De Grondwet en de Opvoeding: Rechten, Verantwoordelijkheden en Beperkingen
juli 6, 2025
In de huidige maatschappelijke context is de opvoeding van kinderen een complex en vaak omstreden onderwerp. Veel ouders zien het als hun verantwoordelijkheid om hun kinderen op te leiden in overeenstemming met hun eigen waarden en normen. Echter, volgens Jan Geurtz in zijn boek Het einde van de opvoeding, is dit proces vaak geïnspireerd door een fundamentele fout in het basisprincipe van opvoeden. In plaats van dat ouders hun kinderen helpen hun natuurlijke eigenschappen tot ontpoppen, zorgen ze juist voor blokkades en beknellingen die zich doorgeven aan de volgende generatie. Dit artikel onderzoekt de kern van dit boek, de oorzaken van de opvoedingscrisis, en de mogelijke oplossingen voor een nieuw ouder-kindparadigma.
In meerdere bronnen wordt benadrukt dat de opvoedingscrisis ontstaat door een fundamentele fout in het basisprincipe van opvoeden. Jan Geurtz, auteur van Het einde van de opvoeding, stelt dat ouders vaak hun eigen jeugdproblemen proberen te corrigeren in de opvoeding van hun kinderen. Hierdoor worden de blokkades en beknellingen van de ouders op een dieper niveau overgedragen aan de kinderen. Dit proces is in feite een fatale mechanisme, waarbij ouders hun eigen onvolledigheden proberen op te lossen door hun kinderen te beïnvloeden.
Deze opvoedingsstijl is volgens Geurtz een vorm van manipulatie, waarbij ouders hun kinderen proberen te sturen in de richting van een ideaalbeeld dat ze zelf hebben ontwikkeld. Dit leidt ertoe dat kinderen hun natuurlijke en spontane eigenschappen niet kunnen ontpoppen. In plaats van dat kinderen hun eigen waarden en eigenschappen ontwikkelen, worden ze gedwongen om de waarden van hun ouders te volgen. Hierdoor ontstaan er remmingen en blokkades die het kinderen belemmerden hun natuurlijke staat van zijn te bereiken.
De identiteit van een mens ontstaat tijdens de eerste tien jaar van het leven. Deze identiteit bestaat uit verschillende schillen of lagen, die elkaar in stand houden. In het boek Het einde van de opvoeding wordt duidelijk gemaakt dat het opvoedingsparadigma een onderdeel is van de ouderlijke identiteit. Deze identiteit is vaak beïnvloed door de negatieve gevoelens die ouders in hun eigen jeugd hebben aangeleerd. Hierdoor ontstaan bij het kind juist allerlei remmingen en blokkades die verhinderen dat het zijn natuurlijke en spontane eigenschappen tot ontpoppen brengt.
Deze invloed van de identiteit op het opvoeden is een cruciaal punt in het boek. Geurtz benadruit dat het opvoeden niet alleen beïnvloed wordt door de identiteit van de ouder, maar ook dat de identiteit van de ouder bepaald wordt door het opvoedingsparadigma. Dit leidt tot een cyclus waarin ouders hun eigen beperkingen overdragen aan hun kinderen, en op hun beurt hun eigen opvoeding beïnvloed door hun kinderen.
Geurtz stelt voor om een nieuw ouder-kindparadigma in te voeren, waarin ouders hun kinderen niet meer proberen te beïnvloeden, maar hen juist de ruimte geven om zelf te ontdekken wat het meest waardevol is in het leven. In plaats van dat ouders hun kinderen leren wat ze moeten doen, moeten ze hun kinderen laten ontdekken wat er in hun eigen leven belangrijk is. Dit proces is gebaseerd op het idee dat waarden en mooie eigenschappen niet kunnen worden aangeleerd, maar wel kunnen worden geïnspireerd door het voorbeeld van de ouders.
In het boek wordt benadrukt dat ouders hun kinderen niet hoeven te leren wat goed is, maar dat ze hun eigen geluk en natuurlijke staat van zijn kunnen laten voortvloeien. Dit betekent dat ouders hun kinderen niet meer moeten bepalen wat goed is, maar dat ze hun kinderen moeten laten leren op basis van hun eigen ervaringen. Dit is een radicaal verschil met het traditionele opvoedingsparadigma, waarin ouders hun kinderen proberen te sturen in de richting van een ideaalbeeld.
Een van de belangrijkste kenmerken van het boek Het einde van de opvoeding is het gebruik van praktijkvoorbeelden en humor. Geurtz laat zien dat er een totaal andere manier van opvoeden mogelijk is, waarbij ouders hun kinderen niet meer beïnvloeden, maar hen juist de ruimte geven om zelf te ontdekken wat het meest waardevol is in het leven. Door praktijkvoorbeelden te geven, maakt hij het lezen van het boek toegankelijk en begrijpelijk voor ouders en opvoeders.
De humor in het boek is een belangrijk middel om de complexe gedachtegangen over opvoeding en identiteit te verduidelijken. Door humor te gebruiken, maakt Geurtz het mogelijk om diepe inzichten te delen zonder dat het lezers te zwaar of te filosofisch wordt. Dit maakt het boek geschikt voor zowel ouders als opvoeders, en ook voor oudere kinderen die zich afvragen wat er met hun eigen opvoeding is gebeurd.
In het boek wordt ook aangegeven dat het opvoeden van kinderen vaak leidt tot een overmaat aan waarden en normen. Deze waarden zijn echter vaak een overblijfsel van het oude opvoedingsparadigma, waarin ouders hun kinderen proberen te beïnvloeden. Geurtz benadrukt dat waarden en normen niet kunnen worden aangeleerd, maar dat ze juist moeten worden geïnspireerd door het voorbeeld van de ouders.
Deze waarden zijn eigenschappen die rechtstreeks voortvloeien uit onze natuurlijke staat van zijn, zoals liefde, compassie, eerlijkheid, moed, trouw, kracht, vertrouwen, kwetsbaarheid, altruïsme, creativiteit, spontaniteit. Deze eigenschappen kunnen niet worden aangeleerd, maar moeten worden geïnspireerd door het voorbeeld van de ouders. In plaats van dat ouders hun kinderen leren wat goed is, moeten ze hun eigen geluk en natuurlijke staat van zijn laten voortvloeien.
Het boek Het einde van de opvoeding van Jan Geurtz biedt een diepe inzicht in de opvoedingscrisis en de rol van ouders in het vormgeven van de identiteit van hun kinderen. Door het opvoedingsparadigma te herinterpreteren en een nieuw ouder-kindparadigma in te voeren, kunnen ouders hun kinderen helpen hun natuurlijke eigenschappen tot ontpoppen. Dit vereist dat ouders hun eigen beperkingen erkennen en loskomen van de beknellingen die ze in hun eigen jeugd hebben aangeleerd.
In plaats van dat ouders hun kinderen beïnvloeden, moeten ze hun kinderen de ruimte geven om zelf te ontdekken wat het meest waardevol is in het leven. Dit vereist een andere aanpak van opvoeding, waarin ouders hun kinderen niet langer proberen te sturen, maar hen juist inspireren en ondersteunen in hun eigen ontwikkeling. Door dit te doen, kunnen ouders hun kinderen helpen hun natuurlijke staat van zijn te bereiken en hun eigen waarden en eigenschappen te ontwikkelen.
Wie niet van een kind geniet, ziet het allermooiste niet