Finse Opvoeding: Wat Kunnen We Leren van de Scandinavische Aanpak?

De Finse opvoeding staat wereldwijd in de verf. Het land staat op de eerste plaats in onderwerpen zoals taal, rekenen en wetenschappen, zonder dat er sprake is van een harde concurrentie tussen scholen of een overvloed aan toetsen. In tegenstelling tot veel andere landen wordt in Finland niet alleen gekeken naar leerprestaties, maar ook naar het welzijn en geluk van de kinderen. De opvoeding is gericht op het ontwikkelen van een evenwichtige, gelukkige en zelfstandige generatie. Wat maakt deze aanpak zo effectief en wat kunnen ouders en onderwijzers hieruit leren?

De kern van de Finse opvoeding

De Finse opvoeding is gekenmerkt door een aantal kernprincipes die samenwerken om een optimale ontwikkeling van kinderen te garanderen. Een van de belangrijkste aspecten is de nadruk op freedom of choice (keuzevrijheid) en personalized learning (gepersonaliseerd leren). Kinderen mogen in veel gevallen zelf bepalen welk onderwerp ze het meeste interessant vinden. Dit stimuleert hun motivatie en leert hen zich verantwoordelijk te gedragen voor hun eigen leerproces.

Bijvoorbeeld, in veel scholen wordt er op gewerkt met open sfeer, waarin de verhouding tussen leerkracht en leerling informeel is. Dit helpt kinderen om zich comfortabel te voelen en actief deel te nemen aan het lesgeven. Daarnaast is er in Finland een hoge mate van vrijheid in het onderwijs. Kinderen mogen zelf hun lesrooster opstellen, mogen zelf beslissen wanneer ze pauzeren en hoe lang ze werken. Dit zorgt ervoor dat kinderen zich niet onder druk voelen en zich kunnen richten op wat voor hen het meest relevant is.

Samenwerking tussen ouders, leerkrachten en kinderen

Een ander belangrijk kenmerk van de Finse opvoeding is de gezamenlijke inzet van ouders, leerkrachten en kinderen. In Finland wordt er sterk gekeken naar het gezinsgevoel en het vertrouwen tussen ouders en leerkrachten. Dit gebeurt niet alleen via reguliere gesprekken, maar ook via actieve betrokkenheid van ouders bij het onderwijs. Zo wordt er in veel scholen bijvoorbeeld gewerkt met gezinsbijeenkomsten, waarin ouders worden uitgenodigd om deel te nemen aan lesactiviteiten of het delen van hun mening over het onderwijs.

De opvoeding in Finland is ook gericht op het ontwikkelen van een positieve houding ten opzichte van leerproces en leerkrachten. Kinderen leren dat leren geen plicht is, maar een keuze. Ze worden aangemoedigd om te denken, te vragen en te experimenteren. Dit leidt ertoe dat kinderen zich niet zullen verstoppen achter een onzekerheid, maar juist actief hun eigen leerpad opgaan.

Friluftsliv: Leven in de buitenlucht

Een van de meest kenmerkende aspecten van de Scandinavische opvoeding is friluftsliv, wat letterlijk ‘leven in de buitenlucht’ betekent. Dit concept staat bijna centraal in de Finse opvoeding. Kinderen worden aangemoedigd om zoveel mogelijk tijd buiten door te brengen, ongeacht het weer. Dit helpt hen om een sterke band met de natuur op te bouwen en leert hen de waarde van duurzaamheid en milieubewustzijn.

Bijvoorbeeld, op de basisschool spelen kinderen minstens een uur per dag buiten. De enige uitzondering is wanneer het onweert of wanneer het kouder dan -20 graden is, dan blijven ze binnen. Er zijn hier ook ontzettend veel speeltuinen. Op loopafstand van ons zijn het er vijf. Op fietsafstand wel twintig. Alle speeltuinen zijn omheind en omdat hier geen katten buitenlopen, is de zandbak ook vrij van poep. Wat ik ook leuk vind aan onze speeltuinen, is dat mensen hun buitenspeelgoed dat ze niet meer gebruiken in de speeltuin laten liggen. In elke speeltuin liggen dus schepjes, emmers, vormpjes en soms zelfs loopautootjes waar iedereen mee kan spelen. Deze blijven ook in de speeltuin liggen, het komt bij niemand op om iets mee naar huis te nemen.

Het belang van vrij spel

In de Finse opvoeding wordt ook veel aandacht besteed aan vrij spel. Kinderen mogen zichzelf bepalen wat ze willen spelen en hoe lang. Dit helpt ze om hun creativiteit, sociale vaardigheden en denkvermogen te ontwikkelen. Vrij spel is belangrijk voor het leren van sociale normen, het oplossen van problemen en het leren omgaan met frustratie.

Bijvoorbeeld, op het kinderdagverblijf en op de basisschool spelen de kinderen ook minstens een uur per dag buiten. Er is geen straf of beloning voor het spelen, maar het wordt als een vast onderdeel van de dag gezien. Kinderen leren zo dat het spelen even belangrijk is als leren, eten of slapen. Ze leren dat ze hun eigen keuzes mogen maken en dat dit hun hulp is bij het ontwikkelen van hun persoonlijkheid.

Kans op zelfstandigheid

Een ander kenmerk van de Finse opvoeding is de zelfstandigheid die van kinderen verwacht wordt. Kinderen gaan pas naar de basisschool als ze (bijna) zeven zijn, maar vanaf dat moment gaan ze zelf naar school en komen ze ook zelf naar huis. Dat zijn dus kinderen die in Nederland in groep 3 of 4 zitten, die alleen naar school lopen, fietsen of zelfs met het openbaar vervoer gaan. Dit is een van de grootste verschillen tussen de opvoeding in Finland en die in Nederland.

De Finse opvoeding legt dus veel nadruk op het ontwikkelen van zelfstandigheid en verantwoordelijkheid bij kinderen. Ze leren dat ze hun eigen keuzes mogen maken en dat dit hun hulp is bij het leren omgaan met hun eigen levensomstandigheden. Ze leren dat ze niet altijd op anderen mogen wachten, maar dat ze zelf kunnen beslissen wat het beste is voor hen.

Ouders als medewerkers

In de Finse opvoeding zijn ouders geen toevallige toeschouwers, maar actieve medewerkers. Ze worden uitgenodigd om deel te nemen aan het onderwijs, bijvoorbeeld door deel te nemen aan een lesactiviteit of door hun mening te geven over het leerproces van hun kind. Deze betrokkenheid helpt ouders om een beter begrip te krijgen van wat hun kind doet en hoe ze hun kind kunnen begeleiden.

Bijvoorbeeld, in het boek ‘Hoe je kinderen opvoedt tot de gelukkigste ter wereld’ wordt benadrukt dat ouders hun kinderen moeten laten beslissen wat ze willen eten of wat ze willen doen. Dit helpt kinderen om zich te ontwikkelen tot zelfstandige, verantwoordelijke individuen. Ze leren dat hun keuzes invloed hebben op hun eigen levensomstandigheden.

Het effect van een veilig schoolklimaat

Een ander belangrijk aspect van de Finse opvoeding is de veiligheid van het schoolklimaat. Scholen zijn verplicht om een sociaal veilig schoolklimaat te garanderen. Dit gebeurt via programma’s zoals KiVa, een methode die al jaren in gebruik is. KiVa is Fins voor ‘leuk’ of ‘fijn’ en staat voor de eerste letters van de Finse zin ‘leuke school zonder pesten’. Het programma werkt op basis van het idee dat kinderen en leerkrachten samen bespreken hoe iedereen zich er fijn kan voelen en pesten door de hele groep wordt verhinderd.

Deze aanpak heeft een grote invloed op het welzijn van de kinderen. Ze leren dat ze met elkaar om moeten gaan en dat ze elkaar moeten respecteren. Ze leren dat ze geen gevoel van angst of vernedering hoeven te voelen, maar juist dat ze zich veilig en op hun gemak kunnen voelen.

Samenwerking tussen leerkrachten en ouders

In de Finse opvoeding is er ook veel samenvaart tussen leerkrachten en ouders. De betrokkenheid van ouders bij het onderwijs is een van de belangrijkste factoren voor een succesvol onderwijs. Leerkrachten en ouders werken samen om de leerlingen te begeleiden en te ondersteunen. Ze delen informatie over het gedrag, het leerproces en de ontwikkeling van de kinderen.

Bijvoorbeeld, in het boek ‘Hoe je kinderen opvoedt tot de gelukkigste ter wereld’ wordt benadrukt dat ouders hun kinderen moeten laten praten en dat ze moeten leren hoe kinderen op verschillende leeftijden denken. Ze moeten luisteren naar hun kinderen en hen serieus nemen. Dit helpt kinderen om zich gehoord en begrepen te voelen.

De rol van de school

De Finse school speelt ook een belangrijke rol in de opvoeding. De scholen zijn inclusief, wat betekent dat ze openstaan voor kinderen met (leer- en andere) beperkingen. Er zijn in Finland wel scholen voor speciaal onderwijs, maar lang niet zo veel als in Nederland en steeds vaker gekoppeld aan een reguliere school. Dit betekent dat kinderen met beperkingen op een manier kunnen leren die aansluit bij hun eigen behoeften.

Bijvoorbeeld, in veel scholen wordt er gewerkt met gepersonaliseerd leren, waarin leerlingen zelf hun leerpad kunnen bepalen. Dit helpt kinderen om zich beter te ontwikkelen en hun eigen potentieel te laten zien.

De toekomst van de Finse opvoeding

De Finse opvoeding is al jaren een voorbeeld voor andere landen. De aanpak is gericht op het ontwikkelen van een gelukkige, zelfstandige en verantwoordelijke generatie. De nadruk ligt op het ontwikkelen van een positieve houding ten opzichte van het leren en het samenwerken met anderen. De opvoeding is gericht op het leren van sociale vaardigheden, het ontwikkelen van een positieve houding en het leren omgaan met problemen.

De toekomst van de Finse opvoeding ziet er goed uit. De landen die de opvoeding van Finland volgen, zien veel voordelen. De opvoeding is gericht op het leren van creativiteit, het ontwikkelen van een positieve houding en het leren omgaan met problemen.

Conclusie

De Finse opvoeding is een voorbeeld voor andere landen. De aanpak is gericht op het ontwikkelen van een gelukkige, zelfstandige en verantwoordelijke generatie. De nadruk ligt op het ontwikkelen van een positieve houding ten opzichte van het leren en het samenwerken met anderen. De opvoeding is gericht op het leren van sociale vaardigheden, het ontwikkelen van een positieve houding en het leren omgaan met problemen. De toekomst van de Finse opvoeding ziet er goed uit. De landen die de opvoeding van Finland volgen, zien veel voordelen. De opvoeding is gericht op het leren van creativiteit, het ontwikkelen van een positieve houding en het leren omgaan met problemen.

Bronnen

1. Als kinderen elkaar steunen, stopt pesten vanzelf
2. Onderwijs van Morgen: Reis van The Travelling Teacher
3. Leren: Hoe Scandinaviërs kinderen opvoeden
4. SFR - Sociaal Fiscaal Reglement
5. Scandinavisch opvoeden: Waarom Finse kinderen zo gelukkig zijn
6. Zes redenen waarom je in Finland een gezin wilt stichten
7. Onderwijs en kindontwikkeling in Finland
8. Zo voed je kinderen op tot de gelukkigste ter wereld
9. Annelieke opvoeden in Finland: Dat verschilt enorm met opvoeden in Nederland