Hoe kitten en pup samen opvoeden
juli 6, 2025
De opvoeding en het onderwijs in het Westen zijn in de afgelopen decennia onderhevig aan een diepe verandering. De rol van het gezag, zowel in de klassenruimte als in de maatschappij, lijkt steeds meer te vervagen. Frank Furedi, socioloog en hoogleraar aan de universiteit van Kent, analyseert in zijn werk de gevolgen van deze ontwikkeling. In zijn boeken zoals De terugkeer van het gezag: waarom kinderen niets meer leren (2011) en Wasted: Why Education Isn’t Educating (2009) stelt hij dat het onderwijs zich steeds vaker richt op het oplossen van maatschappelijke problemen, terwijl het belang van kennis en het opbouwen van waarden steeds meer in de vergetelheid raakt. Dit artikel onderzoekt de kern van Furedi’s visie op opvoeding en onderwijs, de rol van het gezag, en de gevolgen daarvan voor kinderen, ouders en leerkrachten.
De drie verwoestende invloeden op het onderwijs
Furedi identificeert drie belangrijke trends die het onderwijs in de afgelopen jaren beïnvloeden. De eerste is de verlies van geloof in de waarde van kennis en het zoeken naar waarheid. Volgens hem wordt in veel onderwijsinstellingen steeds vaker benadrukt dat er geen absolute waarheden zijn, en dat kinderen vaak worden opgedragen dat er geen goede of foute antwoorden zijn. Dit leidt tot een epistemologische verandering: het begrip van kennis en waarheid raakt verward. Dit heeft gevolgen voor het intellectuele leven in het Westen, waar het begrip van kennis steeds minder centraal staat.
De tweede trend is het opkomen van het filisterdom in de pedagogie. Het streven naar normen van uitmuntendheid wordt vaak afgeschilderd als ‘elitair’ en wordt belemmerd door de wens om iedereen in de boot te houden. Dit leidt ertoe dat vormen van onderwijs die kinderen werkelijk uitdagen, vaak worden afgewezen. Furedi ziet dit als een teken van anti-intellectuele idealen die in het onderwijs worden doorgevoerd.
De derde trend is een radicale verandering in hoe kinderen worden beoordeeld. In de afgelopen decennia is het geworden om kinderen te zien als tere zieltjes die emotioneel kwetsbaar zijn en geen echte intellectuele uitdaging kunnen aanvaarden. Dit leidt tot een verslechtering van de kwaliteit van het onderwijs, waarin de nadruk ligt op het motiveren van leerlingen in plaats van op het leren van inhoud. Furedi stelt dat het niet altijd mogelijk is om leerlingen te motiveren, en dat het soms nodig is om kinderen serieuzer te nemen, zodat ze kunnen leren wat ze nodig hebben.
Het verdwijnen van het gezag in het onderwijs
Een van de centrale thema’s in Furedi’s werk is het verdwijnen van het gezag van volwassenen over jongeren. Volgens hem is de huidige pedagogiek gericht op het leren van leerlingen in plaats van op het geven van kennis. Termen als “leren te leren” en “levenslang leren” duiden op een accentverschuiving van onderwijzen naar leren, en een gezagsverschuiving van leraar naar leerling. Dit betekent dat leerlingen in het onderwijs niet langer afhankelijk zijn van de autoritaire leiding van een docent. Furedi ziet dit als een gevolg van een culturele verandering, waarin het gezag van volwassenen wordt verzwakt.
Deze ontwikkeling is te zien in het feit dat leerlingen steeds vaker worden gezien als een “onderdrukte klasse”, in plaats van als wezens die onder autoriteit moeten staan. Dit leidt ertoe dat de rol van de leraar verandert: in plaats van autoriteit uit te oefenen, moet de leraar nu meewerken aan het leerproces van de leerling. Dit kan leiden tot een situatie waarin de inhoud van het onderwijs minder belangrijk wordt geacht, en de motivatie van de leerling centraal staat.
De impact van de cultuur van de lage verwachtingen
Furedi onderzoekt ook de invloed van de cultuur van de lage verwachtingen op het onderwijs. Hij stelt dat het onderwijs in veel gevallen wordt gebruikt als oplossing voor maatschappelijke problemen, in plaats van als middel om kennis en waarden te bevorderen. Dit leidt ertoe dat kinderen steeds vaker worden opgeleid om zich aan te passen aan een wereld die steeds onvoorspelbaarder wordt, in plaats van om zich te richten op het opbouwen van kennis.
Deze trend wordt beïnvloed door de neiging om kinderen als kwetsbaar en emotioneel onzeker te zien. Volgens Furedi is het moeilijk om kinderen te leren als ze constant worden behandeld alsof ze niet in staat zijn om uitdagingen aan te gaan. Het is belangrijk dat leerkrachten kinderen serieuzer nemen, en dat ze hen een prikkelende, leerzame omgeving bieden. Furedi benadrukt dat het niet altijd mogelijk is om leerlingen te motiveren, en dat het soms nodig is om hen te laten weten dat sommige dingen moeilijk zijn, maar dat ze het wel kunnen.
De rol van de ouders en de school
Furedi benadrukt ook de rol van ouders en de school in de opvoeding van kinderen. Hij stelt dat ouders steeds vaker hun verantwoordelijkheid voor de opvoeding afleggen op de school. Dit leidt ertoe dat de school steeds vaker moet bepalen wat wel en niet aanvaardbaar is, en dat de mening van de leerling belangrijk wordt geacht. Dit is een verandering in de verhouding tussen ouders, kinderen en de school.
Furedi stelt dat kinderen niet alleen kunnen leren, maar dat ze ook hun verantwoordelijkheid moeten nemen. Hij ziet dit als een vorm van omgekeerde socialisatie, waarbij kinderen het goede voorbeeld geven en proberen het onverantwoordelijke gedrag van hun ouders te veranderen. Dit is een belangrijk punt, omdat het aantoont dat kinderen niet alleen leerlingen zijn, maar ook invloed kunnen uitoefenen op hun ouders en de maatschappij.
De noodzaak tot herstel van het gezag
Furedi stelt dat het herstel van het gezag in het onderwijs essentieel is voor de kwaliteit van het onderwijs. Hij adviseert drie belangrijke stappen voor het herstel van het gezag. Ten eerste moet het onderwijs gedepolitiseerd worden, zodat politici het leerplan niet als een podium gebruiken om hun eigen stellingnames te verdedigen. Ten tweede moet de samenleving opkomen tegen de neiging om de status van kennis en normen te verlagen. Anti-elitair onderwijs is in wezen een maskerade voor maatschappijhervorming. Ten derde moeten we kinderen serieuzer nemen, opkomen voor hun vermogen kennis te veroveren, en ze een prikkelende, leerzame omgeving bieden.
Furedi benadrukt dat het herstel van het gezag niet alleen betekent dat leraars meer autoriteit moeten hebben, maar ook dat ouders en de samenleving samen moeten werken om de opvoeding van kinderen te bevorderen. Het is belangrijk dat ouders zich bewust zijn van hun rol in de opvoeding van hun kinderen, en dat ze samenwerken met de school om een gezonde opvoedingsomgeving te creëren.
Conclusie
Frank Furedi’s visie op opvoeding en onderwijs benadrukt de noodzaak van het herstel van het gezag in het onderwijs. Hij stelt dat het onderwijs op dit moment te maken heeft met drie belangrijke verwoestende invloeden: het verlies van geloof in kennis, het opkomen van het filisterdom in de pedagogie, en het verschuiven van de rol van de leraar. Deze ontwikkelingen leiden tot een situatie waarin kinderen steeds vaker worden gezien als kwetsbaar en emotioneel onzeker, in plaats van als wezens die onder autoriteit moeten staan.
De cultuur van de lage verwachtingen heeft ook gevolgen voor het onderwijs, waarin de nadruk ligt op het motiveren van leerlingen in plaats van op het leren van inhoud. Furedi benadrukt dat het herstel van het gezag essentieel is voor de kwaliteit van het onderwijs, en dat ouders, leraars en de samenleving samen moeten werken om dit te bereiken.
Vorige week een nieuwe gevel bij de BSO gekregen. Nieuwe kozijnen, nieuw glas en deur.
