeft in zijn theorieën over de menselijke psychologie inzichtelijke inzichten gegeven over de rol van de ouder, de invloed van de vroege jeugd en de ontwikkeling van de persoonlijkheid. In dit artikel wordt ingegaan op de kernprincipes van de opvoeding volgens Freud, inclusief de fasen van de psychosociale ontwikkeling, de rol van het id, ego en superego, en de invloed van de vroege moeder-kindrelatie. De informatie is gebaseerd op de beschikbare bronnen en geeft een overzicht van de kernideeën die Freud in de opvoeding legde.

De psychosociale ontwikkeling van het kind

Freud stelde dat de menselijke psychologie zich ontwikkelt in verschillende fasen, waarbij elke fase specifieke behoeften en uitdagingen met zich meebrengt. De eerste fase is de orale fase, die plaatsvindt vanaf de geboorte tot het einde van het eerste levensjaar. In deze periode is het kind gericht op het ontdekken van de wereld via het mondgedeelte. Het opeten van voedsel, het kauwen van voorwerpen en het lachen zijn kenmerken van deze fase. De ouder speelt hier een cruciale rol in het aanbieden van voeding en het geven van veiligheid.

De tweede fase, de anale fase, begint na het eerste levensjaar en duurt ongeveer tot het derde levensjaar. Hierbij is de focus gericht op het beheersen van de blaas en de stoelgang. Deze fase is cruciaal voor de ontwikkeling van zelfstandigheid en controle. Ouders die hun kinderen aanmoedigen en belonen op de juiste momenten, helpen het kind om zich sneller te ontwikkelen tot een competente, productieve en creatieve persoon. Echter, ouders die hun kinderen straffen of belachelijk maken tijdens deze periode, kunnen leiden tot negatieve uitkomsten.

De derde fase, de genitale fase, vindt plaats tussen het vierde en zesde levensjaar van een kind. In deze fase leert het kind zichzelf en zijn lichaam kennen. Dit uit zich bijvoorbeeld in het maken van flauwe grapjes. Hoe ouders op dit gedrag reageren, heeft grote invloed over de uitkomst van de fixatie hierop. De ouders moeten hierin een evenwicht vinden tussen aanmoediging en beperking, zodat het kind zich veilig en beheersbaar kan ontwikkelen.

De vierde fase, de latente fase, begint vanaf het zesde levensjaar tot aan de puberteit. Tijdens deze fase wordt het libido onderdrukt en dus slapend gehouden. Rond deze fase gaan kinderen normaal gesproken naar school en beginnen zij zich zorgen te maken over het maken van vrienden, het vinden van hobby’s en het ontwikkelen van andere interesses. Het superego blijft ontwikkelen in deze fase, terwijl de id onderdrukt wordt. De ouders moeten hierin hun rol vervullen door het kind te begeleiden bij het opbouwen van een gezonde persoonlijkheid en het ontwikkelen van morele normen.

De laatste fase, de puberteit, vindt plaats vanaf de puberteit tot aan de dood. Het is de periode waarin de jong volwassenen vruchtbaar worden. Het begin van de puberteit zorgt ervoor dat het onderdrukte libido opnieuw actief wordt. In deze fase is het ego en superego volledig gevormd en functionerend. Jongere kinderen worden geregeerd door de id, directe voldoening eisend van de meest primaire behoeften, terwijl tieners in de genitale fase in staat zijn om basale driften en abnormale eisen in evenwicht te brengen met de realiteit en sociale normen.

De rol van het id, ego en superego

Freud beschouwde de menselijke persoonlijkheid als samengesteld uit drie delen: het id, het ego en het superego. Het id is het impulsieve en onbewuste deel van onze psyche dat direct en onmiddellijk reageert op basisdriften, behoeften en verlangens. Het id werkt volgens het plezierprincipe, dat wil zeggen dat aan elke gewenste impuls onmiddellijk moet worden voldaan, ongeacht de gevolgen. Het ego is het rationele deel van de persoonlijkheid dat de balans probeert te vinden tussen de eisen van het id en het superego. Het ego werkt op basis van het realiteitsprincipe, dat wil zeggen dat het probeert de behoeften van het id te beheren en tegelijkertijd de morele normen van het superego te volgen. Het superego is het morele deel van de persoonlijkheid, dat bestaat uit de regels, normen en sociale wetten die je aangeleerd krijgt, meestal door je ouders en andere autoriteiten. Het superego bepaalt welk gedrag sociaal en moreel acceptabel is.

Een gezonde persoonlijkheid ontstaat wanneer het ego in staat is om adequaat te bemiddelen tussen de eisen van de werkelijkheid, het id en het superego. Als het ego te veel beïnvloed wordt door het id, kan dit leiden tot impulsieve, oncontroleerbare of zelfs criminele gedragingen. Als het superego te sterk is, kan dit leiden tot een persoonlijkheid die uiterst moralistisch en mogelijk oordelend is. Het is dus belangrijk dat de ouders een evenwicht creëren tussen de drie componenten van de persoonlijkheid.

De invloed van de vroege moeder-kindrelatie

De vroege moeder-kindrelatie speelt een centrale rol in de psychosociale ontwikkeling van het kind. Freud benadruide dat de moeder in de eerste jaren van het kind een cruciale rol speelt in de vorming van de persoonlijkheid. De moeder is het eerste en meest invloedrijke persoon in het leven van het kind. Ze is het eerste object waarop het kind zijn aandacht richt, en ze is het eerste persoon waarop het kind zijn vertrouwen stelt.

De pre-oedipale fase, die in de vroege jeugd plaatsvindt, is van groot belang voor de ontwikkeling van het kind. In deze fase ontwikkelt het kind zijn of haar identiteit en leren omgaan met de wereld. De moeder is hierbij het belangrijkste object van liefde, veiligheid en ondersteuning. Als de moeder in deze fase afwezig is of te streng of te soepel is, kan dit leiden tot problemen in de ontwikkeling van het kind.

Freud benadruide ook de invloed van de vader in de opvoeding. De vader speelt een rol in het opbouwen van de identiteit van het kind en het leren omgaan met de wereld. Echter, in veel gevallen is de vader afwezig of speelt hij een onduidelijke rol in de opvoeding. Dit kan leiden tot problemen in de ontwikkeling van het kind, zoals een gebrek aan zelfvertrouwen of een onvoldoende ontwikkeling van het superego.

De rol van de opvoeding in de psychosociale ontwikkeling

Freud stelde dat de opvoeding een cruciale rol speelt in de ontwikkeling van de persoonlijkheid van het kind. De opvoeding moet gericht zijn op het leren omgaan met de wereld, het ontwikkelen van zelfstandigheid en het opbouwen van morele normen. De ouders moeten hierbij een evenwicht vinden tussen aanmoediging en beperking, zodat het kind zich veilig en beheersbaar kan ontwikkelen.

De opvoeding moet ook gericht zijn op het leren omgaan met emoties en het opbouwen van een gezonde persoonlijkheid. De ouders moeten hun kinderen helpen om hun emoties te begrijpen en te beheren. Dit kan bijvoorbeeld door het kind te leren om te luisteren naar zijn of haar gevoelens en om te leren hoe ze met frustratie en schuld om moeten gaan.

Conclusie

De opvoeding van kinderen is een complex proces dat niet alleen gericht is op het leren van kennis, maar ook op de psychologische en morele ontwikkeling van het kind. Sigmund Freud legde in zijn theorieën de nadruk op de vroege jeugd en de invloed van de moeder-kindrelatie. De ontwikkeling van de persoonlijkheid wordt bepaald door de interactie tussen het id, ego en superego, waarbij de opvoeding een cruciale rol speelt. De ouders moeten hierin een evenwicht vinden tussen aanmoediging en beperking, zodat het kind zich veilig en beheersbaar kan ontwikkelen. De opvoeding moet ook gericht zijn op het leren omgaan met emoties en het opbouwen van een gezonde persoonlijkheid.

Bronnen

1. De onderwijsfilosofie van Sigmund Freud
2. Opvoeding en de psychosociale ontwikkeling
3. Andrea Berg: Sociaal engagement en carrière
4. Sigmund Freud theorie
5. Het id, ego en superego van Sigmund Freud
6. Opvoeding en psychoanalyse
7. Andrea Berg: persoonlijk en professioneel
8. Andrea Berg: biografie en carrière
9. Sigmund Freud: filosofie en psychologie