Opvoeden van een Groenendaelerpup: Handleiding voor ouders en verzorgers
juli 6, 2025
Emancipatorisch handelen als opvoeder is een kernbegrip in de pedagogische literatuur, met name in de kritisch-emancipatorische pedagogiek. Deze benadering legt de nadruk op het bevrijden van het kind van de invloed van de volwassene, zodat het kind zichzelf kan ontwikkelen en verantwoordelijk kan handelen. De opvoeder speelt hierbij een cruciale rol, niet alleen als onderwijzer, maar ook als begeleider en mentale steun. In dit artikel worden de kernprincipes van emancipatorisch handelen uitgelegd, met aandacht voor de rol van de opvoeder, de invloed op het kind, en de verantwoordelijkheid van de opvoeder om het kind te helpen zich te ontwikkelen tot een zelfstandig, sociaal en moreel wezen.
Emancipatorisch handelen als kernprincipe in de pedagogiek
Emancipatorisch handelen wordt vaak gezien als een vorm van bevrijding van de invloed van de volwassene. Dit begrip is een kernbegrip in de kritisch-emancipatorische pedagogiek, die zich afzet tegen de traditionele, normatieve pedagogiek. In dit kader wordt het doel van opvoeding en onderwijs gezien als het helpen van het kind om zichzelf te ontwikkelen tot een autonoom, sociaal en moreel wezen. Dit gebeurt door het kind zoveel mogelijk te laten kiezen, zelfstandig te laten denken en te handelen, en het te laten leren van fouten en ervaringen.
De opvoeder moet hierbij vertrouwen stellen in het kind, en het kind vertrouwen geven op de opvoeder. Dit vertrouwen is de basis van een emancipatoir, op elkaar betrokken, pro-actief ontwikkelingsproces. Hierbij wordt het kind niet alleen gezien als een object van onderwiers, maar ook als een actieve deelnemer aan zijn eigen ontwikkeling. De opvoeder dient hierbij de rol van begeleider en mentale steun te spelen, in plaats van als autoritair figuur die alles bepaalt.
Emancipatorisch handelen en de rol van de opvoeder
De opvoeder speelt een cruciale rol bij het bevorderen van emancipatorisch handelen. Hij of zij moet in staat zijn om het kind te begeleiden bij het leren van zelfstandigheid, zelfvertrouwen en verantwoordelijkheid. Dit gebeurt door het kind te laten kiezen, te laten denken en te laten handelen, in plaats van alles voor het kind te doen. De opvoeder dient dus niet alleen als onderwijzer, maar ook als mentale steun en begeleider.
In de pedagogische literatuur wordt het emancipatorisch handelen vaak geassocieerd met het idee van zelfemancipatie. Dit betekent dat het kind zichzelf bevrijdt van de invloed van de volwassene, en zelfstandig kan handelen. Hierbij is het belangrijk dat de opvoeder het kind niet onderwijst, maar het kind aan zichzelf overlaat, zodat het zijn eigen intelligentie kan gebruiken. Dit gebeurt bijvoorbeeld in het Montessori-onderwijs, waarin het materiaal als intermediair fungeert tussen de leraar en het kind. Het materiaal helpt het kind om zelfstandig te leren en te ontwikkelen, in plaats van dat de leraar het kind lesgeeft.
De opvoeder dient hierbij ook te werken aan het bevorderen van een democratische opvoedingsstijl, waarin het kind zeggenschap krijgt over zijn eigen ontwikkeling. Dit gebeurt door het kind te beluisteren, het kind te respecteren en het kind te ondersteunen bij het nemen van keuzes. Het is belangrijk dat het kind niet te veel zelf moet kiezen, want dit kan stress veroorzaken. De opvoeder moet dus balans houden tussen het geven van zeggenschap en het bieden van ondersteuning.
De invloed van emancipatorisch handelen op het kind
Emancipatorisch handelen heeft een positieve invloed op het kind. Het bevordert het zelfvertrouwen van het kind, zorgt voor meer zelfstandigheid en helpt het kind om zich te ontwikkelen tot een sociaal, moreel en zelfstandig wezen. Kinderen die op deze manier worden opgevoed, zijn vaak opgewekter en doen het beter op school. Ze hebben minder gedragsproblemen en zijn weerbaarder tegen de negatieve invloed van leeftijdsgenoten.
De opvoeder moet hierbij ook rekening houden met de individuele behoeften en mogelijkheden van het kind. Elke kind is uniek en heeft zijn eigen ontwikkelingsritme. De opvoeder dient dus te werken aan een op maat gemaakte opvoeding, waarin het kind wordt gevolgd in zijn ontwikkeling. Dit gebeurt door het kind te beluisteren, het kind te respecteren en het kind te ondersteunen bij het nemen van keuzes.
De verantwoordelijkheid van de opvoeder bij emancipatorisch handelen
De opvoeder heeft een grote verantwoordelijkheid bij het bevorderen van emancipatorisch handelen. Hij of zij moet in staat zijn om het kind te begeleiden bij het leren van zelfstandigheid, zelfvertrouwen en verantwoordelijkheid. Hierbij is het belangrijk dat de opvoeder het kind niet onderwijst, maar het kind aan zichzelf overlaat, zodat het zijn eigen intelligentie kan gebruiken. Dit gebeurt bijvoorbeeld in het Montessori-onderwijs, waarin het materiaal als intermediaar fungeert tussen de leraar en het kind. Het materiaal helpt het kind om zelfstandig te leren en te ontwikkelen, in plaats van dat de leraar het kind lesgeeft.
De opvoeder dient hierbij ook te werken aan het bevorderen van een democratische opvoedingsstijl, waarin het kind zeggenschap krijgt over zijn eigen ontwikkeling. Dit gebeurt door het kind te beluisteren, het kind te respecteren en het kind te ondersteunen bij het nemen van keuzes. Het is belangrijk dat het kind niet te veel zelf moet kiezen, want dit kan stress veroorzaken. De opvoeder moet dus balans houden tussen het geven van zeggenschap en het bieden van ondersteuning.
Conclusie
Emancipatorisch handelen als opvoeder is een kernbegrip in de pedagogische literatuur, met name in de kritisch-emancipatorische pedagogiek. Deze benadering legt de nadruk op het bevrijden van het kind van de invloed van de volwassene, zodat het kind zichzelf kan ontwikkelen tot een autonoom, sociaal en moreel wezen. De opvoeder speelt hierbij een cruciale rol, niet alleen als onderwijzer, maar ook als begeleider en mentale steun. In dit artikel zijn de kernprincipes van emancipatorisch handelen uitgelegd, met aandacht voor de rol van de opvoeder, de invloed op het kind, en de verantwoordelijkheid van de opvoeder om het kind te helpen zich te ontwikkelen tot een zelfstandig, sociaal en moreel wezen.
Vorige week een nieuwe gevel bij de BSO gekregen. Nieuwe kozijnen, nieuw glas en deur.
