Opvoeden en opgroeien: Hulp en ondersteuning van de GGD Hollands Noorden
juli 6, 2025
In de hedendaagse samenleving is de opvoeding van kinderen steeds complexer geworden, vooral vanwege de diversiteit in culturele achtergronden. De opvoedingsstijl, de rol van ouders en de invloed van de maatschappelijke context zijn daarbij van groot belang. In dit artikel bespreken we de kern van de interculturele pedagogiek en de ecologische benadering, zoals deze wordt uitgelegd in het werk van Eldering. We richten ons op de invloed van culturele verschillen, de rol van de opvoeders, en de praktijken in verschillende settingen. Dit artikel is gericht op ouders, onderwijzers en anderen die betrokken zijn bij de opvoeding van kinderen in een multiculturele context.
De rol van culturele sensitiviteit in de opvoeding
Een van de belangrijkste aspecten van de interculturele pedagogiek is de groeiende behoefte aan culturele sensitiviteit bij pedagogen. Dit betekent dat onderwijsprofessionals beter moeten begrijpen hoe culturele verschillen invloed kunnen hebben op het gedrag, de opvoeding en de ontwikkeling van kinderen. Eldering benadruit dat pedagogen niet alleen hun eigen kijk op opvoeding moeten analyseren, maar ook moeten kijken naar de culturele context van de kinderen die zij onderwijzen. Dit is cruciaal, omdat kinderen uit verschillende culturen vaak verschillende verwachtingen en normen hebben.
De ecologische benadering, zoals voorgesteld door Bronfenbrenner, legt de nadruk op de invloed van de omgeving op de ontwikkeling van kinderen. Deze benadering wordt uitgebreid met een culturele dimensie, zoals beschreven in het boek Cultuur en opvoeding: interculturele pedagogiek vanuit ecologisch perspectief van Eldering. Hierin wordt het concept van de developmental niche geïntroduceerd, dat drie belangrijke elementen omvat: de settingen waarin kinderen opgroeien, de gewoontes rondom opvoeding en verzorging, en de psychologie van de opvoeders. Deze drie componenten vormen samen de culturele context van de opvoeding.
De opvoedingsstijl in verschillende culturen
De opvoedingsstijl varieert sterk per cultuur. In Westerse culturen wordt de opvoeding vaak beïnvloed door wetenschappelijke inzichten, terwijl in niet-westerse culturen tradities en religie een grotere rol spelen. Eldering beschrijft dat ouders in niet-westerse culturen vaker een sociaal levensloopmodel hanteren, waarbij de focus ligt op het volgen van rituelen en de overgangen tussen levensfasen. Daarnaast is er in veel niet-westerse culturen sprake van een seksespecifieke opvoeding, waarbij jongens en meisjes op verschillende manieren worden opgevoed.
In de MENA-cultures (Midden-Oostelijke en Noord-Afrikaanse culturen) wordt de opvoeding vaak beïnvloed door religieuze en morele waarden. Eldering wijst erop dat kinderen in deze culturen zowel de waarden van hun familie als die van de maatschappelijke context leren. Dit gebeurt vaak via het ontwikkelingsmodel van Erikson, waarin de kinderen zich ontwikkelen in fasen zoals babytijd, vroege kindertijd, late kindertijd en adolescentie.
De invloed van de ecologische context
De ecologische context beïnvloedt op verschillende manieren de opvoeding van kinderen. Eldering benadrukt dat de settingen waarin kinderen leven, zoals het gezin, de school en het groepje vrienden, een grote rol spelen. In veel culturen zijn de kinderen opgegroeid in een biculturele context, wat wil zeggen dat ze zowel hun eigen culturele normen als die van de nieuwe samenleving leren. Dit proces wordt ook wel accultureren genoemd.
Een ander belangrijk aspect is de developmental niche, waarin de invloed van de opvoeders op de kinderen centraal staat. De psychologie van de opvoeders, de gewoontes rondom opvoeding en de fysieke en sociale settingen zijn hierbij van belang. Eldering benadruit dat de keuzes van de ouders, zoals de manier waarop ze hun kinderen opvoeden, sterk beïnvloed worden door hun eigen culturele achtergrond.
De rol van de opvoeders: culturele waarden en verwachtingen
De opvoeders spelen een centrale rol in de opvoeding van kinderen. Eldering benadrukt dat ouders in verschillende culturen verschillende waarden en verwachtingen hebben. Bijvoorbeeld, in Chinese culturen wordt het belang gehecht aan het behalen van goede prestaties en het naleven van traditionele waarden. Dit is in lijn met het concept van conformisme, waarbij de ouders de normen en waarden van hun cultuur nastreven.
In veel niet-westerse culturen is de opvoeding gericht op het aanleren van sociale vaardigheden en het opbouwen van een sterke identiteit. Eldering wijst erop dat ouders in deze culturen vaak een sterke band hebben met hun kinderen en dat de opvoeding sterk beïnvloed wordt door de maatschappelijke omstandigheden. Bovendien is het belangrijk dat ouders in staat zijn om hun eigen culturele waarden en normen te combineren met die van de nieuwe samenleving.
De invloed van de maatschappelijke context
De maatschappelijke context heeft een grote invloed op de opvoeding van kinderen. Eldering benadrukt dat de samenleving, inclusief het onderwijs, het gedrag en de ontwikkeling van kinderen beïnvloed. In Nederland is de opvoeding van allochtone kinderen een belangrijk onderwerp, aangezien deze groep een lage sociale positie heeft. De interculturele pedagogiek probeert hierin inzicht te krijgen en oplossingen te bieden.
De opvoeding van kinderen uit verschillende culturen vereist een passende aanpak. Eldering benadrukt dat het belangrijk is om de culturele verschillen te erkennen en te respecteren. Dit geldt zowel voor ouders als voor pedagogen. De opvoeding moet daarom gericht zijn op het stimuleren van de ontwikkeling van elk kind op basis van hun eigen culturele achtergrond.
De rol van het onderwijs in de opvoeding
Het onderwijs speelt een cruciale rol in de opvoeding van kinderen, vooral in een multiculturele context. Eldering benadrukt dat het onderwijs niet alleen gericht moet zijn op de cognitieve ontwikkeling van kinderen, maar ook op de sociaal-emotionele ontwikkeling. In veel culturen is het belangrijk dat kinderen leren omgaan met verschillen en dat ze zich kunnen integreren in de maatschappij.
In het boek Cultuur en opvoeding wordt aangegeven dat de opvoeding van kinderen uit allochtone groepen vooral gericht moet zijn op het aanleren van taal en het opbouwen van een sterke identiteit. Dit is belangrijk, omdat kinderen uit allochtone groepen vaak last hebben van een taalachterstand. Daarnaast is het belangrijk dat ouders en onderwijzers samenwerken om de opvoeding van kinderen te ondersteunen.
De invloed van de gezinsstructuur
De gezinsstructuur heeft een grote invloed op de opvoeding van kinderen. Eldering benadrukt dat de gezinsstructuur, zoals deze in verschillende culturen voorkomt, een belangrijke rol speelt in de opvoeding. Bijvoorbeeld, in veel niet-westerse culturen is het gebruikelijk dat ouders samenwerken met andere familieleden om de opvoeding van kinderen te ondersteunen. Dit kan leiden tot een sterke band tussen de ouders en de kinderen.
Daarnaast is het belangrijk dat ouders en kinderen in staat zijn om zich aan te passen aan de veranderende omstandigheden. Eldering benadrukt dat de opvoeding van kinderen niet alleen gericht moet zijn op de traditionele waarden, maar ook op de moderne maatschappelijke verwachtingen.
De rol van de opvoedingsstijl in de ontwikkeling van kinderen
De opvoedingsstijl heeft een grote invloed op de ontwikkeling van kinderen. Eldering benadrukt dat er verschillende soorten opvoedingsstijlen zijn, zoals de autoritaire, de permissieve en de gematigde stijl. Elke stijl heeft zijn eigen kenmerken en invloed op de ontwikkeling van kinderen.
In veel culturen is de opvoedingsstijl gericht op het aanleren van discipline en het naleven van regels. Eldering benadrukt dat het belangrijk is dat ouders en kinderen een sterke band hebben, zodat de kinderen zich veilig en gesteund voelen. Dit is belangrijk, omdat kinderen die zich veilig voelen, beter kunnen leren en zich beter kunnen ontwikkelen.
De invloed van de culturele context op de opvoeding
De culturele context beïnvloed op verschillende manieren de opvoeding van kinderen. Eldering benadrukt dat de opvoeding van kinderen niet alleen beïnvloed wordt door de gezinsstructuur, maar ook door de maatschappelijke omstandigheden. In veel culturen is het belangrijk dat kinderen leren omgaan met verschillen en dat ze zich kunnen integreren in de maatschappij.
In het boek Cultuur en opvoeding wordt aangegeven dat de opvoeding van kinderen uit verschillende culturen een uitdaging vormt, maar ook een kans is om te leren omgaan met verschillen. Eldering benadrukt dat het belangrijk is dat ouders en onderwijzers samenwerken om de opvoeding van kinderen te ondersteunen.
Conclusie
De opvoeding van kinderen is een complex proces dat beïnvloed wordt door veel factoren, waaronder de culturele context, de gezinsstructuur en de maatschappelijke omstandigheden. Eldering benadrukt dat de ecologische benadering en de interculturele pedagogiek belangrijk zijn om de opvoeding van kinderen uit verschillende culturen te begrijpen. De opvoedingsstijl, de rol van de opvoeders en de invloed van de maatschappelijke context zijn daarbij van groot belang.
Het is belangrijk dat ouders en onderwijzers zich bewust zijn van de culturele verschillen en dat ze samenwerken om de opvoeding van kinderen te ondersteunen. De opvoeding van kinderen moet gericht zijn op het stimuleren van de ontwikkeling van elk kind op basis van hun eigen culturele achtergrond. Hierdoor kunnen kinderen zich beter ontwikkelen en zich beter integreren in de maatschappij.
Vorige week een nieuwe gevel bij de BSO gekregen. Nieuwe kozijnen, nieuw glas en deur.
